Załączniki

RADZIEJOWIAN_jesień_2018.pdf

— Bezpłatny JESIEŃ 2018 ISSN 1732-4440 a A” a > + ię = Projekt Radziejowskiego Domu Kultury ! a dzie |o- W czasie tegorocznych wakacji Radziejowski Dom Kultury realizował projekt artystyczny "Ceramika Radziejowska” w ramach programu "Struktury Kultury” Ministerstwa Kultury. Organizowane były różnorodne warsztaty dotyczące szeroko pojętej sztuki ludowej - plastycznej i kulinarnej. W dniach 20-25 sierpnia w Radziejowskim Domu Kultury codziennie odbywały się zajęcia ceramiczne, mające na celu stworzenie unikalnej kolekcji Ceramiki Radziejowskiej. Grupa artystów w różnym wieku wytrwale pracowała nad różnymi technikami zdobienia gliny. Powstało wiele ciekawych projektów, które zostaną wypalone, wyszkliwione. Panie z KGW oraz dzieci i młodzież z grupy plastycznej RDK pracowali nad opracowaniem smacznych, ale też pięknie wyglądających potraw, które znajdą się już niebawem w radziejowskiej książeczce kucharski Na zakończenie warsztatów, odbyło się kulinarno- artystyczne spotkanie, podczas którego malowaliśmy własnoręcznie upieczone kruche ciasteczka w fajansowe wzory. Później przy kawie wszystkie śliczne wyroby zostały zjedzone ze smakiem Warsztaty dobiegły końca, ale już niebawem zapraszamy na finałową == wystawę radziejowskiej ceramiki! RADZIEJOWIANIN Szanowni Państwo, Mieszkańcy Radziejowa Z upływem obecnej kadencji postanowiłam zakończyć swoją pracę w samorządzie, gdzie od 1994 roku pełniłam funkcję radnej Rady Miasta. Starałam się jak najlepiej wykonywać swoje obowiązki, wypełniając tym samym zobowiązanie wobec moich wyborców. Wiele satysfakcji dostarczyło mi uczestniczenie w podejmowaniu ważnych decyzji dotyczących przyszłości miasta, jak np. inwestycyjnych czy organizacyjnych. Wierzę, że ich realizacja będzie miała wpływ na godne warunki życia mieszkańców. Pragnę podziękować mieszkańcom miasta, a w szczególności moim wyborcom, za zaufanie jakim mnie obdarzali, za życzliwość na co dzień i od święta. Zapewniam, że zawsze reagowałam na bieżąco na wszystkie złożone wnioski i prośby mieszkańców, pilnując jednocześnie ich realizacji w miarę posiadanych funduszy w budżecie Miasta. Słowa podziękowania kieruję również do koleżanek i kolegów radnych, z którymi współpraco- wałam przez kilka kadencji. Bardzo dziękuję za dobrą współpracę Panu Burmistrzowi i pracownikom Urzędu Miasta. Myślę, że bez porozumienia i współpracy wiele ważnych inwestycji, które zrobiliśmy byłoby niemożliwych. Nie mogę nie wspomnieć o pojedynczych przypadkach, nawet wśród radnych — totalnej negacji, to znaczy „wszystko na nie”. Dobrze, że były to tylko pojedyncze przypadki, bo gdyby większość tak postępowała, to niczego w mieście nie dałoby się zrealizować. Były sytuacje, że ja osobiście i inni radni, a także Burmistrz byliśmy podle atakowani, pomawiani i obrażani w Internecie i na słupach ogłoszenio- wych. Takie oszczerstwa są przykre dla osób, które starają się zrobić coś pożytecznego dla Miasta i miesz- kańców. Cieszę się jednak, że moja ostatnia kadencja upłynęła w zgodnej i konstruktywnej atmosferze . Na koniec mojego podziękowania życzę Państwu, żeby nasze miasto rozwijało się jak do tej pory i żeby nam coraz lepiej się w nim żyło. Nowo wybranym Radnym i Burmistrzowi życzę owocnej współpracy, wzajemnego zrozumienia i satysfakcji z działalności na rzecz Radziejowa. Dziękuję Państwu Kazimiera Staszyńska Życzenia dla radziejowskiej 100-latki 13 lipca br. miesz- kanka Radziejowa Zdzi- chowska Anna obcho- dziła swoje 100-letnie urodziny. Stało się to tradycją, że Burmistrz Sławomir Bykowski składa wizy- tę jubilatce, wręczając Radziejowa z tej okazji kwiaty oraz okolicznościowy — pre- zent. Tego dnia wokół Pani Anny zgromadzili NĄ 878 a. 2 aŚó Z 4 się najbliżsi aby święto- wać sędziwy” jubileusz, życzeń, życząc kolejnych jubileuszy „RADZIEJOWIANIN” - Kwartalnik Redaktor naczelny - PAWEŁ SRUBAS 5 wznosząc toast za jej zdrowie. Z tego miejsca nasza redakcja przyłącza się do OD REDAKCJI Szanowni Czytelnicy „Radziejowianina” W pierwszych dniach roku szkolnego oddajemy do Państwa rąk najnowszy nume „Radziejowianina. W bieżącym wydaniu prezentujemy relację otograficzną z pikniku ekologicznego na tzw. „radziejowskich błotach ", jaki miał miejsce 9 września. Zamieściliśmy także kolejną porcję starych zdjęć przedstawiających zarówno miasto jak i mieszkańców Radziejowa. zczególnie warto lwrócić uwagę na artykuł . Wątrobicza, który porusza mało znane fa dziejów naszego miasta. Na ostatnich stronach gazety zamieścili- my sprawozdanie Burmistrza Radziejowa czteroletniej kadencji 2014-2018. Redak- cja uznała, iż wzorem lat ubiegłych takie sprawozdanie jest konieczne aby zaprezento- wać jego mieszkańcom d konania samorzą- du radziejowskiego. W związku z tym zarezer- wowaliśmy dla władz miasta nieco więcej stron niż ma to miejsce w poprzednich numerach ga- ety, mając na uwadzę, iż podobna relacja ma miejsce tylko raz na cztery lata. Życzymy miłej lektury i liczym na jej ciepłe przyjęcie W imieniu zespołu redakcyjnego Redaktor Naczeln Redakcja w składzie — T. Gadzinowska, M. Maciejewski, D. Wielgosz, A. Wojciechowska, Wydawca — Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. F. Becińskiego, ul Objezdna 33 Adres Redakcji — Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. F. Becińskiego, ul Objezdna 33, www.bibliotekaradziejow.cdx.pl, tel. 54 285 32 80 e mail : radziejowianinQumradziejow.pl Pismo zrzeszone w Stowarzyszeniu Polskich Mediów REDAKCJA ZASTRZEGA SOBIE PRAWO DO SKRÓTÓW NADESŁANYCH TEKSTÓW PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE „Każdy znajdzie tu coś, co mu się nie spodoba. Każdemu jego małe oburzenie. ” (Józef Hen - pisarz, publicysta) 4 Wybory samorządowe OBWIESZCZENIE Burmistrza Miasta Radziejów z dnia 19 września 2018 roku RADZIEJOWIANIN Na podstawie art. 16 $ 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. — Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2018 r. poz. 754, 1000 i 1349) Burmistrz Miasta Radziejów podaje do wiadomości wyborców informację o numerach oraz granicach obwodów głosowania, wyznaczonych siedzibach obwodowych komisji wyborczych oraz możliwości głosowania korespondencyjnego i przez pełnomocnika w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast zarządzonych na dzień 21 października 2018 r.: Nr obwodu głosowania Granice obwodu głosowania Siedziba obwodowej komisji wyborczej ulice. 1 Maja, Bema, Brzeska, Działkowa, Franciszkańska, Ignacego Paderewskiego, Komunalna, Langiewicza, Miodowa, Mirosławskiego, Ojca Św. Jana Pawła II, Piastowska, Płowiecka, Podgórna, Przemysłowa, Rolnicza, Słoneczna, Stanisława Moniuszki, Władysława Łokietka Miejski Zespół Szkół w Radziejowie, Szkolna 28, 88-200 Radziejów Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych ulice. 3 Maja 1791r. , 1l Listopada 1918r. , Armii Krajowej, Cicha, Kazimierza I Kujawskiego, Kujawska, Leśna, Młynarska, o. Artura Zapaśnika, Ogrodowa, Okrzei, Piaskowa, ppłk Antoniego Iglewskiego, Sosnowa, Sportowa, Szkolna, Szybka, Średnia, Targowa, Wiatraczny Stok, Wyzwolenia, Żwirna Miejski Zespół Szkół w Radziejowie, Szkolna 28, 88-200 Radziejów Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych ulice: Cypriana Kamila Norwida, Edwarda Stachury, Franciszka Becińskiego, Juliana Tuwima, Kilińskiego, Konstantego I. Gałczyńskiego, Kościuszki, Krótka, Niska, Przesmyk, Puławskiego, Rynek, Rzemieślnicza, Stanisława Wyspiańskiego, Stroma, Szewska, Szpitalna, Wąska, ' Władysława Broniewskiego, Wysoka, Zachodnia, Zakątna, Zamkowa, Zaułek Urząd Miasta Radziejów, Kościuszki 20/22, 88-200 Radziejów ulice: Chabrowa , Dolna, Fryderyka Chopina bez nr 4 (blok), Józefa Górczyńskiego, Kasprowicza, Kazimierza Wielkiego, Kruszwicka, Ks. Jana Wieczorka, Kwiatowa, Łąkowa, Mickiewicza , Objezdna — bez bloków nr 28/6, 28/14, 28/15, 32, 32/2, 34/2, 34/3, 34/4, Parkowa , Polna bez nr 2, 4, 6 (bloki), Prusa, Słowackiego, Toruńska, gen Romualda Traugutta, Zielona, Żytnia Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Radziejowie, Objezdna 33, 88-200 Radziejów Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych ulice: Fryderyka Chopina nr 4 (blok), Marii Dąbrowskiej nr 3 15 (bloki); Objezdna-bloki nr 28/6 ; 28/14 ; 28/15; 32 ; 32/2; 34/2 ; 34/3 1 34/4; Polna blokinr2;4;6 Radziejowski Dom Kultury, Objezdna 40, 88-200 Radziejów Lokal dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych RADZIEJOWIANIN 5 wybory samorządowe Obwieszczenie Burmistrza Miasta Radziejów z dnia 24 sierpnia 2018 roku Na podstawie art. 422 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2018 r. poz. 754, 1000 i 1349) Burmistrz Miasta Radziejów podaje do publicznej wiadomości informację o okręgach wyborczych, ich granicach i numerach, liczbie radnych wybieranych w okręgach wyborczych oraz siedzibie Miejskiej Komisji Wyborczej w Radziejowie w wyborach do Rady Miasta Radziejów zarządzonych na dzień 21 października 2018 r.: numer okręgu wyborczego Granice okręgu wyborczego Liczba wybieranych radnych 1 ulice: Brzeska, Franciszkańska, Ignacego Paderewskiego, Komunalna, Ojca Św. Jana Pawła II, Płowiecka, Przemysłowa, Rolnicza, Stanisława Moniuszki 1 2 ulice: 1 Maja, Bema, Langiewicza, Miodowa, Mirosławskiego, Podgórna, Władysława Łokietka 1 3 ulice: Działkowa, Piastowska, Słoneczna 1 4 ulice: Armii Krajowej, Kujawska, Wyzwolenia 1 5 ulice: 3 Maja 1791 r, Cicha, Młynarska, Okrzei, Piaskowa, Szkolna, Targowa, Wiatraczny Stok, Żwirna 1 6 ulice: 11 Listopada 1918 r, Kazimierza I Kujawskiego, Leśna, o. Artura Zapaśnika, Ogrodowa, ppłk Antoniego Iglewskiego, Sosnowa, Sportowa, Szybka, Średnia 1 7 ulice: Cypriana Kamila Norwida, Edwarda Stachury, Franciszka Becińskiego, Juliana Tuwima, Konstantego I. Gałczyńskiego, Kościuszki od nr 31 do nr 93, Stanisława Wyspiańskiego, Władysława Broniewskiego 1 8 ulica: Szpitalna 1 9 ulice: Kilińskiego, Kościuszki od nr 1 do nr 30, Krótka, Niska, Przesmyk, Puławskiego, Rynek, Rzemieślnicza, Stroma, Szewska, Wąska, Wysoka, Zachodnia, Zakątna, Zamkowa, Zaułek 1 10 ulice: Dolna, Kruszwicka, Objezdna – bez bloków nr 28/6, 28/14, 28/15, 32, 32/2, 34/2, 34/3, 34/4 1 11 ulice: Kasprowicza, Kwiatowa, Mickiewicza, Prusa, Słowackiego, gen. Romualda Traugutta, Zielona , Żytnia od nr 1 do nr 13 1 12 ulice: Chabrowa , Fryderyka Chopina bez nr 4 (blok), Łąkowa, Józefa Górczyńskiego, Kazimierza Wielkiego, Ks. Jana Wieczorka, Parkowa, Polna bez numerów 2, 4, 6 (bloki), Toruńska, Żytnia od nr 14 do 26 1 13 ulice: Fryderyka Chopina nr 4 (blok), Marii Dąbrowskiej nr 3 i 5 (bloki); Polna nr 2; 4; 6 (bloki) 1 14 ulica: Objezdna nr 28/6; 28/14; 28/15; 32; 32/2 (bloki) 1 15 ulica: Objezdna nr 34/2 ; 34/3 i 34/4 (bloki) 1 siedziba Miejskiej komisji wyborczej w radziejowie mieści się: Urząd Miasta Radziejów ul. Kościuszki 20/22 tel. 54 285 71 00 burMisTrz Sławomir Bykowski RADZIEJOWIANIN Uczniowie kl. IV b, rok szkolny 1959/1960. Na zdjęciu- pierwszy rząd od lewej: Irek Stolarski, Michał Złotnicki, Adek Mielcarek, Tomek Stefański, Antek Burzyński, Mirek Serocki, Henio Kępski, Henio Małkowski, Franek Kmieciak, Janek Wesołowski. Drugi rząd od lewej: Janek Wekwejt, Janek Mielcarek, Ela Roszak, Ula Rolirad, Danka Dombrowicz, Alina Kłosowska, Grażyna Morawska, Grażyna Marcinkowska, Basia Piątkowska, Józef Tarnecki, Janek Patyk. Trzeci rząd od lewej: Zosia Sikorska, Basia Skorupińska, Teresa Będkowska, Ula Górczyńska, Ela Trawczyńska, Michalina Patryn — wychowawczyni, Gienia Kopkiewicz, Danka Piątkowska, Irka Palicka, Krysia Szatkowska, Krysia Rankau. Czwarty_rząd od lewej: Henio Ziółkowski, Rysiek Ratajczyk, Gienek Mielcarek. Z archiwum prywatnego Pani Dziubich Wiatrak Koźlak jaki znajdował się przy obecnej ul. Wiatraczny Stok, Z archiwum prywatnego Leszka Kalickiego Historia RADZIEJOWIANIN ZE ię | 4Ę 2 7 d >) Pa zy | ao = - ' 4 z” £ IE / "F»DE ME „| ź Wz - %4 Centralne Dożynki, Radziejów 1984 rok z udziałem gen. Wojciech Jaruzelski jo pe. w 5 m >| G N m = o m 20 "= E 2 GG = Ę 5 ż < o = a © 0 > s a=) a E > = 2 N s w a = m o = o E © E 8 - o 2 © a > gS £ N o c "= E © = s N O = 04.04.2053 Teshyn Ekvlogiczn na Radziejowskich Błotac RADZIEJOWIANIN Ponad 1000 osób odwiedziło Radziejowskie Błota podczas Festynu ygani) pęk zorganizowanego przez Radziejowski Dom Kultury i Koło Wędkarskie nr 118 w ramach programu edukacyjno- informacyjnego pt. "Chrońmy ptaki na Kujawach Radziejowskich'opracowanego i realizowanego przez RDK. Na festynie nie zabrakło awe oferujących przeróżne wo» - rzeżba w drewnie, rękodzieło, miód i domowe 7. Panie z KGW z Witowa częstowały domowym ciastem, RDK z wędzonymi i w occie, a w namiocie Lokalnej ę Grupy Działania można było zjeść pyszną grochówkę. Strażacy z OSP w Radziejowie oferowali pyszne kiełbaski z grilla. Przez cały czas trwania pikniku w namiotach Łowiectwa, Włocławskiego Centrum Edukacji Ekologicznej, Nadleśnictwa i Radziejowskiego Domu Kultury można było wziąć udział w specjalnie Połtawa quizach. Nie zabrakło też atrakcji dla najmłodszych - panie z LGD malowały dzieciom buzie w bajkowe wzory i tworzyły cuda z baloników. Wszyscy, zarówno dorośli, jak i dzieci, mo też odbyć przejażdżkę konno lub bryczką. Nawęaza atrakcją Festynu był pokaz ptaków drapieżnych. Można było przyjrzeć się im z bliska, a nawet potrzymać i zrobić sobie z nimi pamiątkową fotografię. Dziękujemy WRZ za obecność i wspólną zabawę, a wszystkim sponsorom za pomoc przy organizacj. Na kolejny Festyn EKOlogiczny zapraszamy już za rok! zdjęcia: pracownicy RDK RADZIEJOWIANIN Podcząż konkursów zorganizowanych przez RB z świetnie bawiły się nie tylko dzieci! RADZIEJOWIANIN Narodowe czytamie „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego było głów- ną lekturą siódmej edycji Narodowego Czytania, które odbyło się 8 września 2018r. W radziejowskiej Bibliotece oprócz bibliotekarek i klubowiczek Dyskusyjnego Klubu Książki „Przedwiośnie” czyta- ły uczennice Miejskiego Zespołu Szkół w Radziejo- wie: Weronika Dolatowska, Oliwia Galczak, Nikoletta Kubiak oraz bibliotekarka Miejskiego Zespołu Szkół. Wiesława Marek. Dziękujemy. Półkolonie z wizytą W «o 13 lipca radziejowską Bibliotekę odwiedziły dzieci w ra- F mach półkolonii zorganizowanych przez Stowarzyszenie Piast | Kołodziej z parafii Piaski. Natomiast 19 lipca gościliśmy dzieci w ramach półkolonii zorganizowanych przez Gminny Ośrodek prozą. Kulturalno - Biblioteczny w Czołowie. IO! etap W sierpniu zakończyliśmy kolejny etap rewitali- [fg zacji Biblioteki. „Radziejowska Biblioteka OdNowa” III etap - zagospodarowanie terenu wokół budynku Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej im. Franciszka Becińskiego w Radziejo- wie (część budowlana). Najbardziej charakterystycz- $$ nymi obiektami jakie pojawiły się przed Biblioteką jest BIBLIOTEKA. Projekt „Radziejowska Biblioteka OdNowa” kończy p się 30 października 2018 r obsadzeniem zieleni wokół | : RADZIEJOWIANIN Nocne czytamiie 12 września w Izbie Regionalnej w Radziejowie odbyło się spotkanie z okazji 100- lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości. Koordynatorzy *'Nocnego czytania ”- nauczyciele MZS w Radziejowie, pa- nie: B.Rolirad, M. Eznarska, E.Derucka wybrały fragmenty tekstów, które po- ruszają tematy bliskie naszej ojczyźnie, ukazują jej piękną, ale i bolesną historię. Dzieła Mickiewicza, Żeromskiego, Sienkiewicza, Orzeszkowej , Skargi, wiersze K.K. Baczyńskiego czy F.Becińskiego oraz fragment homilii Jana Pawła II z 1979r. prezentowane były przybyłej na tę okazję młodzieży gimnazjalnej oraz uczniom klasy ósmej szkoły podstawowej. Uczestnicy **Nocnego czytania” mieli możliwość zobaczyć *'oczyma wyobraźni” np. wysadzającego armatę szwedzką Babinicza, ujrzeć **szklane domy”, udać się na Mogiłę Powstańców z Janem i Justyną, usły- Teksty czytały osoby związane z Radziejowem i okolicami: p.M.Mazurkie- szeć koncert Jankiela. Na koniec kujawsko-pomorski v-ce kurator oświaty, pani M.Mazurkiewicz podkreśliła niezwykły charakter takich spotkań, które budują wicz (v-ce kurator oświaty), p.S.Bykowski (burmistrz miasta Radziejów), p.A.Krupińska, p.E.Okunowska, p.S.Becińska, p.R.Koźmiński (dyrektor MZS w Radziejowie), ksiądz A.Szczap oraz p. E.Derucka . więź między młodszym i starszym pokoleniem, krzewią patriotyzm, uczą, jak duży wpływ na życie Polski i Polaków „miała i zawsze mieć będzie literatura. IKierumek? Bałtyk W sierpniu 20 dzieci z MZS pod opieką p. Iwony Braszkiewicz i Małgorzaty Polaszek spędziło wakacje w Łazach nad Bałtykiem. Organizatorem kolonii było Biuro Podróży „ARKONA”, które zapewniło uczestnikom 3 atrakcyjne wycieczki, gry i zabawy sportowe, ognisko, karaoke, dyskoteki oraz wyjątkowo udany wypoczynek nad morzem. 19 września dzieci z PP nr 1 w Radziejowie z grup „Elfy” i „Gumisie” wraz z wychowawczyniami wybrały się na spacer na pobliskie skrzyżowanie pod czujnym okiem poli- cjantów ruchu drogowego. Uczyły się bezpiecznie przecho- dzić przez ulicę zarówno w miejscach, gdzie jest sygnaliza- cja świetlna, jak również w miejscach, gdzie takiej sygnali- zacji nie ma. Żaden z maluchów nie miał problemu z okre- śleniem jak należy prawidłowo korzystać z sygnalizatora. Przedszkolaki utrwaliły podstawowe zasady obowiązujące w ruchu drogowym. Dużą atrakcją spotkania okazała się prezentacja samochodu policyjnego i możliwość wejścia do środka auta. Dzieci otrzymały od funkcjonariuszy upomin- ki w postaci znaczków odblaskowych, dzięki którym będą bezpieczni jako uczestnicy ruchu drogowego A. Stanny, M. Michalska, G. Kremplewska, I. Chojnacka RADZIEJOWIANIN JKogmnog |bsz tajjemnmie Uczniowie Miejskiego Zespołu Szkół odnoszą sukcesy w naukach ścisłych .Biorą udział w licznych konkursach i projektach „Miesiąc maj był pracowitym miesiącem dla uczniów którzy wzięli udział w kolejnej edycji Wojewódzkie- go Konkursu Astronomicznego dla uczniów szkół wojewódz- twa kujawsko - pomorskiego. ,„Zgrany Astroteam”, złożony z uczniów naszego Zespołu (Małgorzaty Kacprzak, Weroni- ki Dolatowskiej,Andrzeja Wrzesińskiego,Oskara Drzewiec- kiego,Sebastiana Bogdana), pracujący pod kierunkiem panów Zbigniewa Karpińskiego i Piotra Zielińskiego również pro- wadził badania. Opracowany został projekt pt. „Badania ilości gwiazd na zdjęciach w funkcji czasu naświetlania i czułości matrycy”. We wrześniu komisja konkursowa ogłosi- ła wyniki w poszczególnych kategoriach konkursu, z których wynika, że nasz zespół zwyciężył. Uroczysta gala wręczenia nagród odbyła się 25 września w Domu Kopernika w Toruniu . Piotr Zieliński Obserwacjeyzaćmienia 27 lipca br. doszło do najdłuższego w XXI wieku cał- kowitego zaćmienia Księżyca. „„Wgryzanie -początek Księżycasiłopozycja?Niarsa zaćmienia częściowego poprzedzającego fazę całkowi- tą- rozpoczęło się o godzinie 20:24 . Całkowite zaćmienie rozpoczęło się o godz. 21:30 i trwało do godziny 23:13 Księżyc w całości przebywał w strefie cienia. Faza całkowitego zaćmienia trwała 1 godzinę 42 min.57 sekund. Przez kolejnych 66 minut Księżyc wychodził ze strefy cienia ziemskiego, rozjaśniając całe niebo. Powtórne zaćmienie częściowe stanowiło ostatni postrzegany etap zjawiska, który zakończył się już po północy z 27 na 28 lipca i przebiegał do godziny 00:19 Do następnego takiego zaćmienia Księżyca dojdzie dopiero w 2123r. Tego samego dnia 27 lipca Mars znalazł się w pierwszej od 15 lat wielkiej opozycji. Jego jasność wynosiła -2,8 mag. Wschód planety nastąpił o 21:31 " - 2. , , , , absolwent Liceum Ogólnokształcącego w Radziejowie natomiast zachód o 4:23 następnego dnia. Najlepsza widoczność Marsa była 57 minut po północy. Teresa Gadzinowska oma Zaćmienie Księżyca, fot. Teresa Gadzinowska Obserwatorzy zaćmienia -mieszkańcy Radziejowa fot. T.Gadzinowskaężyca i opozycja Marsa RADZIEJOWIANIN /Zfdziałalności(G RH(ChorągiewzZaciężnayZiemiiRadziejowskiej Grzymalici kontra Nałęcze, czyli o Średniowiecznej wojnie domowej na Kujawach i w Wielkopolsce w latach 1382 — 1385 — inscenizacja historyczna Nd. © Pank JężY ” ka-rekonstruktora staję sie nowym wyzwaniem i przygodą. W dniach 11- 12 sierpnia 2018 roku w ruinach — s$ zamku w Wenecji opodal Biskupina i Żnina odbyła się pierwsza edycja inscenizacji epizodów związa- nych bezpośrednio z historią Kujaw i Wielkopolski a ściślej mówiąc okresem bezkrólewia w Króle- [EF stwie Polskim z lat 1382 - 1385. To pasjonująca | historia, co prawda odzwierciedlająca mentalność z i obyczajowość Polaków końca wieku XIV, zwal- [R czających się stronnictw co w rezultacie doprowa- dziło do wojny domowej na pobliskich terenach. B Historia konfliktu wybuchła tuż po śmierci króla Ludwika Węgierskiego, kiedy jedna z córek miała zasiąść na tronie polskim Zatarg zwany wojną domową zaognił sie pomiędzy trzema stronnictwami rodów rycerskich: Grzymalitów - Nałęczów - tzw „„Zie- mian*” (Doliwitów) oraz księciem płockim Siemowitem IV. Każde ze stronnictw miało ze swej strony wyłonić kandydata na króla Polski. Grzymalici reprezen- towani przez starostę wielkopolskiego Domarata z Pierzchna popierali kandy- daturę margrabiego Zygmunta Luksemburskiego i jego zony Marii; Nałęcze - tzw Ziemianie reprezentowani m.in. przez sędziego kaliskiego Mikołaja z GRH Chorągiew Zaciężna Ziemi Radziejowskiej Z okazji 100-lecia zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego oraz setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości organizuje nabór w szeregi nowo utworzonej podgrupy zainteresowanych odtwarzaniem wojska wielkopolskiego z lat 1918-1920. Polaku! Wstąp i zasil armię wielkopolską! Zgłoszenia proszę kierować na maila: zuawsm63(0wp.pl lub na moim profilu Facebook m b A Łoeice zwaneg Ć króla Polski spo- śród swoich, przeciwni byli Luksemburgom. Natomiast trzecia strona konfliktu Chomiąży i Wenecji o „Diabłem”, pragnęli wyłoni książę płocki Siemowit IV osobiści pragną zostać monarchą. Tło historyczne ubarwione było postacią słynnego rycerza z końca XIV wieku, a mianowicie Bartosza herbu Wezenborg z Odolanowa. Peł- nił on _ w tamtych czasach funkcję starosty kujawskiego. Wydarzenia zapisane przed po- nad 630 laty przez kronikarza Janka z Czarn- kowa stały się podstawą do stworzenia sce- p cZE A A PE. Ryc * ć (74 nariusza spektaklu historycznego. Autorem nizacji. Konie, zbrojni i ustrojeni rycerze, gawiedź i niewiasty przybliżyli czasy Kró- lowej Jadwigi. Podczas dwudniowej insce- nizacji starano się odtworzyć najważniejsze i najjaskrawsze epizody zawarte w kronice Janka z Czarnkowa i kronice Jana Długosza. To bardzo barwna i ciekawa historia ziemi kujawskiej i wielkopolskiej pomimo militarnego tła, lecz zupełnie nieznana i nieporuszana szerzej na lekcjach historii. Walory krajoznawcze i histo- ryczne miejsca z pewnością w przyszłości przyciągną zaciekawionych widzów oraz turystów z odległych stron. Leszek Kalicki -GRH ,, Choroągiew Zaciężna Ziemi Radziejowskiej ” RADZIEJOWIANIN historia 14 Kłótliwe babska z radziejowskiego przytułku (część 1) Kilka miesięcy temu przeglądając zasoby Internetu w poszukiwaniu ksią- żek o tematyce związanej z regionem Kujaw natrafiłem na interesujące wy- dawnictwo Dariusza Chyły pt. „Opieka społeczna na Kujawach w latach 1577- 1772”. Zakupiliśmy więc tą pozycję do zbiorów regionalnych Miejskiej i Po- wiatowej Biblioteki Publicznej im. Franciszka Becińskiego w Radziejowie. Chciałbym Państwu szerzej przybliżyć tematykę Szpitala – przytułku dla ubo- gich i kościoła św. Ducha, które kiedyś istniały w Radziejowie a o których do tej pory mieliśmy w literaturze co najwyżej kilkunastozdaniowe wzmianki. To co interesuje mnie w historii najbardziej to miejsca i ludzie kiedyś w nich żyją- cy, szczególnie miejsca, które dobrze znam np. Radziejów. Przecież nasze mia- sto i historia z nim związana nie zaczęła się wtedy kiedy się urodziliśmy. Cho- dząc ulicami Radziejowa zastanówmy się czasem co w danym miejscu istnia- ło kiedyś jak dane miejsce wyglądało dawniej a przede wszystkim jacy ludzie tutaj żyli i współtworzyli to miasto na przestrzeni kilkuset lat. Wszelkie pro- cesy historyczne, które działy się w Polsce a nierzadko także i na świecie mia- ły w mniejszym lub większym stopniu swoje odbicie w historii Radziejowa czy też historii Kujaw. Ucząc się historii czasami miałem wrażenie, że zarów- no część nauczycieli jak i uczniów sądzi (a przynajmniej tak były skonstru- owane programy nauczania), że historia działa się gdzieś w Polsce, gdzieś na świecie a przecież historia działa się także tutaj w Radziejowie, dawniej jak i obecnie jednym z ważniejszych miast na Kujawach. Obecnie dzięki współpra- cy radziejowskiej biblioteki ze szkołami uczniowie poznają historię i etnogra- fię regionu korzystając z bogatego księgozbioru regionalnego biblioteki (oko- ło 1000 pozycji książkowych dotyczących Kujaw, czasopism naukowych, cza- sopism lokalnych, folderów, zdjęć, map i szkiców) a także uczestniczą w lek- cjach regionalizmu. Pierwszą informację o szpitalu – przytułku (domu) dla ubogich i kościele św. Ducha mamy z roku 1438, kolejną z 1450r. a w roku 1462 mamy pierwszą wzmiankę o zapisie na rzecz szpitala i kościoła św. Ducha. W XV w. znajdował się on (używam liczby pojedynczej traktując szpital – przytułek (dom) dla ubogich i kościół św. Ducha jako zespół ) na bliżej nieokreślonym przedmieściu, w XVIII w. a zapewne już nawet w XVII w. można go lokali- zować na przedmieściu toruńskim (być może istniał tu od samego początku) a więc na miejscu dzisiejszej Szkoły Muzycznej (dawnego ośrodka zdrowia) i w jej najbliższej okolicy - pusty plac przy dawnym kiosku RUCHU – (patrz zdjęcie). Wizytacja kościelna z roku 1766 usytuowanie szpitala – przytułku dla ubogich określa następująco: „ na przedmieściu toruńskim ku Broniewu po lewej ręce wiodącej z miasta ku wsi Broniewo”. Mam informacje od miesz- kańców miasta, że podczas budowy dawnego ośrodka zdrowia w latach 60- tych XX wieku natrafiano na ludzkie kości. Znaleziska te najprawdopodobniej można wiązać z dawnym cmentarzem, który kiedyś istniał przy kościele św. Ducha i szpitalu – przytułku (domu) dla ubogich. Na planie restauracyjnym Radziejowa z 1820 r. sam mały budynek szpitala – przytułku (domu) dla ubo- gich i przyszpitalny cmentarz ale już bez kościoła św. Ducha zaznaczone są na lekkim wzniesieniu ( dzisiaj znacznie zniwelowanym ) między dawnymi ulica- mi Toruńską, Starą i Stodolną czyli dzisiejszymi Toruńską, Objezdną i Dolną. Podsumowując kościół św. Ducha istniał co najmniej od 1438r., po spaleniu go przez Szwedów w 1657r. został odbudowany ale po ponownym spaleniu przez wojska szwedzkie podczas III wojny północnej w 1704r. nie mamy już infor- macji o jego ponownej odbudowie. Szpital – przytułek (dom) dla ubogich ist- niał co najmniej od 1438r. do schyłkowych lat XVIIIw. a nawet w zmienionej formie i warunkach zaborów już nie pod opieką kościoła a miasta istniał także w XIX w. aż do okresu międzywojennego. Mam też informację od mieszkań- ca Radziejowa Pana Szymona Szynkowskiego, że przy dzisiejszej Szkole Mu- zycznej a dokładniej na pustym placyku przy dawnym kiosku RUCHU (patrz zdjęcie) nawet po II wojnie światowej także istniał przytułek dla ubogich na- zywany czasem szpitalem – szpitalikiem, którzy to ubodzy chodzili po prośbie po domach w Radziejowie zbierając pieniądze lub żywność. Widać więc pew- ną ciągłość w tej sferze. Szpital – przytułek (dom) dla ubogich istniejący w Radziejowie przy kościele św. Ducha nie tyle pełnił funkcje medyczne co był przytułkiem dla ludzi ubogich, chorych, kalekich i starych, którzy nie byli w stanie praco- wać. Niekiedy także żebracy uzyskiwali w nim schronienie natomiast ludzie zdolni na stałe lub sezonowo do pracy nie mieli otrzymywać miejsca i wsparcia w przytułku. Wszyscy wyżej wymienieni znajdowali w przytułku schronienie (dach nad głową) w miarę możliwości otrzymywali też pożywienie a czasami także odzież. Nie mamy żadnej informacji o leczeniu chorych, opiece medycz- nej w radziejowskim szpitalu – przytułku. Jeżeli taka w ogóle była to zapew- ne w małym lub wręcz marginalnym stopniu. Życie ludzi przebywających w szpitalach - przytułkach dla ubogich zorganizowane było często na wzór klasztorny lub bractwa religijnego czyli w zamian za zapewnienie schronienia (dachu nad głową), w miarę możliwości także wyżywienia i czasami odzieży dających poczucie względnego bezpieczeństwa pensjonariusze przytułków wyzbywali się pewnych swobód i poddawali określonym regułom funkcjono- wania (o czym jeszcze napiszę w dalszej części artykułu). W części przypad- ków aby być przyjętym do szpitala – przytułku trzeba było uiścić opłatę zwaną wkupnym chyba, że ktoś był skrajnie ubogi wtedy odstępowano od tej reguły. Do szpitali – przytułków przyjmowano „swoich” czyli ludzi zamieszkujących w danym mieście czy też wsi lub najbliższej okolicy w której był przytułek. Informacje o szpitalach – przytułkach czerpiemy głównie z wizytacji kościel- nych oraz z dokumentów kościelnych m.in. z relacji biskupów włocławskich do Rzymu. W Radziejowie budynek szpitala - przytułku w XVIw. był drew- niany było w min miejsce – izba do dziennego pobytu pensjonariuszy tzw. hypocaustum i miejsca tzw. komory przeznaczone na sen. Pod koniec XVI w. radziejowski szpital - przytułek posiadał dwa hypocausta i cztery komory, jed- na z komór spełniała funkcję magazynu. W XVII w. miał już trzy hypocausta a w XVIII w. posiadał też sień. Przytułki fundowało duchowieństwo, szlachta a czasem także mieszczanie. Kolatorami i witrykami byli wójt oraz burmistrz Radziejowa więc prawdopodobnie fundatorem szpitala – przytułku był wójt wspólnie z radą miasta. Ze względu na to, że Radziejów był miastem królew- skim możliwe, że fundatorem przytułku był monarcha, który prawdopodobnie prawo patronatu nad świątynią szpitalną scedował na mieszczan radziejow- skich. W 1462r. szpitalem radziejowskim kierował prepozyt wymieniany jako bezimienny ksiądz. Takie obiekty jak szpitale - przytułki istniały najpierw w miastach (od średniowiecza) a z biegiem czasu także na wsiach (od około lat 70-tych XVIw.). W wizytacji kościelnej z końca XVI w. jest mowa, że szpital – przytułek w Radziejowie był w dobrym stanie ale w latach 60-tych XVIII w. określono go jako stary a w wizytacjach z lat 70-tych i 80-tych XVIII w. jako spróchniały, zrujnowany. W roku 1609, w latach 30-tych XVII w., w roku 1671, 1701, 1745 i 1790 kilkukrotnie był odbudowywany. Niektóre szpita- le – przytułki posiadały własne świątynie lub kaplice. W Radziejowie był to kościół/konsekrowana kaplica św. Ducha jednak początkowo nie przechowy- wano w nim wody świeconej ani Najświętszego Sakramentu. Ponieważ przy kościele szpitalnym św. Ducha nie było stałego kapelana dlatego wierni ze szpitala – przytułku uczęszczali na msze do kościoła parafialnego. Ostatecznie od 1584r. mansjonarze radziejowscy dwa razy w tygodniu odprawiali msze w kościele szpitalnym św. Ducha i udzielali sakramentów jego podopiecznym. Na przestrzeni wieków zarówno kościół św. Ducha jak i szpital - przytułek dla RADZIEJOWIANIN ubogich spłonęły kilkukrotnie na skutek pożarów wywołanych przypadkowo lub pożarów wywołanych celowo przez obce wojska ale następnie je odbudo- wywano. Nową świątynie wybudowano w 1609r., dach pokryty był dachów- ką nie mamy natomiast informacji z czego zbudowany był kościół. Wiemy natomiast, że wówczas posiadał dwa ołtarze a przy kościele istniał cmentarz ogrodzony płotem. Wymienione dwa ołtarze to ołtarz wielki gdzie przechowy- wano Najświętszy Sakrament, nosił wezwanie św. Krzyża, zaś boczny ołtarz wezwanie św. Walentego. Na cześć głównego ofiarodawcy nowej świątyni, altarzysty radziejowskigo Walentego Żernickiego kościołowi Świętego Ducha nadano drugie wezwanie św. Walentego. Mamy przekazy, że kościół był do- brze wyposażony w sprzęty liturgiczne a pensjonariusze szpitala otrzymywali święte sakramenty. Szpital — przytułek (dom) dla ubogich i kościół św. Ducha spaliły wojska szwedzkie w 1657r. podczas Potopu Szwedzkiego ale udało się je odbudować. O ile w 1779 r. drewniany kościół św. Ducha już nie ist- niał, wizytacja z końca XVIII tyle szpital - przytułek jeszcze ge= funkcjonował. Na miejscu dawnej świątyni wystawiono krzyż z figurą Chrystusa po- nadto obok była dzwonnica. Ń Uposażenie szpi- tali — przytułków czyli skąd czerpały środki na własne funkcjonowanie było różne. Miały one własne pola, grunty orne, ogrody, niekiedy całe wsie. Zapisów testamentowych na rzecz szpita- li — przytułków dokonywali także bogaci mieszczanie i szlachta czy to pod postacią określonych kwot pieniężnych (czynszów) czy też dóbr materialnych np. gruntów (pól, ogrodów, sadów, łąk). W 1496r. mieszczka radziejowska Do- rota Rubinowa przekazała pole na rzecz radziejowskiego szpitala św. Ducha. Majątek szpitalny stanowił też inwentarz żywy: krowy, świnie, konie, woły, hodowane w celach pokarmowych i jako zwierzęta pociągowe. W latach 1632- 1647 szpital-przytułek radziejowski dysponował 4 krowami, 2 jałówkami oraz 4 świniami. Przytułek posiadał wcześniej 5 krów, jednakże zostały one bez- prawnie sprzedane przez prowizora. W późniejszych czasach tylko nieliczne przytułki dysponowały inwentarzem żywym np. w Radziejowie w latach 60- tych XVIII w. przytułek dysponował tylko 2 krowami. Pensjonariusze szpitali - przytułków żyli także z jałmużn, uprawiali pola należące do szpitali, część pól była także wydzierżawiana a dochody czerpano z czynszów za dzierża- wę w postaci pieniędzy lub dóbr w naturze np. saopków zboża lub drewna. Pod koniec XVI w. wizytacje z lat 1596-1599 podają, że radziejowskiemu przytułkowi przysługiwały czynsze z różnych źródeł na kwotę 48 florenów i 1 marki. Nie wszystkie jednak otrzymał nie trafiły do niego 4 floreny i jedna marka. Niekiedy czynsze były płacone w naturze, z tytułu dzierżawy jednego ze swoich pól szpital - przytułek radziejowski otrzymywał rocznie 20 flore- nów oraz 10 wozów drewna. Pod koniec XVI w. szpital posiadał „dwie części pola, jedno mniejsze, drugie większe i oba położone są w granicach miasta”. W 1626r. do radziejowskiego szpitala — przytułku należały 3 łany ziemi oraz czynsz z zapisanych 300 florenów. Według wizytacji z lat 1632-1647 szpital — przytułek św. Ducha w Radziejowie był bogato uposażony. „, Posiadał on pole położone naprzeciwko Czołówka. Darowane ono było kiedyś przez Stefa- W tym miejscu dawniej istniały: Szpital — przytułek dla ubogich, przyszpitalny kościół św. Ducha oraz przykościelny cmentarz. Historia 15 na Rydzynka. W czasie wizytacji uprawiali je Jakub Gonick i Wojciech Mayder za co trzeci snopek. Drugie pole położone było naprzeciwko Biskupic i Skibina. Potocznie nazywano je Płoską Szpitalną. Miało 3 stadia długości i 10 zagonów szerokości (390x186 m). Obok niego było inne pole szpitalne darowane przez Jana Słonkowskiego. Jego wymiary wynosiły 3 staje długości i 18 zagonów szerokości ( 390x32,4 m). To ple także było dzierżawione za co trzeci snopek. Według mieszczan radziejowskich do szpitala powinien należeć jeszcze inny grunt, który przed 9 laty był ofiarowany przez Macieja Mądralę. Miał on 11 stai długości oraz 6-7 zagonów szerokości (1430x10,80/12,60 m). Jednakże szpital nie posiadał wówczas tego pola, ponieważ używał go prepozyt Gonicki, twier- dząc, że ma do niego prawo. W tej sytuacji wizytator nakazał rozstrzygnięcie sporu. Przy tym gruncie ist- niało kolejne pole o długości 5 stai i szerokości 17 zago- nów (650x30,60 m). Ponadto szpital dysponował polem darowanym przez Mateusza Latosza, mieszczanina ra- dziejowskiego przed około 20 g /aty. Miało ono 4 staje długo- | Ści oraz 18 zagonów szero- kości (520x32,400 metrów). Dzierżawiono je za co trzeci snopek. Hospicjum dyspono- -- wało także małym ogrodem, ZA którego używali podopieczni > przytułku. Wizytacja wspo- mina o jeszcze jednym polu posiadanym niegdyś przez pensjonariuszy. Był to grunt darowany przez Łukasza Bielasa o 8 stajach długości i 13 zagonach szerokości (1040x23,40 m). Jed- nakże za zgodą biskupa i po wycenie urzędu miejskiego został on sprzedany Stanisławowi Gonichowicowi. Gotówkę (130 florenów) otrzymał prepozyt. Na potwierdzenie tego istniało pokwitowanie.” W pierwszej połowie XVII wieku szpital — przytułek radziejowski posiadał także oborę oraz browar ze stodołą. W 176lr. szpital radziejowski posiadał niewielkie uposażenie. „, Wizytacja z roku 1761 wspomina o trzech łanach. Jeden z nich usytuowany był w kierunku Czołowa, drugi zaś Biskupic. Wszystkie łany były dzierżawione przez mieszczan radziejowskich za co trzeci snopek. Te zaś prowizor dawał do młócki a następ- nie ziarno rozdzielał pomiędzy ubogich, przekazując jednocześnie wydzieloną część do prepozyta. Wizytacja z roku 1766 daje obszerny opis gruntów, zazna- czając jednak, że nie należą one już do szpitala, gdyż zostały zabrane przez radę i mieszczan radziejowskich. * Widać więc, że szpital - przytułek radziejowski utracił pokaźny majątek w postaci wielu pól. O tytułowych kłótliwych babskach z radziejowskiego przytułku z którymi miał sobie poradzić proboszcz dowiemy się z 2 części artykułu w następnym numerze Radziejowianina. Opracował Krzysztof Wątrobicz Literatura: - Chyła Dariusz, Opieka społeczna na Kujawach w latach 1577-1772, Lublin 2015r. - Radziejów poprzez stulecia, pod red. Dariusza Włocławek-Radziejów 2002 r. - Dzieje Radziejowa Kujawskiego, pod. red. Jerzego Danielewicza, Bydgoszcz 1982r Karczewskiego, RADZIEJOWIANIN — owi szko- _S Kujawiak Morzy- vianka, V Daniel Wojcie- otr Gratkowski LZS Wichowo, ały upowszech- Piotr Wojciechowski RADZIEJOWIANIN Rozmaitości sę NE, 20 (GGOSJ LULU NANĘSGAM RadziejowskieROÓDOS Rodziękowaniaod KołaoWędkarskiego RADZIEJOWIANIN Szanowniikaństwog Na koniec kadencji pragnę zaprezentować Państwu — Mieszkańcom Radziejowa efekty 4-letniej pracy samorządu tj. Burmistrza i Rady Miasta. Inwesty- cje realizowano w poniższych działach, które dotyczą w szczególności: MIESZKALNICTWO == z Parking przy ul. I -go Zmodernizowany budynek przy ul. Brzeskiej 49 i obróbki blach, remont kominów, malowanie elewacji i wymianę * Zagospodarowaliśmy teren wokół budynków mieszkalnych | Maja - qrowi — koszt wyniósł 174,8 tys. zł. (bloki). Został on utwardzony kostką polbruk za 110,7 tys. zł. « Miasto zakupiło dawny budynek administracyjny PKS przy W wyniku prac poszerzono drogi dojazdowe do posesji oraz utworzono ogól- ul. Rolniczej 2 o powierzchni użytkowej 176 m2 za 167,6 tys. zł, nodostępne miejsca parkingowe. z przeznaczeniem na adaptację na mieszkania komunalne oraz prawo * Przeprowadzono prace modernizacyjne polegające głównie na wymianie użytkowania wieczystego gruntu o łącznej powierzchni 544 m2 i wartości źródeł dostawy ciepła w lokalach komunalnych łącznie na kwotę 21,0 tys. zł. 16,9 tys. zł. Zgromadzono niezbędną dokumentację pozwalającą rozpo- * Wykonaliśmy termomodernizację budynku komunalnego przy | częcie prac adaptacyjnych, z której to wynika, iż w przyszłości powstaną ul. Brzeskiej 49. Zakres obejmował: docieplenie, zmianę pokrycia dachu cztery lokale mieszkalne. DROGI I TRANSPORT = * Został zrealizowany projekt: „,Prze- budowa dróg gminnych wraz z budową i przebudową chodników oraz parkingów” w ul. Objezdnej nr 28, nr 32 i nr 34 — kosztem 360,3 tys. zł. W ramach projektu wybudowa- no drogi o powierzchni 2.345 m2, chodniki 143 m2 i dwa parkingi o łącznej powierzchni 972 m2. * Wybudowano 288 mb chodnika przy ul. Ogrodowej, którego koszt wyniósł 82,5 tys. zł. * Wybudowano chodnik wraz z wjazda- mi do posesji o łącznej powierzchni 580 m2 przy ul. 20-go Stycznia (obecnie 11 Listopa- da 1918 r.) za 56,1 tys. zł. * Przy współudziale z RTBS wybudowa- no parking na dziesięć miejsc postojowych przy ul. Chopina, gdzie udział Miasta wy- niósł 25,0 tys. zł. * Powstał parking przy ul. Szkolnej 144 mb o wartości 68,4 tys. zł. Inwestycja wokół bloku nr 25/15 przy ul. Objezdnej RADZIEJOWIANIN s maz SE a. Ą nr 32 przy ul. Objezdnej Inwestycja wokół bloku nr 28/6 przy ul. Objezdnej "ej" Inwestycja wokół bloku Ę r=l$ 0 s : ul. Ogrodowa ul. 11 listopada 1918 Parking przy ul. Szkolnej * Mieszkańcy ulicy Prusa doczekali się asfaltowej drogi, inwestycja kosztowała 107,1 tys. zł. * Przy ul. Toruńskiej wybudowaliśmy parking na 18 miejsc postojo- wych kosztem 101,9 tys. zł. Inwestycję dofinansował Powiat Radziejow- ski w kwocie 45 tys. zł. * Przy ul. Działkowej został wykonany nowy parking za 113,2 tys. zł. * Został przebudowany chodnik w ul. Ogrodowej i 20-go Stycznia (obecnie 11 Listopada 1918 r.) kosztem 138 tys. zł. * Wykonaliśmy nowe chodniki przy ul. Leśnej za 35,3 tys. zł i przy ul. Żytniej za 29,0 tys. zł. W trakcie realizacji jest budowa chodników przy ul. Żwirnej i ul. Średniej, których koszt wyniesie ok. 60 tys. zł. * W ul. Toruńskiej i Szewskiej, wykonaliśmy przebudowę uwzględnia- jącą wymianę krawężników, obrzeży oraz nawierzchni na kostkę polbruk. Wartość robót wynosi 211,00 tys. zł. * Nowe chodniki zostały wybudowane również po wykonaniu ka- nalizacji w ulicach: Wąska, Pułaskiego, Kilińskiego i Zaułek — kosztem 199,4 tys. zł. * Przebudowano schody w ul. Miodowej (od Wyzwolenia do 1-go Maja) kosztem 140,0 tys. zł. ul. Toruńska ul. Żytnia RADZIEJOWIANIN * Nie udało się wybudować schodów w ul. Zamkowej (od ul. Ojca Św. Jana Pawła II). Wykonawca zrezygnował z robót. Naliczono karę umowną. Jesteśmy w tracie szukania nowego wykonawcy. * W ramach realizacji projektu budowy kanalizacji zostały wybudowane schody w ul. Stromej. * Uwzględniając wnioski i niezadowolenie mieszkańców oraz estetykę — wizytówki Miasta, zagospodarowaliśmy teren przystanku Kujawsko Po- morskiego Transportu Samochodowego, tj. wiatę, utwardzenie, zieleń, ba- rierki, plan miasta za ok. 50 tys. zł. * Został położony dywanik asfaltowy na ulicy Sportowej w kierunku Zagorzyce — odcinek 900 m — ok. 200 tys. zł. » Mając na względzie bezpieczeństwo mieszkańców, nowo powstające- go osiedla mieszkaniowego, w ramach porozumienia z Powiatem Radzie- jowskim w trakcie realizacji jest budowa odcinka 1,1 km ścieżki pieszo-ro- werowej przy ul. Armii Krajowej od strony lasu. Będzie to pierwsza Ścieżka na terenie Miasta. Koszt całkowity 716 tys. zł, w tym 460 tys. zł Miasto, 256 tys. zł Powiat — zakończenie do końca października 2018 r. ul. Kilińskiego ul. Zaułek RADZIEJOWIANIN "EBM Fę Ę._ iafluf 4 Schody przy ul. Miodowej « Wykonano boisko sportowe z kostki polbruk ul. 1 Maja, które wyposażono w kosze i bramki — kosztem 40,4 tys. zł. : « Powstały nowe place zabaw przy ul. 1 Maja [Ę i ul. Szpitalnej oraz rozbudowano już istniejące przy | ul. Chopina i ul. Wyzwolenia, kosztem 60,1 tys. zł. « Wybudowano nową zadaszoną trybunę na stadionie miejskim, którą wyposażono w nagłośnienie i oświetlenie. Łączny koszt wyniósł 1 mln 194,6 tys. , zł. Jest to początek odnowy stadionu. « Przy ul. Chopina (staw) oraz ul. Sportowej (uliczki) zostały zainstalowane siłownie zewnętrzne za 26,7 tys. zł. * W maju zakupiliśmy i uruchomiliśmy fontannę | na stawie przy ul. Chopina. Kosztem 54,1 tys. zł. * Nabyliśmy działki przy zbiegu ulic Przesmyk/ Zamkowa 150 m2, przy ul. Toruńskiej i Dolnej z przeznaczeniem na tereny zielone za ok. 45,4 tys. zł. OO toetEE a MOWĘ KZP No Boisko sportowe przy ul. I-go Maja Sprawozdanie RADZIEJOWIANIN PAZ, fee TLZTYYPrY dA od. i wa! = PoE a CE Aa "UA Plac zabaw przy ul. Szpitalnej Siłownie zewnętrzne przy ul. Chopina Siłownie zewnętrzne przy ul. Sportowej KULTURA * Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna zakończy- ła w tym roku projekt Ministerstwa Kultury i Dziedzic- k twa Narodowego „Radziejowska Biblioteka OdNowa”. Pierwsze nakłady poniesiono w 2015 r. Realizację robót rozpoczęto w 2016 r., a zakończono w lipcu 2018 r. Łącznie na inwestycję wydatkowano 1 mln 621,2 tys. zł, w tym dotacja z Ministerstwa 1 mln 163,9 tys. zł, a 457,3 tys. zł to środki z samorządu. W tym roku zo- stał wykonany parking, altana i zagospodarowanie terenu wokół budynku, na jesień pozostanie nasadzenie zieleni, co zakończy projekt. W ramach zadania przebudowano budynek, który zyskał nowe „oblicze”. Odnowiony budynek radziejowskiej biblioteki RADZIEJOWIANIN * W Radziejowskim Domu Kultury została zmodernizowana instala- cja centralnego ogrzewania kosztem 89,3 tys. zł. Dom Kultury wg planów w listopadzie br. rozpocznie realizację projektu: „Przebudowa sceny oraz modernizacja sali widowiskowej w celu zwiększenia funkcjonalności obiektu jako sali widowiskowo-konferencyjnej”, który realizowany bę- dzie we współpracy z Lokalną Grupą Działania, która dofinansuje inwe- stycję kwotą 163 tys. zł, wkład własny Miasta uzależniony będzie od wy- po "ZA J l- Towarzystwa Mice Hz a NM sda | * U sazk>< 2. Budynek Starej Plebanii - obecnie Izba Regionalna łonienia wykonawcy. Na zadanie obecnie zabezpieczono 93,0 tys. zł, które po ogłoszonych przetargach jest nie wystarczające na przeprowadzenie inwestycji. Na dokumentację projektową wydatkowano kwotę 25,0 tys. zł. « Dzięki współpracy z Towarzystwem Miłośników Kujaw oraz dobrej woli Proboszcza Parafii pw. WNMP, Izba Regionalna zyskała nową siedzibę w budynku starej Plebanii przy Kościele pw. WNMP. MIEJSKA [POWIEK BIBLIOTEKA" A. im. Franciszka M w RADA SA Alkierz - jedno z pomieszczeń Izby Regionalnej OŚWIATA * Zakończyliśmy długo oczekiwaną budowę hali sportowej przy Miejskim Zespole Szkół. Całko- wity koszt budowy obiektu wraz z wyposażeniem wyniósł 2 mln 521,8 tys. zł, w tym 698 tys. zł to dofi- nansowanie z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, a pozostałe środki pochodzą z dochodów własnych. Obiekt ten jest wykorzystywany na zajęcia dydak- tyczne dla uczniów oraz zajęcia sportowe dla miesz- kańców miasta. Celem połączenia nowo wybudowa- nego obiektu z istniejącym budynkiem, przebudowa- no pomieszczenia, kosztem 142,6 tys. zł. Wykonano utwardzenie kostką polbruk placu 1200 m2 kosztem 160,8 tys. zł. Celem utrzymania czystości obiektu, zakupiono maszynę myjącą za 24,2 tys. zł. Hala im. Fr. Malinowskiego 24 Sprawozdanie RADZIEJOWIANIN * Przeprowadzono modernizację budynku B przy ul. Szkolnej, przystosowując obiekt dla potrzeb osób niepełnosprawnych oraz zgodnie z przepisami ochrony przeciwpożarowej. Na ten cel wydatkowano 73,4 tys. zł. » Przy wsparciu dofinansowania ze środków europej- skich zakupiono cztery zestawy tablic interaktywnych za kwotę 51,6 tys. zł. * Przystąpiono do modernizacji kuchni w przed- szkolu przy ul. Polnej, która przeszła kapitalny remont | kosztem 179,5 tys. zł oraz otrzymała nowe wyposaże- - sze nie za 50 tys. zł. | z miejskiego żłobka przy przedszkolu na ul. Polnej. Hala im. Fr. Malinowskiego ADMINISTRACJA «W wyniku przeprowadzonych prac modernizacyjnych w 2014 Radziejów wyniósł 192,5 tys. zł. Ponadto wykonano parking za budynkiem, i 2015 roku budynek administracyjny położony przy ul. Kościuszki gdzie udział Miasta stanowi kwotę 30,4 tys. zł. Przewiduje się w kolejnych latach utworzenie Lo 20/22 uzyskał nowy wygląd. Wykonano roboty budowlane polegające na * Na potrzeby administracji zakupiono: serwer za 11,1 tys. zł, ociepleniu ścian i dachu, wykonaniu nowych obróbek blacharskich i nowej 1 samochód Caddy 33,9 tys. zł, ciągnik kosiarkę za 20,6 tys. zł, kosiarkę elewacji, wymianie drzwi wejściowych oraz do pomieszczeń garażowych. samojezdną 13,2 tys. zł oraz przyczepę 27,0 tys. zł. Udział w kosztach przypadających na właściciela jakim jest Gmina Miasto WODOCIĄGI I KANALIZACJA * Najważniejszą inwestycją tej kadencji samorządu jest „Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej w Radziejowie III etap wraz z budową stacji uzdatnia- nia wody”. Wykonawcą kanalizacji jest firma ,„, Ekomel”* z Chojnic. Wartość zadania po przetargu to 6.464 tys. zł. Prace rozpoczęto wiosną 2017 r. W ramach projektu jest bu- dowa sieci kanalizacji sanitarnej w ulicach: Szkolna, Kruszwicka, Kościuszki, Zaułek, Kilińskiego, Krótka, Niska, Rynek, Rzemieślnicza, Zachodnia, Stroma, Objezdna, Parkowa, Toruńska, Dolna, Szewska, Franciszkańska, Ojca Św. Jana Pawła II, Brze- ska, Przesmyk, Zamkowa, Podgórna, Wąska, Puławskiego, Wyzwolenia, 1 Maja i Działkowa oraz budowa sieci wodociągowej w ul. Toruńska, Rynek, Dolna, Kruszwicka, Objezdna, Kościuszki, Wyzwolenia wraz z odtworzeniem nawierzchni na całej szerokości. Zakończenie zadania przedłużyło się na wrzesień br. 18 stycznia 2018 r. została podpisana umowa na budowę stacji uzdatniania wody przy ul. Rolniczej „ujęcie Meprozet” pomiędzy Miastem a firmą „H2Optim sp. z o.o.” z terminem realizacji do 31 lipca 2019 r. Kwota zgodnie z umową to 3.688.770 zł. Dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego całego projektu sieci kanalizacyjnej i wodociągowej oraz stacji uzdatniania wody wynosi 6.536 tys. zł, co stanowi 85% wydatków kwalifikowanych. * W związku z budową kanalizacji sanitarnej i nowego wodociągu w ul. Toruńskiej konieczne było również wybudowanie kanalizacji deszczowej na odcinku od Rynku do Objezdnej kosztem 179,5 tys. zł. « Przystąpiono do budowy systemu oczyszczania ścieków deszczowych i roztopowych na terenie Miasta Radziejów, wydatkując na dokumentację 45,5 tys. zł. Zakupiono grunt na którym zamontowany będzie separator za 72,2 tys. zł. * Zakończyliśmy budowę infrastruktury technicznej do stacji uzdatniania wody za kwotę 120,1 tys. zł. « Wybudowaliśmy nowy wodociąg w ul. Sportowej o długość 985 mb — kosztem 155,0 tys. zł. RADZIEJOWIANIN Przywrócona nawierzchnia asfaltowa na ul. Kruszwickiej Przywrócona nawie nawierzchnia asfaltowa 1 na ul. "Rynek o BEZPIECZEŃSTWO * Z uwagi na całkowite zużycie dotychczasowego pojazdu strażackie- go konieczny stał się zakup średniego wozu bojowego dla Miejskiej Ochot- niczej Straży Pożarnej JRG Radziejów. Jednostka ta jest w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym. Koszt samochodu po przetargu wy- nosi 762,6 tys. zł. Zakup sfinansowany będzie dotacją z KSRG w kwocie 243 tys. zł. Wsparcia udzieli również WFOŚ i GW w Toruniu kwotą 100 tys. zł, a pozostała kwota stanowiąca 419,6 tys. zł to wkład Miasta pochodzący z pożyczki z WFOŚ i GW — 335,6 tys. zł i środków własnych 84,0 tys. zł. Dostawa pojazdu ma nastąpić do końca października br. RZA Prezentacja wozu bojowego przed dostarczeniem do Radziejowa OŚWIETLENIE * Rozbudowaliśmy oświetlenie uliczne o 26 dodatkowych słupów z lampami, w tym w ul. Górczyńskiego, Objezdnej (bloki), Ks. Wieczorka, Polnej, Franciszka Becińskiego, wydatkując na ten cel 122,7 tys. zł. BUDŻET OBYWATELSKI * Po raz pierwszy inwestycje w ramach budżetu obywatelskiego zrealizowaliśmy w 2017 r. Wykonaliśmy dwa projekty. Pierwszy dotyczył budowy „Wewnętrznej linii zasilającej na terenie ogródków działkowych”, w ramach którego wybudowano 1089 mb linii zasilającej i 4 szafki pomiarowe za 71,3 tys. zł. Drugi projekt to „Ożywienie lasu miejskiego po- przez animację toru przeszkód z uwzględnieniem po- zostałości wojennych (bunkry)”. Lokalizacja pomiędzy ul. Sportową i Armii Krajowej — kosztem 74,9 tys. zł. * Z budżetu obywatelskiego w 2018 r. zostały zrealizowane również dwa projekty: Pierwszy to zakup urządzeń do ćwiczeń kalisteniki przy ul. Chopina za kwotę ok. 60,7 tys. zł. W ramach drugiego urządzono „Ogród sensoryczny z częścią rekreacyjno-wypoczynkową”, kosztem 75 tys. zł, który zlokalizowany jest na tzw. „Błotach”. Urządzenia do ćwiczeń kalisteniki przy ul. Chopina RADZIEJOWIANIN | OWONEE Bocianie gniazdo i ścianka wspinaczkowa Boisko do piłki siatkowej plażowej Jeden z trzech klombów krzewowo - kwiatowych RADZIEJOWIANIN Sprawozdanie 2 SYTUACJA FINANSOWA Wykonanie budżetu Miasta Radziejów w latach 2014-2017 i pierwsze półrocze 2018 roku w złotych Wykonanie wg Treść 2014 r. 2015r. 2016r. 2017 r. stanu na 30.06.18r. dochody 20 030 924 19 448 463 23551 650 23 959 236 13 403 233 w tym środki UE 564 233 166 533 374 450 1 007 510 932 642 wydatki 19 783 361 19 485 921 22239239 23 550861 12 395 900 w tym inwestycyjne 3132 /29 2641 039 2 268 741 2 841 485 1 843 089 wynik budżetu 247 563 -37 458 1312411 408 375 1 007 333 Z powyższej tabeli wynika, iż Miasto przygotowywało się do inwesty- cji w minionych latach osiągając nadwyżkę budżetową i gromadząc na to środki. Oczekiwaliśmy na rozpoczęcie naboru wniosków o dofinan- sowanie zadań przez Instytucję Zarządzającą (Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego) środkami pochodzącymi z budżetu Unii Euro- pejskiej. Umowę o dofinansowanie podpisano w IV kwartale 2017 roku. Jednakże corocznie ponad 13% wydatków stanowiły wydatki na inwestycje. Dla osób zainteresowanych celem uzyskania szczegółowych informacji odsyłam na stronę internetową http://www.bip.umradziejow.pl zakładka finanse. Zadłużenie Miasta na dzień 30 czerwca br. wynosi 3.253.948 zł, z tego kredyty w kwocie 1.740.000 zł, pożyczki w kwocie 1.513.948 zł, które w części podlegają umorzeniu. Zgodnie z danymi księgowymi na dzień 30 czerwca br. Miasto posia- dało na rachunkach bankowych środki w wysokości 4.785.557 zł. Wg opracowanego przez Fundację Instytutu Studiów Wschodnich w Warszawie Rankingu Finansowego Samorządu Terytorialnego w Polsce w 2016 roku, w którym przeanalizowano wyniki finansowe wszystkich samorządów z podziałem na poszczególne szczeble i typy gmin (wiejskie, miejskie, wiejsko-miejskie), Miasto Radziejów wśród 237 gmin miej- skich znalazło się na 56 miejscu w Polsce, a 3 w Województwie Ku- jawsko-Pomorskim. Dla porównania podaję, iż gminy miejskie położo- ne blisko Radziejowa takie jak Rypin 138 miejsce, Nieszawa 189 miejsce, Aleksandrów Kujawski 212 miejsce, Lipno 213 miejsce, a Kowal 226 miejsce. PODSUMOWANIE Po zestawieniu wszystkich poniesionych wydatków inwestycyjnych w latach 2015-2017 i planu na rok bieżący, otrzymujemy kwotę 17 mln 123 tys. zł. Są to ogromne środki porównując je do rocznych dochodów własnych Miasta, które wynoszą ok. 10 mln 800 tys. zł. Nie mieliśmy jeszcze takiej kumulacji inwestycji, jaka jest w tym roku. Wynika to stąd, że bardzo późno, można powiedzieć, że z 2-letnim opóźnieniem, nastąpi- ło uruchomienie środków z Unii Europejskiej przez Urząd Marszałkow- ski. Staraliśmy się jak najszybciej ruszyć z przetargami, nawet nie mając pewności czy te unijne Środki otrzymamy. Dzięki temu wartość robót kanalizacyjnych i wodociągowych z prawie 11 mln według kosztorysu, zeszła do ok. 6,5 mln zł po przetargu. Gdyby dzisiaj przeprowadzany był ten przetarg, to chyba 12 mln zł byłoby za mało. Nie wiadomo czy i w ogó- le znalazłby się wykonawca na ten projekt. Podobnie było z przetargiem na samochód dla OSP. Wcześnie ogłoszony i dobrze przeprowadzony prze- targ dał nam cenę 762,6 tys. zł. Za taki samochód kilka samorządów musi zapłacić ok. 100 tys. więcej. Takie duże ożywienie w inwestycjach samorządowych, i nie tylko, w całym kraju spowodowało znaczne kłopoty z wyłonieniem wy- konawców i wzrost wartości robót. Nastąpił wzrost cen materiałów i kosztów pracy. Widoczny jest brak ludzi do pracy, nawet bez kwalifika- cji, stąd opóźnienia. Często bywa, że do przetargów nikt się nie zgłasza albo wykonawca odstępuje od umowy, woli zapłacić karę umowną. Dlatego myślę, że pomimo utrudnień jakich wszyscy doznaliśmy przez kilka miesięcy, chyba było warto. Możemy czuć się w pełni miastem, bo mamy ukończoną najważniejszą infrastrukturę — kanalizację sanitarną. Jeszcze raz przepraszam wszystkich Państwa za te niedogodności i utrudnie- nia w ruchu jakich doświadczyliśmy. Na pewno nie byłoby możliwe przeprowadzenie w mieście kilku dużych inwestycji infrastrukturalnych, bez środków zewnętrznych, w szczególności Unii Europejskiej. Jednak trzeba cały czas pamiętać o środkach własnych, bez których żadna inwestycja nie byłaby możliwa, a mamy zadania zreali- zowane w 100 % środkami własnymi. Dlatego szczególne podziękowania dla wszystkich podatników zasilających budżet Miasta. Robimy wszystko, aby podatki, które Państwo płacicie, były jak najbardziej racjonalnie i gospodarnie wykorzystane z pożytkiem dla Miasta i mieszkańców. Sławomir Bykowski Europejskie Dni Dziedzictwa - Wystawa Fajansu Włocławskiego W ramach Europejskich Dni Dziedzictwa Towarzystwo Miłośników Ku- i jaw w Radziejowie w Izbie Regionalnej zorganizowało ze środków Starostwa Powiatowego w Radziejowie przy wsparciu Banku Spółdzielczego w ramach projektu „W zgodzie z tradycją”. Jej otwarcie nastąpiło w dniu 18 września 2018 roku. Patronat medialny ABC Powiatu oraz Radziejowianin. Licznie zgromadzeni mieli okazję obejrzeć zgromadzone tu eksponaty, wysłuchać informacji o Włocławskim Fajansie, zakładach produkcyjnych we Włocławku, Kole, Bolesławcu. Posłuchać wielu ciekawostek związanych z hi- storią tych zakładów, motywami umieszczanymi na poszczególnych wyrobach, stosowanymi technikami i innymi ciekawymi informacjami dotyczącymi tego tematu. Eksponaty do wystawy pochodzą od darczyńców mieszkańców Miasta zbierane przez lata, które przynosili. To także talerze, jako nagrody np. dla Zespołu Pieśni i Tańca „„Kujawy” z Ra- dziejowa, TKKF itp. Jest wiele eksponatów z Fabryki Fajansu we Włocławku, ale też pojedyncze eksponaty z Koła i Bolesławca. Wiele eksponatów z chwilą ogłoszenia zamiaru wystawy dotarły w tych dniach. Wystawa w Izbie Regionalnej będzie czynna do 18 października 2018 roku. Urozmaiceniem tej wystawy był występ nauczycieli Szkoły Muzycznej w Ra- dziejowie Pani Malwiny Sikorskiej i Pana Piotra Blocha. Poczęstunek przygo- towały Panie KGW Witowo i Gminnego Ośrodka Kulturalno-Bibliotecznego w Czołowie. Ponadto odbył się tradycyjny pokaz wyrobu masła w nowej kierzance wykonanej przez rzemieślnika z Barcina dla uczestników dzisiejszego spotka- nia. Wsparcie finansowe Banku Spółdzielczego w Radziejowie. Wystawę przy- gotowały członkinie TMK. Wystawa została zorganizowana w Dniach obchodów XXI Europejskich Dniach Dziedzictwa, którego hasło brzmi „Dla Niepodległej” i realizacji projek- tu „W zgodzie z tradycją”. Karol Szmagalski

RADZIEJOWIAN_święta_2018.pdf

Bezpłatny fot. Paweł Śrubas CENTRUM ZDROWIA I ROZRODU ZWIERZĄT je Zdrowych i Wesołych Świąt oraz Szczęśliwego Nowego Roku !-$ = TF 2 życzy Centrum Zdrowia i Rozrodu Zwierząt z Rodzinami :) CENTRUM ZDROWIA I ROZRODU ZWIERZĄT RADZIEJOWIANIN OD REDAKCJI Z okazji Świąt Bożego Narodzenia składamy serdeczne życzenia Szanowni Czytelnicy „Radziejowianina” Prezentujemy ostatnie w tym roku, świątecz- ne wydanie rodzimej gazety. > oe pędzą." OZ CZ r OCEAN Bać tee dada a> | W bieżącym numerze zamieściliśmy sze- reg artykułów o tematyce historycznej, któ- re bezpośrednio dotyczą Radziejowa i okolic. Szczególnie wart jest uwagi artykuł Danu- FW Wielgosz ukazujący 70-letnią historię miej- kiej książnicy. Warto także pochylić się nad OZ ZL CZJ I stane drugą częścią artykułu Krzysztofa Wątrobi- cza dotyczącego radziejowskiego przytułku. a ostatnich stronach warto zwrócić uwagę na ogłoszenie dotyczące rządowego programu IESZKANIE PLUS, bowiem miasto Radzie- jów zostało wytypowane do tego rodzaju inwe- tycji. Zachęcamy do lektury całej gazety. Korzystając z okazji, Redakcja „Radzie- jowianina” pragnie złożyć wszystkim Czy- telnikom pogodnych i szczęśliwych Świą Bożego Narodzenia oraz Szczęśliwego Nowego 2019 roku W imieniu zespołu redakcyjnego Podziękowanie Szanowni Państwo Mieszkańcy Radziejowa ! Pragnę bardzo serdecznie podziękować Państwu za zaufanie jakim obdarzyliście mnie w ostatnich wyborach samorządowych. Będę robił wszystko co możliwe dla dobra miasta i mieszkańców. Mam nadzieję wspólnie z Radą Miasta kontynuować realizację najbardziej potrzebnych zadań inwestycyjnych, poprawiających estetykę, ale przede wszystkim służących poprawie jakości życia codziennego mieszkańców. Dziękuję wszystkim, którzy postawili na mnie 21 października br. Sławomir Bykowski „RADZIEJOWIANIN” - Kwartalnik PCA naczelny - PAWEŁ ŚRUBAS Redakcja w składzie — T. Gadzinowska, M. Maciejewski, D. Wielgosz, A. Wojciechowska, Wydawca — Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. F. Becińskiego, ul Objezdna 33 Adres Redakcji — Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. F. Becińskiego, ul Objezdna 33, www.bibliotekaradziejow.cdx.pl, tel. 54 285 32 80 e -mail : radziejowianinQumradziejow.pl Pismo zrzeszone w Stowarzyszeniu Polskich Mediów REDAKCJA ZASTRZEGA SOBIE PRAWO DO SKRÓTÓW NADESŁANYCH TEKSTÓW PRAWA AUTORSKIE ZASTRZEŻONE „Każdy znajdzie tu coś, co mu się nie spodoba. Każdemu jego małe oburzenie. ” (Józef Hen - pisarz, publicysta) 4 Wiadomości samorządowe Trwają prace przy budowie nowej stacji uzdatniania wody dla miasta. W grudniu ubiegłego roku miasto ogłosiło przetarg i wyłoniło wykonawcę ro- bót — firmę H2Optim Sp. z o.o. p. k. z miejscowości Baranowo w województwie wielkopolskim. Firma zaoferowała najkorzystniejszą ofertę za wykonanie inwe- RADZIEJOWIANIN stycji tj. kwotę 3 688.770 złotych. Zgodnie z podpisaną umową inwestycja po- winna zakończyć się do 30 lipca 2019 roku. Do tej pory powstał nowy budynek stacji, siedem sztuk filtrów stalowych, dwa aeratory, infrastruktura podziemna tj. wodociąg, kanalizacja sanitarna i deszczowa, podziemny zbiornik kontaktowy oraz dwa zbiorniki retencyjne. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej na terenie miasta — zakończona 26 października bieżącego roku zakończyły się roboty budowlane związane z budową sieci kanalizacji sanitarnej na terenie miasta w ulicach: Szkolna, Krusz- | wicka, Kościuszki, Zaułek, Kilińskiego, Krótka, Niska, Rynek, Rzemieślnicza, Zachodnia, Stroma, Parkowa, Toruńska, Dolna, Szewska, Zakątna, Franciszkań- ska, Ojca Świętego Jana Pawła II, Brzeska, Przesmyk, Zamkowa, Wąska, Pod- górna, Puławskiego, Wyzwolenia, 1-go Maja, Działkowa, Objezdna oraz sieci 8 wodociągowej w ulicach: Toruńska, Kościuszki, Rynek, Wyzwolenia. Po wybudowaniu kanalizacji i wodociągu odtworzone zostały nawierzchnie | jezdni i chodników. Całkowita wartość inwestycji to koszt około 5,5 mln złotych netto. Projekt otrzymał dofinansowanie ze środków unijnych w wysokości pra- wie 4,2 mln złotych. Zgodnie z zawartą umową z wykonawcą robót termin za- kończenia prac był do dnia 10 sierpnia 2018 roku. Firma realizująca roboty bu- dowlane opóźniła się z zakończeniem prac o 77 dni. W związku z tym Miasto naliczyło wykonawcy kary umowne w wysokości prawie 250 tysięcy złotych. | RE Budżet obywatelski w mieście Radziejów w 2019 r. Wzorem lat ubiegłych, również w tym roku część pieniędzy w budżecie Gmi- ny Miasto Radziejów została zarezerwowana na potrzeby realizacji budżetu oby- watelskiego. Mowa tu o kwocie 150 000,00 zł jaką można przeznaczyć na poje- dyncze zadanie. W dniach od 2 lipca do 16 sierpnia br. każdy mieszkaniec mia- sta który ukończył 16 lat mógł zgłosić swoją propozycję. Zgłoszono 6 projektów: 1). „Dokończenie modernizacji i położenie nowej sieci energetycznej na te- renie Rodzinnego Ogrodu Działkowego „,Stokrotka” w Radziejowie rozpoczętej w roku 2017”. 2). „Budowa toru rolkowego”. 3). „Zakup i montaż ławek solarnych na terenie Miasta Radziejów”. 4). „Plac zabaw przy Miejskim Zespole Szkół w Radziejowie”. 5). „Rozwój infrastruktury rekreacyjno-wypoczynkowej na Radziejowskich Błotach”. Pod głosowanie, które odbyło się w dniach od I września do 16 października przekazano jednak 4 zadania, gdyż projekt „Plac zabaw przy Miejskim Zespole Szkół w Radziejowie” nie spełniał wymogów formalnych. W tegorocznym głoso- waniu, do którego uprawnionym był każdy mieszkaniec miasta, który ukończył 16 lat, wzięła udział rekordowa liczba osób. Łącznie oddano 1304 głosy, z których 1292 były głosami ważnymi. Na poszczególne zdania wymienione powyżej od- dano następującą liczbę głosów: 1). — 257 głosów; 2). — 735 głosów; 3). — 6 głosów; 4). — projekt odrzucony na etapie oceny; 5). — 294 głosy. W związku z powyższym do realizacji w 2019 roku przyjęto zadanie „Budowa toru rolkowego”. Głównym założeniem projektu jest budowa toru rolkowego i wkompono- wanie obiektu w istniejące ukształtowanie terenu i otaczającą przyrodę. Koncepcja przewiduje zespół urządzeń terenowych i tor niezbędny do upra- wiania sportów wrotkarskich rozmieszczonych w zależności od ich funkcji, dążąc jednocześnie do zachowania możliwie najbardziej naturalnego krajobra- zu parkowego przy zachowaniu funkcjonowania współczesnego ośrodka sportu. W'tej lokalizacji wkomponowano jako główny obiekt tor rolkowy: bieżnię okól- ną, ścieżki parkowe — rewitalizacja i przystosowanie, oznakowanie istniejącego układu ścieżek dla potrzeb uprawiania sportów wrotkarskich i biegowych. Miejsce realizacji zadania: teren radziejowskich „uliczek”* przy ul. Sportowej. RADZIEJOWIANIN 5 wiadomości samorządowe Program Priorytetowy czyste Powietrze Gmina Miasto Radziejów informuje, że Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Toruniu we wrześniu br. rozpoczął cią- gły nabór wniosków o dofinansowanie w ramach Programu Priorytetowe- go Czyste Powietrze. Czyste Powietrze to kompleksowy program, którego celem jest zmniej- szenie lub uniknięcie emisji pyłów i innych zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery przez domy jednorodzinne. Program skupia się na wymianie starych pieców i kotłów na paliwo stałe oraz termomodernizacji budynków jednorodzinnych by efektywnie zarządzać energią. Działania te nie tylko po- mogą chronić środowisko, ale dodatkowo zwiększa domowy budżet, dzięki oszczędnościom finansowym. Program skierowany jest do osób fizycznych będących właścicielami domów jednorodzinnych lub osób posiadających zgodę na rozpoczęcie bu- dowy budynku jednorodzinnego. Dotacje i pożyczki będą udzielane za po- średnictwem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodar- ki Wodnej w Toruniu. Korzystając z programu można zyskać zwrot części poniesionych kosz- tów. Maksymalny możliwy koszt, od którego liczona jest dotacja to 53 tys. zł. Jeśli koszty realizacji inwestycji przekroczą 53 tys. zł., dodatkowe koszty mogą być dofinansowane w formacie preferencyjnej pożyczki. Minimalny koszt kwalifikowany projektu to 7 tys. zł. Program przewiduje dofinansowania m.in. na: - wymianę starych źródeł ciepła (pieców i kotłów na paliwa stałe) oraz zakup i montaż nowych źródeł ciepła, spełniających wymagania programu, - docieplenie przegród budynku, - wymianę stolarki okiennej i drzwiowej - instalację odnawialnych źródeł energii (kolektorów słonecznych i insta- lacji fotowoltaicznej) - montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła Szczegółowe informacje na temat programu znajdą Państwo w specjal- nie przygotowanym Portalu Beneficjenta na stronie internetowej WFOŚiGW www.wfosigw.torun.pl. Informacje o programie można uzyskać także w Urzędzie Miasta Radzie- jów, ul. Kościuszki 20/22, I piętro, pokój 113, a także pod numerem telefo- nu 54 285 7122 ekOPiec 2018 W 2018 roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu ogłosił dotacyjny Program priorytetowy EKOpiec 2018 skierowany do jednostek samorządu terytorialnego. Program ten ma na celu ograniczenie niskiej emisji poprzez wymianę źródeł ciepła zasilanych pali- wami stałymi w budynkach i lokalach mieszkalnych. Warunkiem niezbęd- nym do uzyskania dotacji z Funduszu było udzielenie równocześnie do- tacji przez gminę, w wysokości minimum 2 000 zł do wymiany jednego źródła ciepła w jednym budynku mieszkalnym jednorodzinnym lub lokalu mieszkalnym. Dzięki zaangażowaniu Gminy Miasto Radziejów w program EKOpiec 2018 udzielono dofinansowania na wymianę starych pieców dla 10 właści- cieli nieruchomości na terenie miasta w kwocie po 4 000,00 zł. Oznacza to, że pula dotacji z WFOŚiGW zarezerwowana dla Gminy Miasto Radziejów został wykorzystany w 100%. Na dzień sporządzania niniejszej informacji nie posiadamy wiążących zapewnień z WFOŚiGW o kontynuacji programu w 2019 r. W związku z dużym zainteresowaniem ze strony mieszkańców chęcią otrzymania dofinansowania z programu EKOpiec 2018 oraz z uwagi na ograniczenia ilościowe tego programu (dofinansowanie tylko dla 10 nieru- chomości) Gmina Miasto Radziejów podjęła uchwałę i wprowadziła do wła- snego budżetu środki z przeznaczeniem na udzielanie dotacji celowej w for- mie dofinansowania na wymianę istniejących nieekologicznych źródeł cie- pła na nowe ekologiczne. Dotacje z budżetu Gminy Miasto radziejów na wymianę pieców W odpowiedzi na ogłoszenie o naborze wpłynęło od właścicieli nieruchomości 6 wniosków o udzielenie dotacji. Dla każdego z nich zabez- pieczono środki w kwocie 2 000,00 zł. Informujemy, że ta forma dofinansowania prowadzona będzie przez Gminę Miasto Radziejów również w 2019 roku, a kwota dotacji jaką bę- dzie można uzyskać to 3 000,00 zł. O szczegółach poinformujemy wkrót- ce m.in. za pomocą strony internetowej www.umradziejow.pl i ogłoszeniach lokalnych. Demontaż, transport i unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Miasto radziejów Gmina Miasto Radziejów informuje, że zakończyła się realizacja zada- nia pn.: „Demontaż, transport i unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Miasto Radziejów” (etap V). Całkowity koszt zada- nia wyniósł 2 113,20 zł i został on sfinansowany w 70% (1 479,24 zł) z środ- ków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodar- ki Wodnej, a także w 30% (633,96 zł) z środków własnych Gminy Miasto Radziejów. W wyniku realizacji zadania usunięto i zutylizowano wyroby zawierające azbest z 3 nieruchomości na terenie miasta. Łączna masa usuniętych odpadów wyniosła 3 522 kg. W sprawie dofinansowania kosztów usuwania wyrobów zawierają- cych azbest szczegółowych informacji można uzyskać w Urzędzie Miasta Radziejów, ul. Kościuszki 20/22, I piętro, pokój 113, a także pod numerem telefonu 54 285 7122 [U Historia RADZIEJOWIANIN RADZIEJOWnaAStarEjHo(og rafie a in a o a Nieistniejący obecnie młyn jaki znajdował się na ul. Brzeskiej (dzisiejsza siedziba banku). Z archiwum prywatnego Pani Dziubich Radziejów- skrzyżowanie ulic Kruszwickiej i Kościuszki. Budynek dawnej siedziby carskiej komory celnej i stajni oraz biuro przepustek. Dom z około 1880 roku. Widok z lat 70-tych XX wieku - budynek został rozebrany na dożynki w 1984r. Z prywatnego archiwum Henryka Lorowicza RADZIEJOWIANIN s v a Drużyna STARTu Radziejów, lata 70-te. Na zdjęciu m.in: Kardasz, Przysiecki, Lipski, Piątkowski, Wojciechowski, Jarzynowski, Jędrzejewski, Lewandowski, Stramowski, Koźmiński, Bykowski, Miętlicki, Stuczyński, Bogacz. Z prywatnego archiwum Czesława Lipskiego Część z członków Zespołu Pieśni i Tańca KUJAWY, na zdjęciu m.in. Maria Dębniak, rok 1975. RADZIEJOWIANIN 11.11.2018, po oficjalnych obchodach 100-lecia odzyskania Niepodległości przez Polskę, mieszkańcy Radziejowa zostali zaproszeni na wernisaż wystawy, która jest zwieńczeniem wielkiej akcji RDK pod tytułem "Moja Rodzina u zarania Niepodległej Rzeczypospolitej". Wystawa to ponad 30 zdjęć pamiątek rodzinnych mieszkańców powiatu radziejowskiego, wraz z opisami ich niezwykle ciekawych losów, przypadających na czas odzyskiwania Niepodległości. Całej akcji patronowali Starosta Radziejowski Jarosław Kołtuniak, oraz burmistrz Radziejowa Sławomir Bykowski. RADZIEJOWIANIN Wernisaż wystawy malarstwa „Barwy Natury” Aleksandry Sas- Wisłockiej 25.11.2018 w Radziejowskim Domu Kultury odbył się uroczysty wernisaż wystawy malarstwa pt. "Barwy natury" Aleksandry Sas- Wisłockiej. Wystawę można oglądać w galerii RDK do końca roku. Zapraszamy! tł RADZIEJOWIANIN To już 70 lat ! 27 listopada odbyła się uroczystość 70 - lecia Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej im. Franciszka Becińskie- E 19 listopada w radziejowskiej bibliotece nastąpiło rozstrzy- gnięcie X edycji POWIATOWEGO KONKURSU pt. „BARWY JESIENI - SZTUKA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH „, Dla Niiepadliegiiej 6 listopada w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej im. Fran- ciszka Becińskiego w Radziejowie odbył się cykl uroczystości upamięt- niających STULECIE ODZYSKANIA PRZEZ POLSKĘ NIEPODLE- GŁOŚCI podczas których miało miejsce: Odsłonięcie tablicy pt. „DĄB NIEPODLEGŁOŚCI 1918-2018”; otwarcie wystawy pt. „STULETNIA RZECZ”; prelekcja pt. „NIEPODLEGŁA 1918”, którą wygłosił Krzysz- tof Wątrobicz. RADZIEJOWIANIN Promocja książki 12 października w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej im. Fran- 11 | HUI ciszka Becińskiego w Radziejowie odbyła się promocja książki Andreasa Se- IF FYFTFTE egera pt. „Śmierć robotnika przymusowego” („Der Tod eines Zwangsarbeiters”). W spotkaniu udział wzięli: Andreas Seeger autor książki, Helmut Donat wy- dawca, Aleksandra Jeszke-Zillmer, wiceprzewodnicząca Towarzystwa Niemiec- ko-Polskiego w Hamburgu, Hartwig Zillmer - Komisja ds. Szkolnictwa i Edu- kacji Towarzystwa Niemiecko-Polskiego w Haburgu, rodzina Państwa Szablew- skich z Radziejowa związana z bohaterem książki, władze Miasta Radziejów — Burmistrz Sławomir Bykowski i Powiatu Radziejowskiego — Starosta Jarosław Kołtuniak, a także Słuchacze Uniwersytetu III Wieku oraz osoby zainteresowa- ne historią regionalną. Oprawa muzyczna została przygotowana przez nauczycieli Szkoły Mu- zycznej I Stopnia w Radziejowie: Marcela Maniewskiego — pianino oraz Pawła Trawczyńskiego — saksofon tenorowy. wydarzeń Oferta kulturalna radziejowskiej biblioteki kierowana jest do szerokiego spektrum od- biowrców od przedszkolaków, poprzez uczniów szkół średnich i podstawowych aż po słuchaczy Uniwersytetu III Wieku. W ostatnich dwóch miesiącach odbyły się m.in.: - promocja książki Mariusza Prackiego i Karola Bazeli pt. „Niemieckie fortyfikacje polowe 1944 Włocławek, Kujawy Wschodnie i Ziemia Dobrzyńska - przewodnik.,, - Inauguracja Roku Akademickiego Uniwersytetu TrzeciegoWieku. Wykład wygło- siła dyrektor radziejowskiej biblioteki Danuta Wielgosz pt: Tematyka Odzyskania przez we 1944 Włocławek, Kujawy Wschodnie i Ziemia Dobrzyńska”. - Bibliotekę odwiedziły przedszkolaki z Dobrego i Radziejowa oraz uczniowie z klas V- VIII Szkoły Podstawowej w Byczynie. - Prelekcję pt. „„ Niepodległa 1918 dla uczniów LO Radziejów oraz ZSR CKU Prze- mystka wygłosił Krzysztof Wątrobicz. Uczniowie zwiedzili także wystawę pt. „Stuletnia Rzecz”. - Prelekcję pt. „SEPSA - CHOROBA XXI WIEKU? dla słuchaczy Uniwersytetu III Wieku oraz osób zainteresowanych tematem wygłosiła dr Teresa Grabowska ordynator oddziału chorób wewnętrznych Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowot- nej w Radziejowie. - Z okazji dnia PEUSZOWEGO MISIA I DNIA KREDKI bibliotekę odwiedziły + przedszkolaki z Radziejowa. i - Prelekcję pt. „Barbórka, święto górnicze. Wiadomości o górnictwie.” dla słuchaczy "— , Uniwersytetu III Wieku wygłosił Jerzy Nowacki Prezes Kujawsko - Dobrzyńskiego Uni- =<=*** wersytetu Trzeciego Wieku. 5 '€ 2 - Prelekcję dla słuchaczy Uniwersytetu III Wieku oraz uczniów LO Radziejów pt. „Powstanie wielkopolskie a niepodległość” wygłosił Leszek Kalicki. Miejska) myFranciszkaiBecińskiegogwyRadziejowiej1948>52018) Dostojna Jubilatka - jest instytucją kultury, której szeroka działalność spra- ia, że stanowi ona centrum społeczno — kulturalne dla mieszkańców miasta i egionu. Placówka może się poszczycić piękną 70- letnią metryką i dorobkiem, na który pracowało kilka pokoleń bibliotekarzy. Obchodząc 70. urodziny, trze- ba mieć jednak świadomość, że początki bibliotekarstwa w Radziejowie sięgają VIII wieku. Jedną z pierwszych bibliotek w mieście zorganizowali dla uczniów swojego Kolegium o.o. Pijarzy. Księgozbiór istniał także przy Szkole Podwydziałowej w czasie działalności Komisji Edukacji Narodowej. Bardzo ożywione czytelnictwo rozwijało się okresie międzywojennym. Mieszkańcy miasta, za niewielką opłatą mogli wypoży- czać książki. I tak w latach 1905-1939 dzia- ała Biblioteka Publiczna Polskiej Macierzy Szkolnej. Założycielami jej było grono świa- tłych ludzi z Radziejowa i okolicy. Należeli do nich: Władysław Chrząszczewski, J. Bru- dzicz, Mieczysław Rudnicki, bracia Szwey- kowscy i ks. Nitecki. Zbiory tej biblioteki liczyły ponad 2 tysiące woluminów, a dłu- goletnimi jej pracownicami były Stanisława Pernak i Maria Małynicz. Kolejną z działających bibliotek na terenie miasta była Żydowska Bibliote- ka i Czytelnia Społeczna, która posiadała największy księgozbiór. W 1930 roku tworzono Miejską Bibliotekę Publiczną. Powstała ona z książek zakupionych i ofiarowanych przez Sejmik Powiatowy w Aleksandrowie Kujawskim. Prowa- dzili ją Mieczysław Wrzesiński i Mieczysław Piotrowski. Równolegle, w tym sa- mym czasie, istniała w Radziejowie filialna biblioteka Związku Bibliotek i Czy- telni powiatu nieszawskiego. Także w latach 1912-1939 radziejowska organiza- cja PPS utworzyła swoją placówkę biblioteczną. Jej założycielami byli członko- ie PPS - Jan Urbański i Franciszek Surdyk. Istniała także Biblioteka przy Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym Towa- zystwa Kulturalno-Oświatowego. Prowadził ją prof. Dulewicz. Nie można za- pominać o księgozbiorach miejscowych ziemian, których pozostałością jest zbiór odziny Wilde znajdujący się obecnie w Izbie Regionalnej Towarzystwa Miło- śników Kujaw. Dekret o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi z 17 kwietnia 1947 r. dał podstawy formalno-prawne do utworzenia Biblioteki Pu- blicznej w Radziejowie. Na wniosek radnego Tadeusza Krysiaka 2 października 1948 r. została ona powołana. W związku z brakiem pełnej dokumentacji o po- czątkach placówki należy przyjąć, że pełna działalność czytelnicza rozpoczęła się 10 maja 1949 r., o czym świadczy wpis książek do księgi inwentarzowej. W po- czątkach swej działalności Biblioteka dysponowała księgozbiorem liczącym 525 oluminów, otrzymanym z zakupu centralnego. Zarejestrowano 354 czytelni- ków, którzy wypożyczyli 375 książek (dla porównania w 2017 r. stan księgozbio- wyniósł 52201 woluminów, zarejestrowano 1675 czytelników, którzy wypo- życzyli 24820 książek). Początki lokalowe były trudne. Biblioteka mieściła się w budynku Miejskiej Rady Narodowej i zajmowała lokal pow. ok. 13m2 (pomiesz- czenie między dzisiejszym budynkiem Poczty Polskiej i Ratuszem). Pierwszą bi- bliotekarką była Alina Wyrzykowska. W 1952r. zatrudniono Czesławę Pilak, na- stępnie Krystynę Szynkowską i Teresę Budną, które pracowały w bibliotece do chwili przejścia na emeryturę. Kolejny lokal o pow. ok 30 m2 uległ zawaleniu — tym samym zniszczo- na została dokumentacja biblioteczna oraz 400 książek. Następna placówka usy- tuowana była w dwóch pomieszczeniach o łącznej pow. 44m2, znajdujących się w centrum miasta, przy Rynku 12. W tych warunkach część zbiorów znajdowała się w paczkach niedostępna dla czytelników... Tu działała do 1974 r., tj. do chwi- li otrzymania nowego budynku. W 1956 r., w chwili utworzenia powiatu w Radziejowie, Miejska Biblio- teka Publiczna awansowała do rangi Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicz LI——] nej. Obsługiwała czytelników w mieście | | | i pełniła funkcję instrukcyjno-meto- dyczną - początkowo w odniesieniu do 8 bibliotek gromadzkich i 60 punktó bibliotecznych. Liczba ta była stane wyjściowym do dalszej działalności bi- blioteki w nowo utworzonym powiecie. Kierownikiem Biblioteki Powiato- wej została Henryka Sempolińska, która pracowała do 1961 roku. Następnie obo- wiązki dyrektora Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej objęła Wiesława Idrjan, która przez 30 lat (do 1991 r. do chwili przejścia na emeryturę), zarzą- dzała placówką. Dzięki zaangażowani Dyrektor Wiesławy Idrjan Biblioteka stała się ważną instytucją w regionie. Została utworzona sieć biblioteczna w powiecie, a jej celem było stworzenie bi- blioteki jako ważnej, obok szkoły, placówki oświaty i kultury. Panią Dyrekto; wspierały wieloletnie bibliotekarki — Krystyna Szynkowska, Teresa Budna, Ma- rianna Banaszak, Krystyna Bogucka i Halina Paczkowska. Duża aktywność, zaangażowanie Dyrektor Wiesławy Idrjan, pracujących bi- bliotekarzy, mieszkańców miasta, radnych doprowadziło do realizacji budo nowego budynku biblioteki. Wiele zaangażowania wykazał ze strony władz, ów- czesny przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej Zygmunt Piasecki, Witold Grosman i Krystyna Walczyńska z Wydziału Kultury i Oświaty w Radziejowie. Zgodnie z postulatami mieszkańców wykupiono teren w centrum miasta od Pani Karpińskiej za kwotę 183,63 tys. zł. Urząd Wojewódzki w Bydgoszce pozyskał środki finansowe na budowę biblioteki (3.493,80 tys. zł). Rok 1974 stał się wydarzeniem kulturalnym, świętem książki i miasta Radziejowa. Biblioteka: rze i mieszkańcy miasta otrzymali budynek o pow. 762m2 (użytkowej 608m2), w którym wydzielono poszczególne działy biblioteki. Nowa siedziba stworzyła bardzo dobre warunki pracy dla bibliotekarzy i użytkowników oraz wprowadzi- ła nowe formy działalności. W celu promocji biblioteki w 1975 r. wydano ex libris biblioteki, zapro- jektowany przez znanego toruńskiego grafika Zygfryda Gardzielewskiego. Te projekt w 2017 r. posłużył realizacji wieloformatowych ścianek ozdobnych wy- konanych metodą laseru. Likwidacja powiatu w 1975 r. przyniosła zmianę nazwy placówki na Rejo nową Bibliotekę Publiczną, która objęła opieką merytoryczną 29 bibliotek i 104 punkty biblioteczne. Stabilna kadra bibliotekarska z wieloletnim stażem - Kry- styna Szynkowska, Alina Budna, Marianna Banaszak, Krystyna Bogucka, Haliną Paczkowska z wielkim zaangażowaniem, poczuciem odpowiedzialności, dba o wizerunek placówki. O jej estetyczną oprawę troszczyły się - Jadwiga Mrocz- kowska i Maria Żak, podobnie jak do dziś czyni to Maria Kościńska. Lata 90-te przyniosły dalsze zmiany organizacyjne. W 1991 roku Biblioteka została przekształcona w Miejską Bibliotekę Publiczną. Biblioteki w Płowcach i Czołowie, do tej pory organizacyjnie należące do radziejowskiej placówki, zosta: ły przekazane w gestię samorządu Gminy Radziejów. Rok 1991 był rokiem organizacyjnego przejścia Biblioteki pod Samorząd Miasta Radziejów. Likwidacja Funduszu Roz- oju Kultury znacznie ograniczyła środki fi-- 5 nansowe na działalność statutową biblioteki... | Ą L W tym okresie obowiązki dyrektora biblio- | teki powierzono Halinie Paczkowskiej, dotych- j czasowemu instruktorowi powiatowemu. W celu pozyskania dodatkowych środków ansowych dyrektor i pracownicy podjęl | różne formy marketingowe (sprzedaż cegiełe! na zakup książek, organizacje kiermaszy ksią żek, pozyskiwanie sponsorów na ich zakup. organizacje imprez czytelniczych i działalność | dawniczą). Postawiono na zmianę wizerun- | ku biblioteki. W 1991 roku ogłoszono I edycję Ogólno: polskiego Konkursu Literackiego im. F. Beciń. skiego, który był promocją biblioteki, twórców regionu, twórczości Franciszka Becińskiego, a także promocją Radziejowa, powiatu i Kujaw. | W owym czasie najważniejszym wyda- rzeniem w 1993 r. była uroczystość nadania bibliotece imienia Franciszka Becińskiego, _ 1 Powiatu, jest wspomagany środkami Mi- nisterstwa Kultury i Dziedzictwa Narodo- wego, w ramach Narodowego Program Rozwoju Czytelnictwa — Priorytet I. ż Wspierali nas i czynią to nadal dar- czyńcy. Dzięki nim wzbogaciliśmy nasz księgozbiór m.in. o książki pochodzące ze zbiorów rodziny Becińskich (syna Fran- ciszka — Adama), zbiorów nieżyjącego za- | służonego pedagoga Janusza Kujawskie- | go, zbiorów dr Agnieszki Wiśniewskiej i wielu innych. Edukację czytelniczą wspomagali i nadal to czynią bibliotekarze szkolni partnerzy Biblioteki. Na szczególne wy- różnienie zasługiwała do czasu przejścia na emeryturę Maria Jędrzejewska, nauczycie - bibliotekarz z ZSRCKU w Przemystce, _ obecnie Jolanta Kuszyk-Kowalska, Wie- sława Marek (MZS w Radziejowie), Mag- dalena Bugajska (LO Radziejów). Biblioteka prowadzi szeroką działal- bitnego piewcy Kujaw. Biblioteka poprzez różne działania starała się promować jego twórczość, wydając tomiki poezji, organizując prelekcje, sesję popularno-naukową, spotkania literackie, koncerty poezji śpiewanej w wykonaniu Barbary Kalinowskiej czy wreszcie organizując spomniany Ogólnopolski Konkurs Literacki Jego imienia. 6 czerwca 2000 roku po 10 latach przerwy Samorząd Miasta i Powiatu powie- rzył placówce zadania powiatowe. Opiekę merytoryczną nad bibliotekami w powiecie objęła ówczesna instruk- tor Danuta Wielgosz. Od tego czasu placówki biblioteczne, wspomagane przez samorządy gminne, stały się nowoczesnymi instytucjami i znaczącymi centrami kultury w swoich środowiskach. W 2002 roku bibliotekę dotknęły trudności finansowe. Szerokie poparcie, ja- kie w owym czasie otrzymała nasza placówka ze strony społeczeństwa miasta, a także mądrość i zrozumienie Samorządu, pozwoliły na jej funkcjonowanie, nie- stety z pewnymi ograniczeniami finansowymi. Mimo kryzysu bibliotekarze swo- ją pracą udowodnili, że biblioteka pozostaje centralną placówką w powiecie, sta- iającą na nowoczesność, wartą wspierania! Radziejowska Biblioteka dzięki takim bibliotekarzom, jak: ówczesna dyrek- tor Halina Paczkowska, instruktor powiatowy Danuta Wielgosz, oraz pozostałym pełni zaangażowanym bibliotekarzom - Dorocie Świderskiej, Karolinie Ćwi- kle, Krzysztofowi Wątrobiczowi, stała się ważnym ośrodkiem kulturalno-spo- ecznym w regionie. Ważną pracę na rzecz osób chorych i niepełnosprawnych w lii szpitalnej kształtowała Alina Kwabiszewska, 77% a obecnie kontynuuje ją Agnieszka Krupińska. : Pracownicy podejmowali i podejmują nadal nowe inicjatywy, kształcąc się po to, by biblioteka stała się coraz lepszym miejscem nauki, wypo- czynku, zabawy, służącym rozwojowi intelektua|- nemu i emocjonalnemu środowiska. Czytelnictwo jest bowiem podstawowym ogniwem edukacji, a książka niezbędnym elementem rozwoju osobo- ości człowieka! Według danych statystycznych za rok 2017 biblioteka zarejestrowała 1675 czytelników, któ- rzy wypożyczyli 24820 woluminów. Zakup nowości wydawniczych, obok dofinan- sowania na ten cel ze strony Samorządu Miasta ność kulturalną na rzecz miasta i regio- nu. Bibliotekarze wprowadzili wiele działań na rzecz promocji czytelnictwa, rozwoju informacji, w tym na temat regionu, organizując spotkania autorskie, konkursy: krasomówcze, recytatorskie, literackie, plastyczne oraz wystawy li- terackie, malarskie, czy prowadząc lekcje biblioteczne i zajęcia wakacyjne dla dzieci. Przy bibliotece działa Dyskusyjny Klub Książki. Jego koordynatore! jest Dorota Świderska. Członkowie klubu poznają współczesną literaturę pol- ską i obcą. Bibliotekę w ciągu 70 lat odwiedziło wielu pisarzy, poetów, cieka wych postaci świata literatury, kultury, polityki - byli to: Anna Bojarska, Wanda i Ewa Chotomskie, Joanna Papuzińska, Dorota Gellner, Roman Samsel, Sat-Okh, Jacek Żakowski, Maciej Orłoś, Dariusz Chętkowski, Natalia Usenko, Barbara Kosmowska, Izabela Klebańska, Kalina Jerzykowska, o. Janusz Oszajca, Janusz Odrowąż-Pieniążek, Wojciech Siemion, Stanisław Myśliwski, Henryk Klimek, Mariusz Czubaj, Miłosz Kamil Monasterski, Jolanta Szwalbe, Małgorzata Gu- towska-Adamczyk, Jacek Dehnel, Grzegorz Kasdepke, Sławomir Michorzew- ski, Andreas Seeger oraz twórcy regionu - Regina Zaleska-Wojciechowska, Ireną Matuszkiewicz, Małgorzata Pietrzak, Małgorzata Szułczyńska, Anna Cybulska, Krystyna Sarnowska, Antoni Cybulski, Elżbieta Okunowska, Bogdan Lisowski, Sławomir Podlewski, Małgorzata Ziółkowska, Alina Miętkiewicz oraz Aleksan- dra Sas-Wisłocka. Biblioteka poprzez różne formy swej działalności była i jest miejscem promo- cji miasta i regionu. To tu rozpoczynają się Dni Radziejowa. W czytelni odby: Pę | M Ł k * us y , 0 R się dwie sesje popularno-nauko- BA: > ? | we zokazji Jubileuszu 750 - le- 3 a cia miasta. Biblioteka była i jest otwarta dla wszystkich odbior- | ców. W swoich progach gościła Związek Emerytów i Renci- stów, Związek Niewidomych, _ dzisiaj słuchaczy Uniwersyte | Trzeciego Wieku. Szczególne miejsce w jej murach miały i , mają dzieci i młodzież, także ze Specjalnego Ośrodka Szkolno- -Wychowawczego, uczestnic spotkań autorskich, imprez czy- telniczych, wystaw własnyc prac plastycznych. W Bibliotece przez lata Ę zdolna młodzież pod kierunkiem _— nieżyją- cego, wybitnego pe- dagoga i przyjaciela biblioteki, Janusza Ku- jawskiego realizowała nowatorskie pomysły, wystawy w ramach „Warsztatów organizując Twórczego Myślenia”. Bez wsparcia Miasta sponso- Samorządu i _ Powiatu, rów - indywidualnych i - instytucjonalnych, przyjaciół, sympaty- ków, działania nasze imprez mogła i może zawsze liczyć na szkoły, w tym Szkołę Muzyczną I Stopnia w Radziejowie, także Zespół Pieśni i Tańca „Kujawy” oraz chór „Largo”. Może- my również liczyć na lokalne media na promocję naszej placówki - "Powiatowe ABC”, „Radziejowianin” (którego od 2015r. jest wydawcą), a przede wszystkim naszych wiernych czytelników, którzy zawsze są z nami i nas wspierają, bowiem atutem biblioteki jest grono wiernych przyjaciół, sympatyków, na których zawsze można liczyć! W bibliotece najważniejszy jest człowiek i książka. Ważna jest też infrastruk- tura. Budynek Biblioteki mimo drobnych remontów już w latach 90 —tych wy- magał napraw i modernizacji. Istniały problemy z fundamentami, dachem, nie- szczelnymi oknami. Problem stanowiło też ogrzewanie — zimą w pomieszcze- niach temperatura spadała nawet do 13stopni C... To wszystko spędzało sen z po- wiek ówczesnej dyrektor Haliny Paczkowskiej, która starała się pozyskiwać środ- ki na bieżące naprawy i modernizacje (wymiana okien, remont dachu, wzmocnie- nie fundamentów). Dopiero koniec roku 2015 i ogłoszony przez Prezesa Rady Ministrów Naro- dowy Program Rozwoju Czytelnictwa — Priorytet II Infrastruktura Bibliotek przy- niósł szansę na kompleksową modernizację obiektu i przestrzeni wokół budynku Biblioteki. Przychylność i wsparcie ze strony władz samorządowych (Burmistrza Miasta — Sławomira Bykowskiego, radnych, Sekretarza Urzędu — Włodzimierza Gorzyckiego i kierownika gospodarki komunalnej Anny Koźmińskiej), a przede wszystkim zadeklarowany wkład finansowy mógł przyczynić się w lutym 2016 roku do złożenia przez dyrektor Danutę Wielgosz wniosku do zadania pn. „Ra- dziejowska Biblioteka OdNowa”. W rankingu jego oceny przez Instytut Książki jako Operatora na 255 złożonych wniosków weryfikację pozytywną przeszło 89 bibliotek, w tym radziejowska na 23 miejscu. Zakupione projekty ogólnobudow- lane, infrastruktury grzewczej, aranżacji wnętrz oraz zieleni, realizowane były od lipca 2016 do października 2018 roku. Kompleksowy remont przebiegał przy działającej jedynie z kilkudniowymi przerwami bibliotece, z przeniesieniem Wy- pożyczalni dla dzieci na rok do lokalu ratusza. Zakładane przez Bibliotekę cele i rezultaty zostały po 3 latach realizacji projektu „Radziejowska Biblioteka OdNo- wa” osiągnięte w 100%. Podniesiona została ergonomia, energooszczędność, este- tyka. Powstała Pracownia multimedialna, Pracownia digitalizacji zbiorów. Obiekt został wyposażony w windę, wentylację, monitoring wewnętrzny i zewnętrzny, alarm, klimatyzację w pomieszczeniu czytelni i licznik wejść. Na zewnątrz bu- dynku na powiększonym placu parkingowym stanęła Altana Spotkań Literackich i Gablota „Przydrożnej Biblioteki”, w której promowane są wydarzenia kultural- placówki. strony zachodnie elewacji budyn. ku postawion został ogromn napis „BIBLIO: e TEKA” w styl 8 „art brut”. Wokó, dokonano wiel ozdobnych, tym szlachetną dębu. którego odmianę obok przed _ Święte _ Niepodległośc odsłonięto tablicę „Dąb _ Niepod: ległości 1918 2018” jako upa: miętnienie 100-lecia odzyskania polskiej państwowości. Wielokrotnie za swoją działalność czytelniczą, kulturalną, edukacyjną i wydawniczą Biblioteka była nagradzana: * 1998 — Dyplom Ministra Kultury, * 1999 — Odznaka „Zasłużony dla Miasta Radziejów”, * 2003 — Medal Fundacji ABC XXI za akcję „Cała Polska czyta dzieciom”, * 2006 — wyróżnienie Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla dyrektor Haliny Paczkowskiej, * 2012 — I miejsce w Konkursie Partnerstw Lokalnych na Rzecz Rozwoju Bi. bliotek w ramach Ogólnopolskiego Programu Rozwoju Bibliotek, * 2018 — Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego za re alizację Projektu „Radziejowska Biblioteka OdNowa* dla dyrektor Danuty Wiel. gosz, * 2018 — statuetka św. Jana Chrzciciela, Patrona Miasta Radziejów z rąk Bur mistrza Radziejowa, * 2018 — Złoty Kruk Wydawnictwa Janusza Borkowskiego dla dyrektor Da nuty Wielgosz, * wielokrotne dyplomy z Kancelarii Prezydenta RP wraz z publikacją w ra mach Narodowego Czytania, » Biblioteka za swą długoletnią pracę na rzecz środowiska została odznaczo na także Medalem za Zasługi przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Biblioteka rzy Polskich. Z okazji Jubileuszu Biblioteki im. Franciszka Becińskiego w Radziejowie chcemy jeszcze raz podziękować wszystkim, którzy przez te 70 lat wspierali bi bliotekę i jej działalność i robią to do dziś, pamiętając o majowym DNIU BI BLIOTEKARZA i BIBLIOTEK. Jubileusz Biblioteki pobudza do refleksji i podsumowań dorobku jej działal. ności. Patronat tak wybitnego poety Kujaw — Franciszka Becińskiego zobowią zuje nas i pobudza do podejmowania nowych, ciekawych, niekonwencjonalnyc inicjatyw kulturalnych na rzecz wszystkich mieszkańców miasta i powiatu. Nasz wielki Polak Jan Paweł II, powiedział, że „Biblioteka jest instytucją która samym swym istnieniem świadczy o rozwoju kultury”, niech więc dostojna Jubilatka istnieje i nadal rozwija się ku pożytkowi nas wszystkich! PRO PUBLICO BONO !!! Oprac. Danuta Wielgosz RADZIEJOWIANIN Co słychać m IPrzedszkolaków na Polnej? Wakacje dobiegły końca i wrzesień powitał „starych i nowych” przedszkolaków piękną pogodą. Maluszki bardzo nieufnie wkroczyły w progi przedszkola, pilnie ob- serwowane przez zatroskanych i pełnych wątpliwości rodziców. Pozostałe dzieci cieszyły się z „nowych” nym ogrodzie. W takiej radosnej atmosferze i przy słonecznej pogodzie przebiegał sal, wspólnych zabaw z kolegami zwłaszcza w przedszkol- też „Dzień Przedszkolaka”, obchodzony jak co roku 20 września. Wszystkie przed- szkolne grupy miały wtedy okazję obejrzeć spektakl ,„Magiczny cyrk” i pokaz baniek mydlanych w ogrodzie. Nie zabrakło też pyszności przygotowanych w kuchni oraz : zabaw przy muzyce. Jesień przedszkolaki powitały wycieczką do sadu w Morzycach. Grupy „Żab- ki” i „Pszczółki” miały możliwość obserwacji jesiennych prac w sadzie oraz zwie- dzenia komór chłodniczych. Z wycieczki każde dziecko przywiozło zdrową prze- kąskę — jabłka. 3 października do przedszkola zawitali policjanci z KPP w Ra- dziejowie. Goście spotkali się ze wszystkimi grupami wiekowymi w ramach ak- cji „Bezpieczny przedszkolak”. Do tej wizyty dzieci przygotowywały się poprzez zajęcia na temat bezpieczeństwa. Policjanci przybliżyli maluchom zasady bez- [8 pieczeństwa w domu, w przedszkolu oraz zasady bezpiecznego poruszania się po drodze. Dzieci podziękowały za dobre rady, zaśpiewały piosenkę i wręczyły upo- minki. Uzyskana wiedza na pewno przyda się naszym przedszkolakom. Dzięku- jemy przedstawicielom KPP w Radziejowie za spotkanie. Kontynuując tematy- kę bezpieczeństwa a zarazem przybliżając dzieciom ciekawy zawód, przedszkola- ki z grupy „Żabki” wybrały się do KPSP w Radziejowie. Powszechnie wiadomo, że prawie każdy mały chłopiec marzy o tym by zostać strażakiem. Dlatego wie- le emocji i radości sprawiła dzieciom ta wizyta. Oglądały stroje strażaków, sprzęt pożarniczy, sprzęt do ratownictwa wodnego. Największą atrakcją był pokaz samo- chodu z wysięgnikiem i drabiną. Nie sposób przy tej okazji było nie wspomnieć o zasadach bezpieczeństwa i sytuacjach, w których należy zawiadomić straż po- Żarną. Składamy serdeczne podziękowanie Panom strażakom z KPSP w Radzie- jowie za przyjęcie. Ta sama grupa również w październiku była na wycieczce we Włocławku. Dzieci zwiedzały Multikino oraz oglądały cykl bajek z dawnych lat. W związku z przypadającym na 25 października Dniem Kundelka i przy współpracy | z gabinetem weterynaryjnym Centrum Zdrowia i Rozrodu Zwierząt zorganizowali- śmy zbiórkę karmy dla piesków i kotków. Celem przedsięwzięcia była pomoc dla bezdomnych zwierząt i rozbudzanie wrażliwości na ich los. Zebraliśmy dużą ilość karmy i dziękujemy dzieciom i rodzicom zaangażowanym w zbiórkę! Na począt- ku listopada grupa „Pszczółki udała się na warsztaty „Od ziarenka do bochenka”. To już kolejny (i nie ostatni) wyjazd tej grupy do piekarni — cukierni „Marta” w Ino- wrocławiu. Tajną wiedzę o wypiekaniu kujawskiego chleba przekazał dzieciom sam Mistrz piekarnictwa. Było też własnoręczne formowanie bochenków i podpłomy- ków, degustacja, biesiadowanie i zabawy. Zaopatrzeni w dyplomy „Małego adep- ta piekarnictwa”, wypieczone bochenki i moc wrażeń z podróży autobusem dzieci wróciły do przedszkola. Od najmłodszych lat uczymy dzieci patriotyzmu i szacunku dla polskich symbo- li narodowych. W bieżącym roku szkolnym, w 100-lecie odzyskania niepodległości również włączyliśmy się w obchody tego święta. 9 listopada dzieci odświętnie ubra- ne i zaopatrzone w kotyliony w barwach narodowych wykonane wspólnie z rodzica- mi zgromadziły się w pięknie udekorowanej sali aby wziąć udział w akcji „Rekord dla Niepodległej”. Punktualnie o 11:11 cała społeczność przedszkola odśpiewa- ła wszystkie zwrotki „„Mazurka Dąbrowskiego”. Ponadto każda grupa przedstawiła krótki program artystyczny, był taniec Polonez”, piosenka „„Kujawiak” itp. Przed- szkolaki brały też udział w konkursie plastycznym zorganizowanym przez Klasz- tor O.O. Franciszkanów na najpiękniejszy plakat niepodległościowy. Każda grupa wspólnie wykonała jeden plakat. W dniu rozstrzygnięcia konkursów tj. 11 listopa- da „Motylki” łe grupy słodyczami! Kontynuując zdobywanie kulinarnych doświad- zostały nagrodzone radioodtwarzaczem CD a pozosta- czeń przez naszych wychowanków 27 listopada grupa „„Żabki” dzię- ki uprzejmości Pani Urszuli Rosół, Dyrektor Gminnego Ośrodka Kul- turalno- Bibliotecznego w Czołowie wybrała się na warsztaty „„Świą- teczne pierniczki”. Dzieci wspólnie z Paniami z Koła Gospodyń Wiej- skich w Czołowie wyrabiały, wypiekały i samodzielnie ozdabiały ko- lorowymi lukrami i posypkami ciasteczka. Na zakończenie podzięko- wały za miłe i życzliwe przyjęcie i zaśpiewały świąteczną piosenkę. Przedszkolakom bardzo podobała się taka forma zajęć i dlatego już w styczniu kolejne dwie grupy „Motylki” i „Pszczółki” mają w planach wyjazd na warsztaty kujawskie do Inowrocławia. Tymczasem przed- szkole już świątecznie udekorowane. Każda grupa uczy się kolęd i pa- storałek, imieninowe laurki dla Mikołaja gotowe i wszyscy czekamy na odwiedziny upragnionego Gościa!! RADZIEJOWIANIN Z życia przedszkolaków przy ul Szkolmej Początek roku szkolnego 2018/2019 obfitował w wiele atrakcji. Już we wrześniu dzieci z Przedszkola przy ulicy Szkolnej, wybrały się n wycieczkę do sadu w Morzycach, odwiedziły również Nadgoplański Park Tysiąclecia. Przedszkolaki brały również udział w następujących uroczystościach i ak- cjach charytatywnych : - „Bezpieczny przedszkolach” — akcja zorganizowana przy współpracy z KPP w Radziejowie - Alarm przeciwpożarowy — akcja zorganizowana przy współpracy z KPSP w Radziejowie - Narodowe Święto Niepodległości — głównym celem spotkania było kształtowanie miłości i przywiązania do kraju ojczystego, jego kultury i tra- dycji oraz poznanie symboli narodowych naszego kraju. Dzień Niepodległo- ści stał się bardzo radosnym dniem w naszym przedszkolu i mamy nadzieję, że zapadnie on w pamięci naszych „Małych Polaków”. - Andrzejki - przedszkolaki przeniosły się w magiczny świat wróżb i za- baw andrzejkowych. Dzieci mogły „poznać swoją przyszłość” — tą bliską — | „co dostanę od Mikołaja” i tą daleką ....*kim będę w przyszłości”. Wśród at- mosfery tańca i zabawy znalazł się również czas na słodki poczęstunek. Ten magiczny dzień był okazją do zapoznania się z tradycją andrzejkową. - Dzień Pluszowego Misia — dzień pluszowego misia został zorga- | nizowany przy współpracy z Miejską i Powiatową Biblioteką Publiczną w Radziejowie. - spotkanie z historykiem, panem Leszkiem Kalickim - dzieci miały nie- codzienną okazję zapoznania się ze zbroją i ekwipunkiem rycerza, a także po- słuchanie ciekawych historii i opowieści. - zajęcia organizowane przez panią pedagog Kingę Ziółkowską — warsztaty odbywały się w grupach „Gumisie” i „Elfy” przy współpracy z Poradnią Psychologiczno — Pedagogiczną w Radziejowie. Iwona Chojnacka, Elżbieta Klementowicz, Grażyna Kremplewska, Milena Michalska, Agata Stanny RADZIEJOWIANIN Kujawy słowem malowane. prze wezmiów Miejeiktogo Zaqpoku SzkAt w Radziejowie W październiku br. roku uczniowie klas IV-VIII wzięli udział w eliminacjach recytatorskich do 41 Konkursu Poezji i Prozy Ku- jawskiej im. Franciszka Becińskiego. Na deskach Radziejow- skiego Domu Kultury utwory zaprezentowało min. pięć uczennic MZZS, z czego trzy wróciły docenione przez Jury! W kategorii klas [V-VI szkoły podstawowej I miejsce zajęła Michalina Stróżyk (uczennica p. Aliny Grzechowiak) a III miej- sce Hanna Jasińska (uczennica p. Marty Barbarowicz). W kate- gorii klas VII-VIII szkoły podstawowej na III miejscu znalazła się Zuzanna Augustyniak , uczennica p. Elżbiety Deruckiej. Laureatki eliminacji w dniu 24 listopada stanęły do finału 41 edycji Konkursu Recytatorskiego Poezji i Prozy Kujawskiej im. Franciszka Becińskiego w inowrocławskim Teatrze Miejskim. Tam również radziejowskie dziewczyny zostały zauważone i docenione. Zgodnie z zasadami sztuki recytatorskiej Michalina Stróżyk wywalczyła sobie I miejsce w swojej kategorii wiekowej a Zuzanna Augustyniak miejsce III w swojej kategorii. Hania Ja- sińska nie stanęła na podium, jednak był to jej pierwszy, poważny Podimm dla Natalii 13 listopada uczennice MZS w Radziejowie wzięły udział w VI Powiatowym Konkursie Poezji Patriotycznej zorganizowanym z okazji Jubileuszu Stulecia Odzyskania Niepodległo- ści. Konkurs odbył się w Szkole Podstawowej w Osięcinach. W kategorii klas IV jury przyznało II miejsce Natalii Tomczak, natomiast uczennica klasy VIII c Zuzanna Augustyniak zajęła, rów- nież wysokie, III miejsce. Uzdolnione recytatorsko dziewczyny przygotowywały się pod kie- runkiem Elżbiety Deruckiej — nauczyciela MZS w Radziejowie. Uczennicom gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów. konkurs recytatorski, dlatego za samo dotarcie do REM również należą się gratulacje. Dziewczyny godnie reprezentowały Miejski Zespół Szkół w Radziejowie i życzymy im wielu sukcesów w przyszłości. Marta Barbarowicz, (zdjęcie ze strony FB RDK I KCK) Jestem uczniem - ślubowanie klas pierwszych W jesienny, nastrojowy wieczór, 30 października w Publicznej Szkole Podstawowej nr I w Radziejowie odbyla się podniosła uroczystość. Najmłodsi uczniowie Szkoły, po mozolnych przygotowaniach byli gotowi złożyć uroczyste ślubowanie. Jak zawsze licz- nie zgromadzeni goście, a przede wszystkim rodzice, byli świadkami wspaniałego wy- konania hymnu Polski oraz wielu testów i zagadek na które wszyscy uczniowie muszą znać odpowiedź. Po zaliczeniu prób, pierwszaki złożyli obietnicę na sztandar Szkoły. Następnie przy- byli goście składali dzieciom i rodzicom życzenia. Nie obyło się bez wręczenia prezen- tów i pamiątek z uroczystości. Była to też okazja do doskonałej zabawy, która trwała do późnych godzin. Pierwszakom życzymy samych sukcesów w naszej szkole! RADZIEJOWIANIN Jubileusz 10 scia Rzeczypospolitej w MZ8 w Radziejowie „1I listopada 1918 r: spełnił się 4 sen pokoleń Polaków - Państwo Pol- skie narodziło się na nowo. Po rozbio- rach i 123 latach niewoli, rusyfikacji i germanizacji, po wielkich powsta- niach, wolna Polska powróciła na mapę świata” - czytamy w uchwale Sejmu ustanawiającej 2018 r. Rokiem Jubileuszu 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości. W działania mające na celu uczczenie tego doniosłego wyda- Ę rzenia włączyła się również społeczność Miejskiego Zespołu Szkół w Radziejowie. We wrześniu w Izbie Regionalnej Towarzystwa Miłośników Kujaw odbyło się nocne czytanie | | fragmentów literatury polskiej —pozycji znajdujących się w wykazie pod nazwą „Antologia p niepodległości” rekomendowanym przez parę prezydencką. O odradzającej się i odrodzo- gą nej Polsce uczniom czytali przedstawiciele kuratorium, radziejowskiego samorządu, na- | uczyciele. Koordynatorem przedsięwzięcia była Elżbieta Derucka. Wszyscy uczniowie klas VIII wykonali plakaty poświęcone tematyce walki o niepodległość. Ozdobiły one szkolne korytarze, a na frontonie Szkoły zawisł baner , który zaprojektowała uczennica klasy VIIIc Zuzanna Augustyniak. W obecności grup przedszkolnych zastał także posadzony Dąb Niepodległości. ! 9 listopada 2018 r. przed godz. 11:00 rozpoczął się w hali MZS uroczysty koncert „Z pieśnią przez dzieje...”. Soliści i wieloosobowy chór z akompaniamentem zespołu | Uroczystość W KOŚCIELE LAINYM Cent-Band pod kierunkiem p. Pawła Centkowskiego wykonali dawne pieśni (Idzie żoł- : - j RR , A , » Koncert w Byczu nierz borem, lasem, Pieśń konfederatów barskich),współczesny hymn opozycji antykomu- > . nistycznej (Mury) oraz utwory z epoki walk o niepodległość (Hej strzelcy wraz, Marsz Pierwszej Brygady). Szczególnie wzruszające było wykonanie piosenki Warszawo ma, po- dobnie zresztą jak współczesne Noc i Pieśn Wiktorii, nawiązujące do heroicznej walki Żoł- nierzy Wyklętych. Wstęp i puenta koncertu to wspaniałe dzieła Marka Grechuty Ojczyzna i Świecie nasz. W trakcie koncertu - punktualnie o 11:11 - 700 uczniów i przedszkolaków odśpiewało pełny tekst Hymnu Narodowego - Mazurka Dąbrowskiego. W akcji „Rekord dla Niepodległej” wzięli udział również najmłodsi, czyli 80 przedszkolaków z ulicy Polnej. W dniu 11 listopada 2018r w kościele farnym koncert ,, Z pieśnią przez dzieje...” zo- stał zaprezentowany mieszkańcom Radziejowa, a trzy dni później uczniom Szkoły wa wowej w Byczu. Technikum Ekonomiczne w Przemystce od początku swojego istnienia cieszy się uznaniem w środowisku ze względu na wysoką jakość kształcenia. Jego absolwenci bez problemu dostają się na wybrane kierunki studiów i są cenionymi fachowcami znajdującymi atrakcyjną pracę w różnego typu instytucjach w całym kraju. Obecni uczniowie tej szkoły nie są gorsi niż ich starsi koledzy, co potwierdzają sukcesami w konkursach i olimpiadach zawodowych. 5 grudnia 2018 r. odbył się Ogólnopolski Konkurs Wiedzy z Rachunkowości, w którym przedstawiciele naszej szkoły okazali się bezkonkurencyjni, dystansu- jąc rywali. Organizatorem konkursu jest Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W bieżącym roku odbyła się XIX edycja konkursu, w której wzię- ło udział 112 uczniów z 28 szkół z całej Polski. Rywalizowali oni ze sobą rozwiązując test elimina- cyjny, a w etapie finałowym musieli wykazać się umiejętnościami praktycznymi. Naszą szkołę repre- zentowało czterech uczniów z klasy IV TE: Dariusz Jastrzębski, Joanna Rutkowska, Natalia Wojta- sińska i Wiktoria Walasik. Wszyscy znaleźli się w gronie 18 finalistów, a następnie 10 laureatów, zaj- mując czołowe lokaty: Wiktoria Walasik — I miejsce; Dariusz Jastrzębski — II miejsce; Natalia Wojtasińska — VIII miejsce; Joanna Rutkowska — IX miejsce. Jest to najlepszy wynik w historii udziału szkoły w tym konkursie. Wprawdzie rokrocznie mieli- gotował ich do konkursu jest, podobnie jak w ubiegłych la- śmy laureatów, ale nikomu wcześniej nie udało się zająć I miejsca. Serdecznie gratulujemy! Wymie- tach, nauczyciel Marian Bandyszewski, któremu również na- nieni maturzyści mają zagwarantowane miejsca na wybranym kierunku studiów na Wydziale Nauk leżą się wyrazy uznania. Ekonomicznych i Zarządzania, otrzymają też nagrody rzeczowe. Opiekunem uczniów, który przy- RADZIEJOWIANIN iPoowolnośów/obcymimundurzeźz/dziejów.B WielkopolskiegojnaiKujawachH918-1919) W 100 lecie zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego 1918/19 Grupa Rekonstrukcji Histo- rycznych Chorągiew Zaciężna Ziemi Radziejowskiej, w oparciu o zachowane wspomnienia uczest- nika Powstania Wielkopolskiego z Radziejowa Jana Prusinowskiego, przygotowała wykład połą- czony z prezentacją oryginalnych eksponatów z epoki oraz współcześnie zrekonstruowanych mun- durów armii pruskiej, które służyły wojsku powstańczemu na przełomie 1918-1919 roku. „Po wol- ność w obcym mundurze - z dziejów Powstania Wielkopolskiego na Kujawach 1918 -1919” pod tak brzmiącym tytułem w dniu 27 listopada 2018 roku (w miesiąc przed 100-tną rocznicą) w Miej- skim Zespole Szkół w Radziejowie odbyło się kolejne, cykliczne „spotkanie z historią”. Grupa Re- konstrukcji Historycznych „Chorągiew Zaciężna Ziemi Radziejowskiej” przygotowała prezenta- cję na temat historii uczestnictwa mieszkańców Radziejowa i okolicy w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919 roku oraz pokaz osprzętowania i umundurowania wojska powstańczego. Należy zazna- czyć, że w Powstaniu Wielkopolskim czynnie brali udział mieszkańcy miasta Radziejowa i naj- bliższej okolicy. Nazwiska uczestników dziś są zupełnie zapomniane. Podczas prezentacji, dzieci i młodzież szkolna mogli zobaczyć zrekonstruowane mundury armii pruskiej, broń i ekwipunek żołnierski przejęty przez powstańców, oryginalne eksponaty sprzed stu lat, a co najważniejsze po- znać nazwiska uczestników walk z miasta Radziejowa i organizacji, które czynnie walczyły z za- nym i jakże cennym, przy okazji stulecia zwycięskiego zrywu, który na stałe przyłączył Wielkopolskę do odradzającej borcą o wyzwolenie najbliższych miejscowości na terenie byłego zaboru pruskiego. Wszystko to, dzięki zachowanym wspomnieniom po jednym z uczestników- Janie Prusinowskim z Radziejowa. , o. s. , . | . se się Rzeczypospolitej. Dziś już nikt nie powtórzy ciekawostek i nie wspomni tego co przeżył i widział na własne oczy Leszek Kalicki w czasach kiedy Radziejów i okolica stawała sie wolna po 123 latach niewoli zaborczej. Zacho- GRH Chorągiew Zaciężna Ziemi Radziejowskiej wane pamiętniki i wspomnienia po wielkich wydarzeniach są nieocenionym źródłem historycz- Pierwszoklasiści i rodzice do dzieła! = 7 grudnia na zaproszenie wychowawczyni klasy Ib- Ramony Wojciechowskiej, rodzi- ce z dziećmi mieli okazję uczestniczyć w lekcji pokazowej, podczas której przyglądali się jak ich pociechy chłoną wiedzę zarówno tę polonistyczną jak i matematyczną. Dalsza część zajęć odbyła się w formie artystycznych warsztatów, w których czynny udział brał każdy z rodziców pomagając swoim pociechom w ozdabianiu świątecznych bombek, finalnie zawieszanych na klasowej choince. W dniach 23-25 listopada 2018 r. odbył się w Połczynie-Zdroju XXXIII Ogólnopolski Tur- niej Sztuki Recytatorskiej i Poezji Śpiewanej im. Skamandrytów. W konkursie, bez podziału na kategorie wiekowe, wzięło udział 31 recytatorów i 12 wyko- ję nawców poezji śpiewanej z całej Polski. Jury przewodniczył Emilian Kamiński — aktor, reży- | ser, właściciel warszawskiego teatru Kamienica, a recytujących i śpiewających oceniali także Agnieszka Babicz-Stasierowska — aktorka Teatru Muzycznego w Gdyni oraz Bartosz Kowal- czyk — aktor, reżyser, animator kultury. Recytatorzy i wokaliści mieli obowiązek zaprezentować dwa teksty, z których jeden był A autorstwa wybranego skamandryty. Uczennica radziejowskiego *Łokietka”, MAGDALENA KWIATKOWSKA, deklamowała „Zośkę wariatkę” Juliana Tuwima i fragment prozy „Zakon- nice odchodzą po cichu” Marty Abramowicz. Jury konkursu przyznało nagrody i wyróżnienia scy nagrodzeni wykonawcy, a za kulisami pozostała Magda. Wiedy 16 uczestnikom, ale tę najważniejszą nagrodę — Grand Prix — zdobyła Magda. O. , == 2. "m oo REECE Asik | etery uświadomiłem sobie, że tę najważniejszą nagrodę przywieziemy do Ucieszyliśmy się bardzo, gdy Magdę zaproszono do koncertu galowego, wiedzieliśmy bo- Radziejowa — mówi Leszek Grabowski, polonista przygotowujący wiem już, że będzie przynajmniej wyróżnienie. Kiedy zakończyła się gala i odczytywano wer- Miro dolkartamsn, dykt, napięcie coraz bardziej rosło, aż swój zenit osiągnęło, gdy na scenie pojawili się już wszy- 20 Historia Jan Wojciechowski urodził się 4 grudnia 1891 r. w Witowie, gmi- na Bytoń. Jego rodzice prowadzili w Kolonii Płowce gospodarstwo rolne. Jan miał troje rodzeństwa, dwóch braci (Władysław, Stani- sław) oraz siostrę Józefę. Już od najmłodszych lat marzył, aby jak najszybciej się usamodzielnić. W wieku 16 lat został stangretem w majątku dziedzica Józefa Biesie- kierskiego w Płowcach. W 1910 r. postanowił wyjechać „za chlebem” do USA, gdzie przebywał już jego ojciec. Przez 7 lat Jan pracował jako maszynista w hucie w Chicago. Kiedy w 1917 r. USA przystąpi- ły do wojny, a prezydent Woodrow Wilson podpisał 5 października dokument zezwalający Polakom z USA formo- wać armię, wśród Polonii wzrosły nadzieje na odzyskanie niepodległości. 16 października 1917 r. Jan Wojciechowski, jako jeden z pierwszych ochot- ników, podpisał deklarację wstąpienia do Armii Polskiej. W zachowanym akcie deklaracji znajdują się następujące słowa: „„Ja, niżej podpisany, pragnąc wal- czyć o wolność i niepodległość zjednoczonej Polski, wstępuję w szeregi Armii Polskiej we Francyi z własnej woli i przyrzekam władzom wojskowym bezwa- runkowe posłuszeństwo. Tak mi dopomóż Bóg!” Łącznie zwerbowano aż 22 tys. Polaków z Chicago i okolic. 22 października Jan, wraz z innymi ochotnikami, został wysłany do obozu Niagara-on-the-Lake, by niedługo w trzecim z kolei transporcie morskim dotrzeć do Francji. Już w styczniu 1918 r. w obozie Sille-le-Guillaume (region Loary) powstał 1 Pułk Strzelców Polskich, a następnie | Dywizja Strzelców Polskich. Żołnierze otrzymali rogatywki, a umundurowana we francuskie, jasnoniebieskie mundury armia, zyskała miano Błękitnej Armii. Zwano ją także Armią Hallera. Jan Wojciechowski walczył w 1 Pułku Strzelców Polskich m. in. w Szam- panii w okolicach Reims oraz Verdun. Brał udział w krwawej bitwie pod Sa- int-Hilaire-le-Grand (25 lipca 1918 r.) w departamencie Marna, Walki o tą miejscowość zostały upamiętnione napisem na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Jan szczęśliwie przetrwał operacje wojenne (jedynie odłamek pocisku ode- rwał mu kawałek ucha). W 1919r. siedemdziesięciotysięczna Armia Hallera zo- stała przetransportowana do Polski. Wiosną Hallerczycy stacjonowali na Ku- jawach: w Lubrańcu i Brześciu Kujawskim, a ich główną kwaterą był pałac rodziny Grodzickich w lubranieckim parku. Pod koniec lipca 1919 r. żołnie- rze opuścili Kujawy, aby wziąć udział w walkach polsko-ukraińskich w Gali- cji Wschodniej i na Wołyniu. Wojciechowski uczestniczył w 1920 r. wyprawie kijowskiej. Po kontrataku bolszewików Hallerczycy organizowali obronę Śląska, a następnie przejmowali Pomorze. Jesienią 1920 r. Jan Wojciechowski zakończył swą wojenną epopeję. 3 listopada poślubił Mariannę Bernaciak z Pścinna koło Radziejowa. Na świat przychodziły kolejne dzieci: Genowefa (1921), Stanisław (1923), Czesław (1926), Janina (1928), Marta (1930), Józef (1933) i Barbara (1935). Wojcie- chowscy mieszkali początkowo u teściów Bernaciaków w Pścinnie. Jan, ze względów materialnych, był zmuszony po raz drugi wyjechać do USA. 31 sierpnia 1922 r. Jan dotarł do USA. Zamieszkał u brata Władysława, który przebywał w Chicago od 9 lat. Jeden z synów Władysława został później pilo- tem wojskowym i w latach sześćdziesiątych brał udział w wojnie wietnamskiej. CEm WOEGLOWEM RADZIEJOWIANIN Po powrocie do kraju w 1925 r. Jan kupił kilkunastohektarowe gospodarstwo w Bodzanowie, w gminie Lubraniec, gdzie osiadł z rodziną. W okresie między- wojennym Jan przez wiele kadencji był radnym gminy Falborz oraz prezesem i naczelnikiem Ochotniczej Straży Pożarnej w Bodzanowie. Bezpłatnie prze- znaczył działkę swojej ziemi pod budowę Domu Strażaka i był jednym z funda- torów pierwszego budynku remizy. W czasie okupacji Wojciechowscy byli kilkakrotnie przesiedlani w grani- cach Bodzanowa. Po wojnie, kiedy wrócili na swoje i nastała niełatwa stali- nowska rzeczywistość uznany za kułaka. Za niedostarczenie w terminie obo- wiązkowych dostaw produktów rolnych, został skierowany do karnych prac na Wiśle we Włocławku. Syna Józefa, jako potomka kułaka, usunięto z lubraniec- kiego liceum. Za swoje dokonania Jan Wojciechowski cieszył się w swoim śro- dowisku dużym autorytetem. 18 czerwca 1965roku Jan Wojciechowski zmarł. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Dąbiu Kujawskim. Jan Wojciechowski był niewątpliwym bohaterem walk dwóch wojen: pierw- szej światowej i polsko - bolszewickiej. Z tego tytułu nie miał żadnych przywi- lejów, a po II wojnie, takich ludzi jak on marginalizowano. Obecnie nie pozo- staje nam nic innego jak uszanować ich groby, opisać to, co przeżyli i zapamię- tać przesłanie Marszałka Józefa Piłsudskiego: „Naród, który traci pamięć, prze- staje być Narodem - staje się jedynie zbiorem ludzi, czasowo zajmujących dane terytorium.” Wojciech Przybysz Artykuł jest skrótem biogramu, który ukazał się w książce „Lubraniec dla Niepodległej” Jan Wojciechowski w mundurze Błękitnej Armii W 100 lecie zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego 1918 - 1919 na Kujawach W roku 1918 pomimo oficjalnego rozkładu mocarstw zaborczych, ostatecznie ie włączono dzielnicy poznańskiej, jak również Pomorza i Śląska w granice od- radzającej się po 123 latach zaborów Rzeczypospolitej. Czynnikiem, który miał zdecydować o przyszłym bycie prowincji wielkopolskiej miało być zbrojne, do- brze przygotowane i dowodzone Powstanie Wielkopolskie 1918 - 1919. Polacy zamieszkujący zabór pruski odłączeni od macierzy, postanowili przeprowa- dzić zbrojną konfrontację, by w obcych - - pruskich mundurach- odzyskać ziemię ielkopolską i włączyć ja do odradzają- cej się właśnie Polski. W dniu 27 grud- £ ia po przyjeździe Ignacego Jana Pa- | derewskiego do Poznania w godzinach pa popołudniowych wybuchło powstanie, | ją które niczym błyskawica rozprzestrze- 4 iło się po niemalże całym Poznańskim. [3 pz Dzięki odwadze, determinacji i poświę- ceniu, własnymi siłami wywalczono po £ 52 dniach wolność dla ziemi wielkopol- skiej spod jarzma pruskiego oraz rzeszy || iemieckiej. Do dziś w tej części Kujaw miejscach starć, bitew i potyczek Ą stoją od stu lat mogiły powstańców po- ległych za ojczyznę. Radziejów, Chełmce, Kruszwica, Inowrocław to tylko nie- które z pośród wielu miejsc pamięci narodowej. Powstanie Wielkopolskie było jedynym zwycięskim powstaniem narodowym. Stało się w opinii historyków peł- ym sukcesu, jednym z najdonioślejszych wydarzeń historycznych, jednocześnie przywracając tą historyczną i ważną dzielnicę odradzającej się Rzeczypospolitej. „ Polak nie sługa, nie zna co to pany, Nie da się okuć przemocą w kajdany, Wolnością żyje, do wolności wzdycha, Bez niej jak kwiatek bez rosy usycha...” Wybuch i przebieg Powstania Wielkopolskiego błyskawicznie wpłynął na ak- tywność niepodległościową i wspólnotę narodową wszystkich Polaków zamiesz- kałych na terenie zaboru pruskiego oraz byłego zaboru rosyjskiego w tej części Kujaw. Radziejowianie od zawsze brali udział w powstaniach narodowych, po- cząwszy od Insurekcji Kościuszkowskiej 1794 roku. Zawsze przelewali krew za ojczyznę oddając częstokroć życie. Nie mała była ofiarność i uczestnictwo w Po- staniu Wielkopolskim mieszkańców Radziejowa, kujawskich wsi i miasteczek. Wspomina o udziale Radziejowian uczestnik Powstania Wielkopolskiego Jan Prusinowski oraz jego syn Józef Prusinowski w zachowanych wspomnie- iach tamtych wydarzeń: ... * jednocześnie w niedzielę poprzedzającą atak, ksiądz Grabowski wygłosił w kościele płomienne kazanie, wzywając by „każdy kto tylko może nosić broń, kto jest zdolny do marszu winien brać udział w tej zboźżnej spra- wie. To nie chodzi o to, że ktoś może czy nie może, tu chodzi o to że cały naród Pol- ki upomina się o swą prastarą Piastowską Wielkopolską Ziemicę ”'... z pieśniami polskimi na ustach - „Jeszcze Polska nie zginęła”, - „„Roty” Konopnickiej, oraz innymi, nie tylko sekcje (POW) ale i pojedynczy mieszkańcy z widłami w rękach zli drogami, Ścieżkami, miedzami, polami, jak było się obejrzeć od Chełmc do Ra- na znienawidzoną komorę pruską w Chełmcach, którą w ręcznym ataku zdobyto a ałoga zbiegła do pobliskich Chełmc. Grentzschutz wycofał się juz poprzednio po- ostawiając tylko załogę kilkunastoosobową. Mimo, że posiadali oni uzbrojenie i amunicję, lecz Polacy dokazywali wtedy cudów waleczności, przebiegłości i mę- twa, zastępując brak wyszkolenia wyczuciem i sprytem. Już na przełomie grudnia 1918 i stycznia 1919 roku na terenie Kujaw uformo- wały sie dwa bataliony Grenadierów Kujawskich, natomiast 5 stycznia 1919 ro! w Tupadłach uformowany został szwadron jazdy powstańczej tzw. „Szwadro: Nadgoplański” złożony z byłych żołnierzy armii pruskiej, rosyjskiej, ochotników. W początkach Powstania Wielkopolskiego liczył około 70 jeźdźców (szabel). Komendantem wojskowym w Radziejowie został porucznik Downarowicz Włocławka. Powstańcy którzy wyma- szerowali z Radziejowa, zostali wzmoc- nieni przybyłym z Włocławka koleją wąskotorową 31 Pułkiem Strzelcó Wojska Polskiego umundurowanyc umundurowania regulaminowe wielko- „ polskie rogatywki z trefiem. Z Radziejowa oprócz mieszkańcó - członków miejscowej Polskiej Orga- nizacji Wojskowej (POW), ochotników, żołnierzy byłych armii zaborczych, wyruszyli Druhowie ówczesnej Stra- ży Ogniowej. Budzili oni podziw ze strony mieszkańców Chełmce, Kruszwie i Inowrocławia. Wszyscy pytali co to za wojsko jedzie? Od strony Gniezna kierunku Kruszwicy przybyły oddziały kompanii gnieźnieńsko - wrzesińskiej pod dowództwem podporucznika Pawła Cymsa i sierżanta Mieczysława Słabęckiego. Gocanowo i Kruszwica zostały zajęte bez większego oporu ze strony Niemców. 5 stycznia 1919 roku rozpoczęły się zacięte walki ze 140 pułkiem piechoty pru- skiej o wyswobodzenie Inowrocławia. Zacięte walki trwały o pocztę i dwo- rzec kolejowy przez dwa dni. 6 stycznia Inowrocław został wyzwolony. W dni 16 stycznia 1919 roku Wojsko powstańcze, I i II Pułk Grenadierów Kujaw- skich oraz Szwadron Nadgoplański, złożyli uroczystą przysięgę na Rynku w Ino- wrocławiu (patrz fotografia). Walki w okolicy trwały jeszcze do wiosny pomi- mo podpisanego w lutym pokoju w Trewirze. Zdobyto w toku walk zapasy bro- ni, konie, tabory oraz 3 pociągi pancerne, którym nadano imiona „RZEPICHA”, „GOPLANA” I „DANUTA”. Ten ostatni brał udział jeszcze w kampanii wrze- śniowej 1939 roku. Poborowi w wieku 18-28 nadal służyli w armii powstańczej - wielkopolskiej. Ojców rodzin i gospodarzy zwolniono do domów. Po zakoń- czonych bojach z Niemcami „Szwadron Nadgoplański” został rozformowany, a jego ułani trafili do II i III Pułku Ułanów Wielkopolskich i Pułków Artylerii Konnej. Natomiast z dwóch Batalionów Grenadierów Kujawskich utworzono dniu 15 stycznia 1920 roku w Inowrocławiu, 59 Pułk Piechoty Wielkopolskiej - tzw.” PUŁK DZIECI KUJAW”, w którym w okresie międzywojennym służy: chlubnie mój dziadek Józef Prusinowski wraz z bratem Ignacym, biorąc udział w kampanii wrześniowej 1939 roku i w obronie Warszawy. Rodowód pułkó wielkopolskich okresu międzywojennego wyrósł wprost z bohaterskiego czyn Powstania Wielkopolskiego 1918 - 1919 roku. Armia Wielkopolska szczególnie zasłużyła się w wojnie z najezdniczą armią bolszewicką w 1920 roku. Żołnierze wielkopolscy byli podziwiani za postawę, musztrę, umundurowanie i uzbrojenie oraz wysokie morale patriotyczne. WIECZNA CHWAŁA I PAMIĘĆ ZWYCIĘSKIEMU POWSTANIU WIELKOPOLSKIEMU! CHWAŁA RADZIEJOWIANOM BIORĄCYM WNIM UDZIAŁ! Leszek Kalicki 2016r. RADZIEJOWIANIN 22 historia kłóTLiwe babska z raDziejOwskieGO PrzyTułku część 2. W poprzednim numerze Radziejowianina omówiłem tylko część histo- rii szpitala – przytułku dla ubogich i kościoła św. Ducha, które istniały w na- szym mieście od co najmniej 1438r. Dzisiaj chciałbym zaprezentować Pań- stwu szereg zagadnień związanych szczególnie z pierwszym wymienionym obiektem ponieważ drugi z nich czyli kościół św. Ducha ( jak wiemy z czę- ści 1 artykułu ) po spaleniu przez wojska szwedzkie w 1704 r. prawdopo- dobnie nie został odbudowany. W 1792 r. mamy tylko informację o drew- nianej kapliczce pod wezwaniem św. Ducha, która już w następnym roku została pominięta w opisie miasta. w szpitalach – przytułkach obowiązywała separacja kobiet od męż- czyzn i chorych od zdrowych choć ze względu na przeważnie skromne możliwości lokalowe różnie to wyglądało. Czasem w przytułkach miesz- kały także małżeństwa choć była to rzadkość. Życie ubogich w przytuł- kach odbywało się według ścisłych norm by nie mieli czasu czynić występ- ków a więc: uczestniczyli w obrzędach religijnych, modlitwach w imieniu żyjących i zmarłych swoich dobroczyńców, czytali litanię, spowiadali się, przyjmowali komunię, pomagali przy mszach, pogrzebach oraz sprząta- niu świątyni. Pod koniec XVI w. „sporo informacji udziela wizytator w wy- padku szpitala radziejowskiego. Po pierwsze stwierdza on, że obowiązki są zaniedbywane przez proboszczów. Po drugie opiekę nad ubogimi sprawu- ją mansjonarze. Do ich obowiązków należy odprawianie dwa razy w tygo- dniu mszy czytanych. Z powinności tej mansjonarze się wywiązują, chyba że droga jest błotnista. Ponadto dwa razy w tygodniu czytają litanie z bied- nymi. Udzielają im także sakramentów. W szpitalu nie ma natomiast zwy- czaju dawania kazań tylko czasami drobnych pouczeń.” Pewne obowiązki mieli także podopieczni radziejowskiego hospicjum „ubodzy mają obowią- zek czytania litanii (wniosek, że tego wcześniej nie czynili). Ponadto kazania powinny odbywać się w kościele. Dla tych którym stan zdrowia nie pozwa- lał na pójście do świątyni kazania powinny zostać wygłoszone w szpitalu.” Czas ubogim w szpitalach – przytułkach upływał także na zbieraniu jałmuż- ny oraz na uprawianiu ogrodów należących do tych instytucji. Pensjonariu- sze przytułków bez zgody i wiedzy opiekuna nie mogli ich sami opuszczać. Jeżeli podopieczny nie wywiązywał się ze swoich obowiązków lub źle się prowadził groziło mu wydalenie ze szpitala - przytułku. W radziejowskim szpitalu - przytułku według wizytacji kościelnych z 1584r. przebywało 16 osób a w 1598 r. przebywało już 26 ubogich obojga płci. Według wizytacji z 1 poł. XVIII w. było 11 ubogich pensjonariuszy, w 1779r. sześciu w 1793 r. tylko dwóch zaś w 1816r. czterech. Przeważnie w przytułkach przebywa- ło znacznie więcej kobiet niż mężczyzn, prawie dwa razy więcej. Pamiętaj- my, że radziejowski szpital – przytułek pod koniec XVI w. posiadał dwie izby dziennego pobytu (hypocausta) i 4 komory (przeznaczone na sen) w tym jedną zamienioną na magazyn, musiało się w nich pomieścić 26 ubo- gich co sprawiało, że warunki bytowania były złe. Przykładowy dzień z życia pensjonariuszy szpitala – przytułku wy- glądał następująco. Budzeni byli dzwonami kościelnymi o 4 lub 5 rano, modlitwa, msza w kościele, śpiewanie pieśni religijnych, pierwszy posi- łek, czytanie żywotów świętych podczas śniadania, praca w szpitalu – przy- tułku lub kościele np. pomoc przy pogrzebach, zbieranie jałmużny, nauka katechizmu, drugi posiłek (obiad) wieczorem, następnie modlitwa, rachu- nek sumienia i sen. W zamian za zapewnienie schronienia (dachu nad gło- wą) w miarę możliwości wyżywienia i czasami także odzieży, które dawały poczucie względnego bezpieczeństwa pensjonariusze wyzbywali się pew- nych swobód i poddawali określonym regułom funkcjonowania w szpita- lach – przytułkach. Co do zachowania pensjonariuszy mamy raczej przeka- zy o negatywnych przykładach. Było sporo kłótni, sprzeczek, krzyków, pi- cia alkoholu w karczmie, rozwiązłość, a nawet oskarżenie uprawiania cza- rów. W pierwszej połowie XVII w. wizytator podczas wizytacji kościelnej w przypadku Radziejowa „ zaznaczył, że proboszcz po pierwsze powinien usunąć prowizora (za niewłaściwe zarządzanie majątkiem szpitala). Po- nadto ma on „ukrócić kłótliwe babska”. Jeżeli jednak nie będą chciały się zmienić, mają zostać usunięte z przytułku”. Ciekawe kim były te krew- kie, radziejowskie kobiety? Pewnie proboszcz musiał się zmierzyć z praw- dziwym żywiołem. kwestia wyżywienia w szpitalach – przytułkach była różna, nie- które miejskie przytułki mające większy majątek lub dary zapewniały na pewnym poziomie wyżywienie swoim pensjonariuszom natomiast przy- tułki wiejskie nie dysponujące swoim majątkiem nie mogły zapewnić w większym lub nawet podstawowym stopniu wyżywienia wtedy podopiecz- ni mieli sami zdobyć i przygotować sobie posiłki (obowiązywały też posty, lepiej jadano w niedziele i święta). Środki na wyżywienie zarówno w mia- stach jak i wsiach zdobywano poprzez jałmużnę zbieraną szczególnie koło kościołów lub w kruchtach kościelnych w czasie mszy, pogrzebów czy też świąt. Pieniądze zbierano do specjalnych puszek lub zamkniętej skarbony umieszczonej przy kościele lub szpitalu – przytułku co jakiś czas otwie- ranej przez opiekunów a pieniądze lub ich część była rozdzielana między ubogich. Zbierano także żywność do kosza chodząc z nim w dwa lub trzy dni tygodnia od drzwi do drzwi w miastach lub po wsiach. Według wizy- tacji z końca XVI w. „odnoście do pensjonariuszy szpitala radziejowskie- go stwierdzono jedynie, że przebywali koło kościoła z bogobojności i w celu zebrania jałmużny. Przytułek radziejowski otrzymywał też pieniądze na zakup odzieży dla ubogich. „Rocznie było to 16 florenów. Był to czynsz od sumy 200 florenów zapisany przez Łukasza Zakrzewskigo”. Jałmużna była głównym sposobem zbierania środków do życia przez pensjonariuszy a w mniejszych szpitalach – przytułkach szczególnie tych na wsiach była jedy- nym środkiem utrzymania. Jednak nie wszyscy ubodzy znajdowali miejsce w przytułkach, w wielu wsiach przecież nie było takich instytucji. Spotyka- my stwierdzenie, że ubodzy żyli wtedy koło kościoła i służyli przy koście- le a podstawą ich egzystencji była jałmużna lub, że przygarnęli ich miesz- kańcy danej wsi dając im schronienie np. według wizytacji z lat 70-80 tych XVIIIw. dotyczących pobliskiej Krzywosądzy pada stwierdzenie, że szpital - przytułek nie istnieje w tej miejscowości choć nie brakuje ubogich i żebra- ków. „Ci z kolei mieszkają w domach u dzieci, albo włóczą się po wsiach, jałmużnę żrą i nie korzystają z żadnej pomocy Kościoła”. zarząd nad szpitalami – przytułkami to koegzystencja administracji świeckiej (prowizorzy, witrycy) i kościelnej (plebani, prepozyci, biskupi or- dynariusze). Ponadto „istniała jeszcze funkcja dziadów, bab czy starszych szpitalnych. Pełnili oni niejako funkcje pomocnicze w zarządzaniu przy- tułkiem. Wybierani byli spośród grona pensjonariuszy”. W 1462r. szpita- lem radziejowskim kierował prepozyt wymieniany jako bezimienny ksiądz. Kolatorami i witrykami byli wójt oraz burmistrz Radziejowa więc prawdo- podobnie fundatorem szpitala był wójt wspólnie z radą miasta. Ze względu na to, że Radziejów był miastem królewskim możliwe, że fundatorem przy- RADZIEJOWIANIN tułku był monarcha, który prawdopodobnie prawo patronatu nad świątynią szpitalną scedował na mieszczan radziejowskich. „W przypadku szpitala ra- dziejowskiego kuratorów wybierano na roczną kadencję. Mieli oni obowią- zek składania rocznych sprawozdań finansowych. W 1598 opiekunem był je- dynie Wincenty Chorodul. Wynikało to z faktu śmierci drugiego z prowizo- rów oraz niewyznaczenie przez proboszcza następcy”. W pierwszej połowie XVII w. ,„„funkcję prowizora piastował Andrzej Latoskowic. Oskarżono go o niewłaściwe zarządzanie majątkiem szpitalnym. Wizytator nakazał więc proboszczowi aby ten usunął kuratora z zajmowanego stanowiska”. NaAn- drzeja Latoskowica „„skarżyli się biedni, że sprzedał 5 krów należących do szpitala . Ponadto nie zwracał on uwagi na snopki, które miał otrzymywać przytułek ( czynszem za dzierżawę miał być co trzeci snopek). Prowizor na- tomiast miał się tłumaczyć, że nie szkodzi szpitalowi, gdyż wybudował dla niego oborę, 100 florenów z dochodów szpitala ulokował w czynszu u pana Osińskiego oraz dokłada wszelkich starań w celu zakupienia drewna dla ho- spicjum. Te tłumaczenia nie były jednak wystarczające, skoro wizytator na- kazał proboszczowi zmianę prowizora”. Według wizytacji z lat 1761-1766 funkcję opiekunów w szpitalu radziejowskim sprawowali mieszczanie ra- dziejowscy Jakub Bartodziejski oraz Stanisław Sławiński. Przytułki — szpitale to nie jedyna forma wspierania ubogich poboż- nych. Na ich rzecz działały także bractwa religijno — dobroczynne i banki pobożnych (banki ubogich) zwane też lombardami lub komorami potrzeb- nych udzielające niskoprocentowych pożyczek pod zastaw choć ta forma pomocy była rzadko spotykana. Dla ubogich w szpitalach — przytułkach przeznaczone były niekiedy także pieniądze oraz ruchomości lub nierucho- mości z zapisów testamentowych bogatych mieszczan i szlachty. „Dyspo- nujemy także testamentem Konstancji Deckiej ,, babki szpitala radziejow- skiego ” (babka szpitalna pełniła funkcje pomocnicze w zarządzaniu przytuł- kiem). Wyszczególniła w nim wszystkich swoich dłużników oraz kwoty, któ- re winni zwrócić (łącznie 125 florenów), gotówkę którą dysponuje (44 flo- reny) oraz swoje zwierzęta gospodarskie przebywające u innych ludzi. Cały swój majątek przeznaczyła na kościół radziejowski, prosząc jednocześnie o przyzwoity pogrzeb ". Co najmniej od lat 90-tych XVI w. do schyłkowych lat XVIII w. nie zachowując w niektórych wypadkach cią- — głości istnienia (część wiejskich szpitali - r przytułków istniała dopiero od 2 poł. XVII [" niektóre nawet później) w okolicy Radzie- | M L jowa w miastach i wsiach istniały szpitale — przytułki dla ubogich, chorych, kalekich i starych : w Bytoniu, Lubrańcu, Izbicy Ku- jawskiej, Brześciu Kujawskim (istniał od A średniowiecza), Służewie, Inowrocławiu .: pa (istniał od średniowiecza), Byczynie, Bąd- _ * kowie, Broniewie, Osięcinach, Chełmcach, j Piotrkowie Kujawskim, Witowie, Zgło- | wiączce, Sompolnie, Pieraniu, Rzeczycy, Kaczewie, Sadlnie, Kobielicach, Sinia- rzewie oraz Dąbiu Kujawskim. Oprócz ludzi przebywających w szpi- Historia 23 wagabundów, wałęsów ) — ludzi gościńca czyli wszystkich tych, którzy nie posiadali majątku nie mieli stałego miejsca zamieszkania i stałego za- jęcia, nie pozostawali także w stosunku zależności osobistej oraz nie byli obciążeni powinnościami na rzecz innych stanów społeczeństwa staropol- skiego. Błotniste, zimne a czasem piaszczyste, spalone Słońcem drogi i bezdroża były dla nich niemalże codziennością a przydrożne karczmy miejscem odpoczynku czasem także zabawy. Byli to: żebracy, włóczędzy, złodzieje (ogólnie element przestępczy), prawdziwi i fałszywi pielgrzymi, wędrowni kramarze szkoci zwani też szotami, obraźnicy, konowałowie, misiarze, niedźwiednicy, wesołkowie, kuglarze, zbiegli chłopi, maruderzy, kobiety powłóczne i cyganie. Przemieszczali się z miejsca na miejsce nie- kiedy na duże odległości w poszukiwaniu lepszych warunków do życia. Do ludzi gościńca zaliczamy także pracowników sezonowych do wynajęcia, byli nimi: oryle, chajdaje, świniarze, gęsiarze, furmani i tracze. Część z wy- żej wymienionych ludźmi luźnymi - ludźmi gościńca była przejściowo, po znalezieniu pracy dorywczej lub sezonowej na wsi lub w mieście zatrzymy- wali się w danym miejscu na kilka miesięcy lub nawet lat. Ludziom luźnym towarzyszyła niepewność jutra a życie ich często kończyło się występkiem, torturami i w konsekwencji wyroku szubienicą lub mieczem katowskim. Opracował Krzysztof Wątrobicz Literatura: - Chyła Dariusz, Opieka społeczna na Kujawach w latach 1577-1772, Lublin 2015r. - Radziejów poprzez stulecia, pod red. Dariusza Karczewskiego, Wło- cławek-Radziejów 2002 r. - Dzieje Radziejowa Kujawskiego, pod. red. Jerzego Danielewicza, Bydgoszcz 1982r. - Baranowski Bohdan, Ludzie gościńca w XVII XVIII w., Łódź 1986r. - Baranowski Bohdan, O hultajach, wiedźmach i wszetecznicach. Szki- ce z obyczajów XVII i XVIII w., Łódź 1988r. (artykuł autoryzowany) m .,| []Ę zzz = zzz e” a!) *"JĘ_ u , R2 W s © k i Lal + 8 Kompilacja dwóch fragmentów planów Radziejowa: restauracyjnego z roku 1820r. (po lewej stronie) i sytuacyjnego z 1835r. (po prawej stronie). Na planie z 1820 r. zaznaczony obszar/częściowo niewiel- kie wzniesienie (wskazany strzałką) gdzie w tamtym czasie nadal istniały szpital - przytułek dla ubogich oraz cmentarz, a dawniej także kościół św. Ducha. Na fragmencie planu z 1835r. widoczny jest mniej wię- cej ten sam fragment terenu i wskazany strzałką, schematycznie narysowany domek, który z dużym praw- talach — przytułkach w XVI - XVIII w. dopodobieństwem był szpitalem — przytułkiem dla ubogich. W poprzednim numerze Radziejowianina w istniała spora grupa tzw. ludzi luźnych ( pierwszej części artykułu zamieszczone zostało współczesne zdjęcie części obszaru pomiędzy ulicami To- hultaji, włóczęgów, ludzi swawolnych, ruńską, Dolną i Objezdną — powyższe fragmenty dawnych planów Radziejowa ilustrują to samo miejsce. RADZIEJOWIANIN Ce siychać w Stowarzyszeniu Subicere ? Zanim się obejrzeliśmy, minął kolejny rok. Dopiero co robiliśmy 2 ozdoby na choinkę i wieszaliśmy jemiołę, a tu znów czas kolejne drzewko ubierać. Podopieczni naszego Stowarzyszenia już od listopada plastycz- nie zaangażowani. W tym roku, niestety nie będzie jarmarku świąteczne- go w Domu Kultury, więc i pokazać nasze dzieła będzie trudniej. Ale dla chcących wesprzeć naszą działalność, zawsze znajdzie się sposób. Moż- na podpatrzeć, co robimy na naszym fanpage*u na Facebooku, można się z nami skontaktować telefonicznie lub osobiście, a część prac wystawia- my na kiermaszu w Szkole Podstawowej i w sklepie z dewocjonaliami na ul.Brzeskiej. Jednocześnie, jak zawsze przypominamy, że każda podaro- wana nam złotówka jest realnym wsparciem dla naszych podopiecznych, bo pomaga ich terapeutyzować. Lecz choć temat pieniędzy wydajesiębyć HANNA SET —— 1X ED Pm szczególnie drażliwy, to jednak każdy zdaje sobie sprawę, że bez tego nie da się nic zrobić. Dlatego prosimy Państwa o życzliwą pamięć przy stycz- niowych rozliczeniach z fiskusem- zgodnie ze starym porzekadłem „grosz | do grosza a będzie kokosza”. I już zaraz po noworocznych toastach za- A h czynamy mrówczą pracę nad przygotowaniami do Ill-ciego Plenerowe- |. a wę go Kujawskiego Śniadania Wielkanocnego, które odbędzie się tradycyjnie m w Niedzielę Palmową, czyli 14go kwietnia 2019 roku. w 8 - : 4, R Dziś, choć tylko symbolicznie, dzielimy się z czytelnikami Ra- a 37 "SL zi dziejowianina opłatkiem i życzymy, aby ten czas Świąt Bożego Na- ń f s. nu 8 z ń a był pełen radosnej, rodzinnej atmosfery, okresem życzliwo- Nowy Rok niech będzie po prostu zwyczajnie lepszy. EE DE a Z serdecznymi pozdrowieniami od wszystkich podopiecznych Stowarzyszenia nia na Tego, który znów przychodzi do wszystkich, aby im błogosławić. SUBICERE, ich rodzin i przyjaciół- Jadwiśka Szyszkowska-Jankowska Mgławice, czyli ogromne skupiska gazu i pyłu są głównie miejscami przyszłych na- rodzin gwiazd, a czasami tylko samotnie zawieszonymi w przestrzeni obłokami materii. Większość z nich ukazuje swoje piękno w teleskopie na długoczasowych ekspozycjach fotograficznych. Najbardziej spektakularne mgławice możemy obserwować również nieuzbrojonym okiem. Jedną z nich jest najjaśniejsza mgławica dyfuzyjna na niebie - Wielka Mgławica w Orionie. Jest ona zarazem najbliższym nam (—1300 lat świetlnych od Ziemi) obszarem narodzin nowych gwiazd oraz pierwszą sfotografowaną mgławicą. Na naszym niebie można zobaczyć trzy piękne mgławice planetarne: Mgławicę Pier- ścień w Lutni oraz Hantle w Lisku i Sowę Wielkiej Niedźwiedzicy. Mgławice należą do obiektów astronomicznych najpiękniej prezentujących się na zdjęciach. W nocy z 19 na 20 września 2018 r. absolwent radziejowskiego „„Łokietka” Dawid Jankowski przy pomocy teleskopu znajdującego się w astrobazie i aparatu fotograficz- Wielka Mgławica Oriona, fot. Dawid Jankowski nego wykonał trzy fotografie mgławic (Mgławica Hantle, Mgławica Pierścień i Wielka Mgławica w Orionie ) . Teresa Gadzinowska Mgławica Hantle, fot. Dawid Jankowski Mgławica Pierścień, fot. Dawid Jankowski RADZIEJOWIANIN Ogłoszenia 25 MIESZKANIE PLUS - zainteresowany? Skorzystaj! Informujemy, że Gmina Miasto Radziejów rozważa możliwość przystą- pienia do Programu Rządowego MIESZKANIE PLUS, w ramach którego na działce położonej przy ul. Polnej w Radziejowie planowana jest budowa bu- dynku wielorodzinnego (30 mieszkań). Rządowy program jest skierowany do osób, których sytuacja finansowa nie pozwala na zakup mieszkania lub uzyskania kredytu na jego zakup. W zakres pakietu „Mieszkanie Plus” wchodzi program dopłat do czynszu „Mieszkanie na Start”. Jego celem jest poprawa dostępności mieszkań dla osób o dochodach utrudniających samodzielne zaspokajanie potrzeb miesz- kaniowych. System dopłat do czynszu planowany jest w okresie pierwszych 15 lat wynajmu mieszkania, a jego wysokość będzie zależeć od kryterium dochodowego w rodzinie. Przewidywany czynsz (bez uwzględnienia kosz- tów eksploatacji oraz mediów) będzie wynosił około 14 — 18 zł/ m? (opcja wynajmu) oraz około 20 — 25 zł/ m? (opcja wynajmu z dojściem do własno- Ści przez okres około 25 — 30 lat). Jednocześnie informujemy, że ww. dane są szacunkowe i mogą ulec zmianie. Wszystkie zainteresowane osoby mogą wypełnić do dnia 31 stycznia 2019 roku ankietę, która jest dostępna na stronie internetowej Urzędu Mia- sta w Radziejowie . Ankietę można też pobrać w siedzibie U.M. przy ul. Ko- ściuszki 20/22 w pokoju 110. Wypełnioną ankietę należy dostarczyć przed upływem w/w terminu do sekretariatu Urzędu Miasta w Radziejowie bądź przesłać na adres email : gkm2(Qumradziejow.pl Ankieta ta, pomoże określić skalę zainteresowania rządowym progra- mem „Mieszkanie Plus” wśród mieszkańców Gminy Miasto Radziejów. Państwa opinie i udzielone informacje będą przydatne przy opracowywa- niu ewentualnej koncepcji wdrażania ww. programów i planowaniu realiza- cji kolejnych etapów przedsięwzięcia. PODWYŻKA OPŁAT ZA ŚMIECI Od I stycznia 2019 roku będą obowiązywały nowe stawki opłat za odbiór odpadów komunalnych: Sposób zbierania odpadów w przypadku selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w przypadku braku selektywnej zbiórki odpadów komunalnych Dlaczego wprowadzane są nowe stawki za śmieci? Zgodnie z obowiązującymi przepisami Gmina ma obowiązek wyłonić fir- mę odbierającą odpady w drodze przetargu. W związku z tym ogłoszony zo- stał przetarg nieograniczony na odbieranie odpadów komunalnych od właścicie- li nieruchomości w 2019 roku. Oferty złożyły dwie firmy. Oferta pierwsza opie- wała na kwotę 1 101.600,00 złotych brutto i dotyczyła firmy ZGK Groneko sp. z 0.0. Mikorzyn 19, 87-732 Lubanie. Drugą ofertę na kwotę 842.400,00 zł zło- żyła firma PGK Saniko Sp. zo.o. z Włocławka. Wybrana została oferta firmy Sa- niko, gdyż zaoferowała niższą kwotę za świadczenie usług. Nowa stawka opłaty za śmieci została obliczona w następujący sposób: cał- kowite wynagrodzenie wykonawcy podzielono przez liczbę miesięcy (12 mie- sięcy) a następnie podzielono przez liczbę mieszkańców (4780 osób). Do kosz- tów systemu doliczono również koszt zatrudnienia pracownika w Punkcie Se- lektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Z uwagi na to, że wydatki na odbie- ranie odpadów muszą w całości zostać pokryte dochodami z opłat, stawka za se- lektywne odbieranie odpadów została ustalona na poziomie 15 złotych od osoby. Dotychczasowa Stawka obowiązująca od tawk OAME 1 stycznia 2019r. W jaki sposób należy zbierać odpady po 1 stycznia 2019 roku? Tak duży wzrost opłat za śmieci spowodowany jest koniecznością ustano- wienia nowego sposobu zbierania śmieci, który został narzucony przez ustawo- dawcę. Tak więc od nowego roku odpady należy zbierać z podziałem na nastę- pujące frakcje: tworzywa sztuczne i metal, papier, szkło, odpady biodegradowal- ne, odpady zmieszane i popiół. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w mia- stach odpady zmieszane i odpady biodegradowalne, w miesiącach od maja do października muszą być zbierane nie rzadziej niż raz na 2 tygodnie. Na terenach wiejskich opłata za śmieci jest często niższa, ponieważ ustawodawca dopuszcza odbiór tych odpadów 1 raz w miesiącu przez cały rok. Na koszt odbierania śmie- ci bardzo duży wpływa mają koszty transportu tzn. ilość wywozów. Do tej pory firma wywozowa przyjeżdżała po trzy frakcje odpadów (odpady zmieszane, od- pady opakowaniowe i popiół). Z dniem 1 stycznia 2019 roku odpady komunal- ne należy zbierać w podziale na następujące frakcje: tworzywa sztuczne, papier, szkło, odpady BIO, odpady zmieszane, popiół, tym samym zwiększy się ilość przyjazdów firmy po odbiór śmieci, co przekłada się na wzrost ceny za usługi. Nowa Rada Miasta Radziejów - kadencja 2018 - 2023 21 października mieszkańcy w wyborach samorządowych wybrali nową Radę Miasta Radziejów w składzie: Edyta Kubicka — Przewodniczą- ca Rady, Janusz Markiewicz — v-ce Przewodniczący, Wanda Marynow- ska — v-ce Przewodnicząca, Bożena Bogacz, Wiesława Cicha, Lila Filutow- ska, Agnieszka Hełminiak, Leszek Kalicki, Beata Lipska, Elżbieta Polak, Marek Stefański, Stanisław Trawczyński, Jan Trzeciak, Jan Wojciechow- ski, Krzysztof Wolański, XIII zawody w wyciskaniu sztangi leżąc Po raz trzynasty Ognisko TKKF „Radziejowianka” zorganizowało zawody w wyciskaniu sztangi leżąc im. A. Szadkowskiego. Zawodnicy nie zawiedli i dostarczyli wiele emocji, rywa- lizacja była o każdy kilogram a o miejscu decydowały setne punkta. W zawodach, które cieszą jsię sporym zainteresowa- ji niem wśród zawodników Ji kibiców uczestniczyło 18 „twardzieli”. dy odbyły się w dwóch Zawo- a kategoriach wagowych: do 85 kg (9 uczestników) i w kategorii powyżej 85 kg (9 uczestników). Wyniki w katego- rii do 85 kg: 1 miejsce Piotr Mertens Warsza- wa 162 kg (106,79 ptk), Kategoria powyżej 85 Kg Mikołajkowy turniej w piłkę siatkową Ognisko TKKF „Radziejowianka” w Radziejowie zorganizo- wało Mikołajkowy turniej w piłkę siatkową, w którym udział wzię- ły drużyny szkolne: ZS RCKU w Przemystce, ZSM i MZS jako współorganizator. Przemystka po wygraniu dwóch meczy każdy po 2-0, zdobyła pierwsze miejsce, otrzymując puchar i maskotkę „Mikołaja”. Drugie miejsce zajął MZS po wygraniu meczu z ZSM 2-1. Impreza została wsparta funduszami przeznaczonymi na upo- wszechnianie sportu w powiecie radziejowskim. Sklad ZS RCKU - Ferensztajn Filip, Kałnia Aleksander, Ko- | prowicz Kamil, Zalewski Kamil, Nowakowski Krzysztof, Balce- | rak Miłosz, Spliter Hubert, Błaszak Michał, Skonieczka Kajetan, Fneslce Przemysław, Dobrzycki Cyprian. Piotr Wojciechowski RADZIEJOWIANIN Kategoria do 85 Kg 2 miejsce Krzysztof Łodygowski TKKF Radziejowianka” Atleta” 150 kg (98,88 ptk), 3 miejsce Kacper Ziółkowski Lub- sin 107kg (84,80 ptk). W Kategorii powyżej 85 kg 1 miejsce Radosław Borowy repr.Tytan Łódź zam.Warszawa 215 kg (132,74 ptk), 2 miejsce Jarosław Fabiszewski z Płocka repr. Tytan Łódź 212 kg (132,58 ptk), 3 miejsce Tobiasz Minkowski Inowrocław 205 kg (123,94 ptk) Piotr Wojciechowski Tumniej Nisgpecliegieści z K.Estowskiego I 3.Borczyńskiego Stowarzyszenie Forum Samorządowe i Miejski Zespół Szkół były organi- zatorem turnieju piłki siatkowej . Jest to impreza cykliczna organizowana za- wsze w listopadzie, miesiącu odzyskania przez Polskę niepodległości. W tym roku uczciliśmy okrągłą, setną rocznicę narodzin Ojczyzny po latach zaborów. W sali MZS spotkały się cztery drużyny. Po zaciętej rywalizacji najlepszą drużyną okazał się zespół „OLD STAR” w składzie: P. Łąkowski, J. Miko- łajczak , D. Kudliński , K. Ferensztajn , T. Obst, T . Wawrzyniak, O. Kałuża, F. Ferensztajn, K. Obst , R. Jarmusz . Drugie miejsce zajęła drużyna „PRZYJACIELE MAĆKA” w skła- dzie: M. Ignasiak, R. Izydorczyk. M. Zaparucha, D. Kłosiński, D. Kłosiński, M. Estkowski, P. Krupiński, S. Cieślewicz, M. Mielcarek . Trzecie miejsce zdobyła drużyna „PRZEMYSTKA” w składzie: W. Gadzinowski, J. Jędrzejewski, K. Kłosiński, D. Lewandowski, A. Pietrow- ski, R. Sandecki, Z. Syrocki . Organizatorzy składają podziękowania sponsorom zawodów . W. Gadzinowski - Stowarzyszenie Forum Samorządowe, fot.M. Ignasiak RADZIEJOWTIANIN Sport ai Radziejowska brać biegowa raportuje ... = Jak za oknem jest, każdy widzi, więc tym chętniej wracamy do lata, które wdar- ło się w sporą część jesieni. Utarło się, iż dla prawdziwych biegaczy każda pogoda jest odpowiednia na trening, to przepięk- ne babie lato dodawało przebiegniętym kilometrom więcej radości. Wrześniowe zmagania jeszcze sprzed biegu „„Cross Pod Napięciem”, o którym przeczytać można w jesiennym wydaniu Radziejowianina . rozpoczęły się 1 września w Nowej Wsi - Wielkiej, gdzie na dystansie 10 km przeła- jowej trasy, swoje ślady zostawił Waldek a -_ Zasada. Dzień później w III Letnim Biegu Bieg Kobiet - Poznań Trzech Jezior w Trzemesznie, barwy klu- bowe reprezentowała Katarzyna Meler—Le- wandowska. Była jedynym przedstawicielem naszej biegowej braci tego dnia na owym sportowym wydarzeniu, gdyż spora grupa udała się do odległej Piły, by w tym samym czasie zmagać się na Międzynarodowym Półmaratonie Philipsa. Mega silna grupa, w której skład wchodzili Jacek Lewandowski, Krzysztof Wo- lański, Krzysztof Marcyjaniak, Adam Wolański oraz Monika Wolańska. Już nie trzeba dodawać, że wszyscy wrócili ze swoimi sukcesami. Swoją obecność na | mierzącej 10 km trasie, biegnącej w - malowniczych terenach Pałuk, czyli OSHEE Barcin Biega, 15 września 4 zaznaczyli: Jacek Lewandowski, Waldek Zasada, Anna Jakubowska, Ilona Dzido-Mielcarek. Połowę kró- lewskiego dystansu, 16 września w Półmaratonie Lechitów, wraz z ponad 3500 liczbą biegaczy pokonali: Miko- łaj Lewicki, Krzysztof Marcyjaniak i Marek Obrzeźgiewicz. Wrzesień za- mknął się sporą aktywnością biego- wą i tu, i tam. Miejsca i dystanse były bardzo zróżnicowane. Ostatni week- Barcin end prezentował się więc następują- co: Four Colours Grand Prix I[nowro- cław — ORANGE RUN — 10km — Katarzyna Lewandowska, Bieg Kobiet zawsze pier(w)si! w Poznaniu — 10km 800m — Anna Jakubowska, Iwona Centkowska, Ilona Dzido-Mielcarek, Joanna Bolewska-Bolewicz. To była ważna sprawa! Z królewskim dystansem podczas 40-tego PZU Maraton Warszawski zmierzyli się — Krzysztof Marcyjaniak i Paweł Śrubas. 6 T-Mobile Bieg na Piątkę w Warsza- wie przebiegł Mikołaj Lewicki. [V Sierpecka Dziesiątka — Waldemar Zasada, An- drzej Hossa. Centralne dni października przypieczętowano startami w III Biegu Przemytnika w Aleksandrowie Kujaw- skim. Na tym półmaratońskim dystansie zmierzył się Jacek Lewandowski. W krainie piernika odbyły się Toruńskie Sztafety Wolności Toruń 2018 — 5km. Tam na linii startu pojawili się Monika „i Adam Wolańscy. W grodzie Kraka, podczas 5 PZU Cracovia Półmaratonu, == spora brać biegowa, została wyprze- - dzana przez Krzysztofa Marcyjaniaka, a na pełnym maratońskim dystansie Warszawa w Poznaniu, podczas 9 PKO Poznań „ Maraton, Michał Bolewicz reprezen- | tował nasz klub. Biegi o zaskakują- cych nazwach rodzą się, jak grzyby D po deszczu, a nasi biegacze znajdą je wszędzie. Na taki właśnie już II Bieg PH Buraka w Złotnikach Kujawskich, 20 3% października udali się Jacek Lewan- dowski, Katarzyna Meler-Lewandow- | 7] ska, Artur Dylewski. Tego samego dnia z dystansem pómaratońskim lecz w Bydgoszczy zmierzyli się Paweł Śru- 40. PZU Maraton - Warszawa bas oraz 0. Mariusz Kapczyński, który debiutował w półmaratonie. Październik zamyka się biegiem w Kole. Na tym 38 Międzynarodowym Biegu Warciańskim, mknęli Piotr Kuczek, Monika Kuczek, Julian Świerczyński, Mikołaj Lewicki, Katarzyna Meler-Lewandowska, Marek Obrzeźgiewicz. Maciej Kuligowski natomiast przebiegł metę w AmberEXPO Półmaraton w Gdańsku. Miasto Koperni- ka gościło podczas Toruń Maraton, Jacka Lewandowskiego oraz debiutantkę na tym Ge, królewskim dystansie — Monikę Wolańską.. Listopadowe starty rozpoczęły się już trze ciego dnia miesiąca. Artur Dylewski zasza lał w Gniewkowie. Poleciał dyszkę po sło cie jesiennej. Gdynia, Gniezno, Warszawa. Balczewo, Toruń, Poznań. Tam klubowicz uczcili odzyskanie niepodległości przez Polskę. Na sportowo, biegając, przesuwając - granice swoich możliwości, spokojnie i bez „67 zbędnego gadania. Leśny Bieg Niepodle- aa Sztafety Wolności - Toruń głości — 1lkm w Balczewie, Uczestnicy to: Piotr Kuczek, Monika Kuczek, Anna Jakubowska, Paweł Śrubas, Aleksander Kowalski, Ilona Dzido-Mielcarek. IV Gnieźnieński Bieg Niepodległości — 10km w Gnieznie — Katarzyna Meler-Lewandowska, Marek Obrzeźgiewicz. Cegiełkę do świętowania w Biegu Niepodległości z PKO Bankiem Polskim -10km — Gdy- nia, dokłada Maciej Kuligowski, a 30 Bieg Niepodległości — 1Okm w Warszawie pokonują: Julian Świerczyński, Mikołaj Lewicki, Krzysztof Marcyjaniak. W Poznaniu swój ślad zostawił Mariusz Bilewicz wraz z żoną Joanną Toruńskie Sztafety Wolności na dystansie 5 km przebiegli Monika i Adam Wolańscy. W Inowrocławiu na Four Colours GRAND PRIX INOWROCŁAW — RED RUN, 25 listopada, królowały kobiety. Na dystansie 5 km stanęły Anna Jakubowska i Ilona Dzido-Mielcarek, a na starcie 10 km trasy w tym biegu, stanęła Katarzyna Meler-Lewandowska oraz ich dobry znajomy Paweł Śrubas. Rok biegowy 2018 jeszcze trwa. Cóż, zobaczymy gdzie przyjdzie jeszcze nam stanąć na liniach star- towych. Z biegowymi pozdrowieniami — Iwona Centkowska. Leśny Bieg Niepodległości - Balczewo Pojedziemy na łów... 25.1 1 .201 8 w Radziejowskim Domu Kultury miała miejsce jubileuszowa, 10. edycja imprezy myśliwskiej "Pojedziemy na łów...", połączona z obchodami 100 lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości oraz 95 lecia Polskiego Związku Łowieckiego. Koncert galowy wykonał Reprezentacyjny Zespół Muzyki Myśliwskiej PZŁ oraz solista scen poznańskich Sławomir Olgierd Kramm. Po koncercie wszyscy uczestnicy zostali zaproszeni na poczęstunek - był gulasz z sarny, kiełbasa z dzika, oraz tradycyjnie - pieczony dzik.