Załączniki

P-OD_1.1_Procedura_Diety.pdf

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łapach P d Strona 1z5 rocedura > Diety Data | 16.23. 4O/Bv, P-OD 1.1 obowiązywania NOLZ. AMV Nr wydania 2 Spis treści 1. Cel procedury 2. Przedmiot procedury 3. Zakres stosowania 4. Sposób postępowania 5. Załączniki 6. Odpowiedzialność i uprawnienia 7. Kontrola przebiegu procedury 8. Terminologia 9. Literatura 10. Rozdzielnik procedury 11. Potwierdzenie zapoznania się z procedurą Imię i nazwisko Stanowisko Data _„_ Podpis Opracował Magdalena Pyłkowska Dietetyk M 07.21 k> ; z Sprawdził Paweł Szynkowski Kierownik Działu » ; Higieny i Żywienia |/ Lod, boj 2 lh Zatwierdził Urszula Łapińska Dyrektor AG a. SPZOZ w Łapach |(G.0Ń. ZO l PUASA= Pełnomocnik ds. Akredytacji JD + 6 k 1 OWIAGD|Biowska = Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łapach Strona 2z5 Procedura > Die Data | 46.09 0A3y P-OD 1.1 ty obowiązywania | e-02.20U dy. Nr wydania 2 1. Cel procedury Celem procedury jest opracowanie diet w celu pogłębienia wiedzy z zakresu dietetyki, popularyzowania wiedzy: o nowoczesnych zasadach żywienia człowieka zdrowego i chorego, zaleceń żywieniowych dla pacjentów hospitalizowanych w SP ZOZ w Łapach i wypisanych do domu. Dieta ma na celu dostarczenie niezbędnych składników pokarmowych z jednoczesnym dostosowaniem ich podaży do możliwości trawienia, wchłaniania i metabolizowania przez zmieniony chorobowo organizm. Posiłki w diecie powinny być spożywane we właściwych porcjach i z odpowiednią częstotliwością. Prawidłowa dieta warunkuje utrzymanie należnej masy ciała oraz prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Prawidłowe żywienie człowieka należy do najważniejszych czynników środowiskowych wpływających na stan zdrowia, samopoczucie i stan emocjonalny. Zgodnie z zasadami prawidłowego żywienia posiłki powinny być: - urozmaicone - niezbyt obfite - właściwej wartości odżywczej - przyrządzane przy zachowaniu odpowiednich warunków higienicznych - podawane regularnie - atrakcyjne pod względem organoleptycznym - estetycznie podane - spożywane w warunkach komfortu psychicznego (spokojnie i bez pośpiechu). 2. Przedmiot procedury Przedmiotem procedury jest ustalenie rodzaju diet dla potrzeb pacjentów hospitalizowanych w SP ZOZ w Łapach z uwzględnieniem szczególnych zaleceń do stosowania technik kulinarnych, produktów dozwolonych i zabronionych oraz zaleceń żywieniowych po wypisie. 3. Zakres stosowania Postępowanie zawarte w niniejszej procedurze obowiązuje pracowników SP ZOZ Łapach. Po rozpoznaniu jednostki chorobowej i potrzeb żywieniowych pacjenta Lekarz zleca odpowiedni rodzaj diety. Informację tą przekazuje Pielęgniarce Oddziałowej, Z-cy kierownika ZPO a następnie zostaje to zgłoszone Dietetyczce. Po dostarczeniu posiłków pacjent otrzymuje właściwą dietę. Porcjowanie i wydawanie posiłków obywa się przez pielęgniarki oddziału/ZPO zgodnie z wcześniej zamówioną dietą, również one udzielają pacjentowi informacji o sposobie odżywiania. 4. Sposób postępowania Szpital zapewnia pacjentowi wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia. Zlecone przez Lekarza diety są wpisywane na zapotrzebowaniu żywieniowym przez Pielęgniarki w poszczególnych oddziałach, ZPO i zgłaszane Dietetykowi . Dietetyk zleca przygotowanie posiłków Kuchni Szpitalnej zgodnie z zapotrzebowaniem żywieniowym podanym z oddziałów szpitalnych, rodzaj diety i ich ilość. Całodzienne wyżywienie ma być zgodne z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia oraz wymogami Sanitarno-Epidemiologicznymi obowiązującymi w Zakładach Opieki Zdrowotnej. Dietetyk szpitalny: Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łapach z ą Strona >z8 rocedura > Die. Data | (6.09 P-OD 1.1 ty obowiązywania | 2-27 .. AQQ Nr wydania 2 - przygotowuje jadłospis dekadowy zgodnie z aktualnymi zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia, (z uwzględnieniem sezonowości pod względem zasad racjonalnego żywienia); - dokonuje kontroli organoleptycznej posiłków; - kontroluje zgodność gramatury potraw z jadłospisem; - kontroluje temperatury posiłków . 4.1 Rodzaje diet. Załącznik do Procedury P-OD 1.1: . Załączniki . załącznik nr ldieta podstawowa (ogólna); . załącznik nr 2 dieta lekkostrawna; załącznik nr 3 dieta bogatoresztkowa; . załącznik nr 4 dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu; . załącznik nr 5 dieta z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego; 6. załącznik nr 6 dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów; 7. załącznik nr 7 dieta niskobiałkowa; 8. załącznik nr 8 dieta wysokobiałkowa; 9. załącznika nr 9 dieta Ścisła (zerowa); 10. załącznik nr 10 dieta płynna; 11. załącznik nr 11 dieta płynna wzmocniona; 12. załącznika nr 12 dieta podstawowa (ogólna) pediatria; 13. załącznik nr 13 dieta łatwo strawna — pediatria; 14. załącznik nr 14 dieta bogatoresztkowa (bogatobłonnikowa) — pediatria; 15. załącznik nr 15 dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu — pediatria; 16. załącznik nr 16 dieta hipoalergiczna — pediatria; 17. załącznik nr 17 dieta bezglutenowa - pediatria; 18. załącznik nr 18 dieta wprowadzająca — pediatria; 19. załącznik nr 19 dieta małego dziecka — pediatria; 20. załącznik nr 20 dieta łatwostrawna bezmleczna — pediatria; 21. załącznik nr 21 pokarm matki — pediatria; 22. załącznik nr 22 mieszanki — pediatria. 23. załącznik nr 23 założenia żywieniowe diet stosowanych w SP ZOZ w Łapach. "AWD HH lu 6. Odpowiedzialność i uprawnienia 1. Lekarz za zlecenie odpowiedniej diety pacjentowi hospitalizowanemu, 2. Pielęgniarka oddziałowe/ z-ca kierownika ZPO za sporządzenie zapotrzebowania żywieniowego na podstawie zleconych diet i dostarczenie Dietetykowi. 3. Dietetyk za przygotowanie posiłków przez Kuchnię Szpitalną zgodnie z zapotrzebowaniem żywieniowym z poszczególnych oddziałów i ZPO. 4. Personel pielęgniarski oddziału/ZPO za prawidłowy rozdział posiłków i podaniem pacjentowi z uwzględnieniem diety. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łapach Strona 4z5 Procedura ? Die Data | 46.09..20A3y. P- OD 1.1 zy wkowdzzynania 2.09.2020 Nr wydania 2 7. Kontrola przebiegu procedury Nadzór nad prawidłowością i skuteczności funkcjonowania procedury pełni Zastępca Dyrektora ds. Lecznictwa SP ZOZ w Łapach 8. Terminologia v Jadłospis dekadowy SP ZOZ w Łapach opracowany jest z wyprzedzeniem dekady której dotyczy, jadłospis jest kserowany i dostarczany do oddziałów i ZPO. v Jadłospis zawiera rodzaje stosowanych diet zgodnie z pkt.4. v Dieta - sposób racjonalnego odżywiania człowieka który poprzez stosowanie wybranych produktów wpływa na wyniki leczenia. v Porcja posiłku - Ściśle określona ilość produktów żywnościowych dla jednego pacjent wchodząca w skład realizowanego jadłospisu. v Założenia żywieniowe diet — wartość odżywcza jadłospisu na jeden dzień. 9, Literatura Szczygieł A. Piekarska J. Muszkatowa B. IŻŻ. System Dietetyczny dla Zakładów Służby Zdrowia Klimczak Z. „Tabele składu i wartości odżywczych produktów spożywczych. Część I, PZWL Wa-a wzn.2010 r. H. Szczygłowa. System Dietetyczny dla Zakładów Służby Zdrowia. Instytut Żywności i Żywienia PZWL Warszawa wzn.2009 r. Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 10. Rozdzielnik procedury 1. Oryginał (wersja papierowa) - Pełnomocnik ds. Jakości. 2. Kopia papierowa — komórki organizacyjne / stanowiska wg. rozdzielnika u pełnomocnika. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łapach P ; Strona 5z5 a > p- OD LI ZAS sbwwkcynania Ae,0$, Safi. Nr wydania 2 11. Potwierdzenie zapoznania się z procedurą Lp. | Imię i nazwisko Stanowisko Data Podpis Załącznik nr 1 do procedury P-OD 1.1 Dieta podstawowa (ogólna) Jest to dieta, w której wszystkie rodzaje produktów oraz techniki kulinarne są dozwolone, pod warunkiem, że są zgodne z zasadami racjonalnego żywienia. Stosowana jest u osób nie wymagających żywienia dietetycznego. Jadłospis diety podstawowej jest wyjściem do komponowania jadłospisów diet leczniczych. Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 2 do procedury P-OD 1.1 Dieta lekkostrawna Celem diety jest dostarczenie choremu wszystkich niezbędnych składników pokarmowych oraz ograniczenie produktów i potraw ciężko strawnych. Dieta ma oszczędzać chory narząd i wpływać na poprawę stanu zdrowia chorego. Charakterystyka diety Dieta lekkostrawna jest modyfikacją żywienia racjonalnego ludzi zdrowych. Ma szerokie zastosowanie w zakładach leczniczych. Powinna pokryć zapotrzebowanie energetyczne i dostarczyć takiej samej ilości składników pokarmowych, jak dieta podstawowa. Różnica między żywieniem osób zdrowych a wymagających diety polega tylko na doborze produktów łatwo strawnych oraz technik sporządzania posiłków, które czynią potrawę łatwo przyswajalną. Podstawą tej diety jest ograniczenie, a nawet wyłączenie produktów i potraw tłustych, smażonych, pieczonych w tradycyjny sposób, długo zalegających w żołądku, wzdymających, ostro przyprawionych. W diecie łatwo strawnej należy zmniejszyć podaż błonnika pokarmowego, chociaż pewna ilość tego składnika jest potrzebna, gdyż wchłania on wodę, rozluźnia masy kałowe i wpływa na ich wydalanie. Błonnik pokarmowy można zredukować lub uczynić go mniej drażniącym przez: dobór delikatnych warzyw i dojrzałych owoców, obieranie, gotowanie, przecieranie przez sito i miksowanie produktów, podawanie przecierów i soków, stosowanie oczyszczonych produktów. Z pieczywa pełnoziarnistego w diecie tej można planować jedynie chleb pszenny- Graham. Wyjątek stanowią stany pooperacyjne i zapalne żołądka oraz jelit, w których pieczywo razowe będzie całkowicie z diety wyeliminowane. Zalecana ilość błonnika pokarmowego w diecie łatwo strawnej wynosi 25g/dobę. Posiłki należy spożywać 4-5 razy dziennie, regularnie w określonych godzinach i w niewielkich objętościach. Ostatni posiłek zaleca się 2 godziny przed snem. Uwagi technologiczne Ważne jest, aby potrawy były świeżo przyrządzane i możliwie najwyższych gatunków, nie przechowywane w lodówkach, zmniejsza to możliwość zakażenia bakteryjnego posiłków. Potrawy sporządza się metodą gotowania w wodzie, na parze, w naczyniach bez wody. Można również stosować duszenie, obsmażając produkty bez tłuszczu na patelniach do smażenia beztłuszczowego oraz pieczenie w folii przezroczystej, w pergaminie, w naczyniach ceramicznych, na ruszcie, również w piekarniku, bądź w opiekaczu elektrycznym. Smażenie i pieczenie na tłuszczu jest całkowicie wykluczone. Nasiąknięta tłuszczem potrawa jest trudno strawna. Można tylko „Smażyć” jaja na parze, używając masła lub oleju. Zupy i sosy zagęszcza się zawiesiną z mąki i mleka lub mąki i śmietanki, zaprawą zacieraną z mąki i tłuszczu, albo potrawy te mogą być podprawiane żółtkiem. Do zaprawienia zup, sosów i warzyw nie stosuje się zasmażek. Warzywa podaje się z wody. W diecie łatwo strawnej duże zastosowanie będą miały potrawy dokładnie rozdrobnione, spulchnione przez dodatek ubitej piany, namoczonej bułki, np. budynie z mięsa, kasz i warzyw, sera twarogowego, gotowane w „łaźni wodnej”. Posiłki powinny być smaczne, przyprawione łagodnymi przyprawami dozwolonymi w tej diecie, atrakcyjnie zestawione, tak aby pobudzały często upośledzone łaknienie — zachęcały do jedzenia. Aby potrawom nadać jeszcze formę jak najbardziej lekko strawną produkty (potrawy) poddaje się procesom np. rozdrobnienia , przecierania itp. (zależnie od potrzeb pacjenta). Grupa Zalecane w umiarkowanych produktów / Zalecane ka Przeciwwskazane ilościach potraw Napoje mleko do 2% tłuszczu, kawa Słaba kawa naturalna z mlekiem, |alkoholowe, mocne kakao, zbożowa z mlekiem, herbata [jogurt pełnotłusty, pełne mleko |płynna czekolada, mocna bawarka, słaba herbata, herbata herbata, mocna kawa, owocowa, ziołowa, soki wody gazowane, napoje owocowe, warzywne, napoje typu cola mleczno-owocowe, mleczno- warzywne, woda niegazowana, jogurt niskotłuszczowy, serwatka, kefir, maślanka Pieczywo chleb pszenny, bułki, biszkopt, |graham pszenny, pieczywo chleb żytni świeży, chleb pieczywo cukiernicze cukiernicze drożdżowe, chrupki |razowy, pieczywo chrupkie pszenne, pieczywo pszenne żytnie, pieczywo z razowe z dodatkiem słonecznika |otrębami i soi, Dodatki do |masło, chudy twaróg, serek margaryna, tłusty twaróg, ser tłuste wędliny, konserwy, pieczywa homogenizowany, mięso podpuszczkowy z mniejszą salcesony, kiszka, gotowane, chude wędliny, ilością tłuszczu, parówki cielęce, |pasztetowa, smalec, tłuste szynka, polędwica z drobiu jaja, ryby wędzone sery dojrzewające, sery topione, ser typu "Feta", ser typu "Fromage" Zupy isosy |rosół jarski, jarzynowa, chudy rosół z cielęciny, zawiesiste na wywarach gorące ziemniaczana, owocowa, kalafiorowa, z ogórków mięsnych, kostnych, krupnik, podprawiane zawiesiną |kwaszonych, pieczarkowa, grzybowych, zasmażane, z mąki i mleka, mleczne sosy _ |zaprawiane mąką i śmietaną, zaprawiane śmietaną, łagodne: koperkowy, cytrynowy, |zaciągane żółtkiem pikantne, z warzyw pomidorowy, potrawkowy, kapustnych, strączkowych, owocowe ze słodką śmietanką mocne rosoły, buliony, sosy cebulowe, grzybowe Dodatki do |bułka, grzanki, kasza manna, kluski francuskie, groszek kluski kładzione, grube zup jęczmienna, ryż, ziemniaki, lane |ptysiowy makarony, łazanki, nasiona ciasto, makaron nitki, kluski roślin strączkowych, jaja biszkoptowe gotowane na twardo Jaja Gotowane na miękko, Gotowane na twardo w koszulkach (Ścięte na parze i smażone w tradycyjny w formie jajecznicy, omletów, sposób jaj sadzonych ) Mięso, drób, |chuda cielęcina, młoda wołowina, dziczyzna, chuda tłuste gatunki, ryby wołowina, królik, kurczak, wieprzowina, kura, ryby wieprzowina, baranina, indyk, chude ryby: dorsz, młody |morskie: makrela, śledź, gęsi, kaczki, tłuste ryby, karp, pstrąg strumieniowy, sola, |sardynka, ryby słodkowodne: węgorz, tłusty karp, łosoś, morszczuk, karmazyn, sandacz, |leszcz, potrawy duszone bez sum, potrawy smażone z flądra, lin, okoń, szczupak, obsmażania na tłuszczu, mięsa, drobiu i ryb, mintaj, potrawy gotowane, pieczone w folii lub pergaminie |marynowane, wędzone pulpety, budynie, potrawki Potrawy budynie z kasz, warzyw, zapiekanki z kasz, mięsa, wszystkie potrawy bezmięsne, |makaronu, mięsa, risotto, leniwe |warzyw, kluski francuskie, smażone na tłuszczu, np. półmięsne — |pierogi, kluski biszkoptowe makaron z mięsem, kluski placki ziemniaczane, bliny, ziemniaczane krokiety, kotlety oraz bigos, fasolka po bretońsku Tłuszcze dodawane na surowo: olej margaryny miękkie (utwardzane |smalec, słonina, boczek, sojowy, słonecznikowy przez estyfikację) z łój, margaryny twarde (z NNKT), olej rzepakowy, wymienionych olejów, śmietana oliwa z oliwek (z JNKT), masło Warzywa Młode, soczyste: marchew, Szpinak, rabarbar, kalafior, Warzywa kapustne, cebula, dynia, kabaczki, pietruszka, brokuły, fasolka szparagowa, czosnek, pory, suche patisony, seler, pomidory bez groszek zielony, sałata zielona, |nasiona roślin skórki, potrawy gotowane, bardzo drobno starte surówki, strączkowych, ogórki, rozdrabniane lub przetarte np. z marchewki, selera brukiew, rzodkiewka, z „wody” podprawiane rzepa, kalarepa w postaci zawiesinami, oprószone, surowe surówek grubo startych, soki sałatek z majonezem i musztardą warzywa marynowane, solone Ziemniaki |Gotowane, pieczone, gotowane Smażone, z tłuszczem, tłuczone w postaci puree frytki, krążki, placki ziemniaczane, Owoce Dojrzałe, soczyste: jagodowe |Wiśnie, śliwki , śliwki suszone, |Gruszki „daktyle, i winogrona bez pestek (w namoczone, przetarte (przy czereśnie, kawon, owoce postaci przecierów), cytrusowe , |zaparciach), kiwi, melon marynowane dzikiej róży, brzoskwinie, morele, banany, jabłka pieczone, gotowane Desery Kisiele, budynie, galaretki Kremy, ciasta z małą ilością Tłuste ciasta, torty, desery owocowe, mleczne, kompoty, [tłuszczu z używkami, czekolada, musy bezy, suflety, soki batony, lody, chałwa, OWOCOWE, przeciery owocowe słodycze zawierające kakao, orzechy Przyprawy _ |Kwasek cytrynowy, sok Ocet winny, sól, pieprz ziołowy, |Ostre: ocet, pieprz, bazylia, z cytryny, cukier, pietruszka, „jarzynka”, Vegeta” papryka chili, curry, musztarda, zielony koper, majeranek, słodka, estragon, bazylia, ziele angielskie, liść rzeżucha, melisa tymianek, kminek laurowy, gałka muszkatołowa, gorczyca Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk e Załącznik Nr 3 do procedury P - OD 1.1 Dieta bogatoresztkowa Charakterystyka diety Dieta bogatoresztkowa jest modyfikacją diety lekkostrawnej . Modyfikacja jej polega na zwiększeniu ilości błonnika pokarmowego frakcji rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych oraz zwiększonej ilości płynów. Błonnik pokarmowy nie ulega strawieniu i wchłanianiu, jest jednak niezbędny w pożywieniu do utrzymania prawidłowej funkcji przewodu pokarmowego. Błonnik pokarmowy nierozpuszczalny zwiększa masy kałowe, w niewielkim stopniu wiąże wodę, przez mechaniczne drażnienie przyspiesza pasaż jelit, opóźnia hydrolizę skrobi i wchłanianie glukozy, zmniejsza wartość energetyczną diety i daje uczucie sytości. Do wyzwolenia funkcji błonnika pokarmowego niezbędna jest woda. Zdolność wiązania wody jest różna. Otręby pszenne oraz gruboziarniste produkty zbożowe jak: kasza gryczana, graham, pieczywo razowe, pieczywo chrupkie, mają największy wpływ na odruchy defekacyjne. Zaleca się 2-3 razy dziennie po łyżce otrąb które mogą być podawane z surówkami, jogurtem, pastami do pieczywa potrawami mielonymi . Przy podaniu ich należy zwiększyć w diecie wapń o około 10% i płyny do 2 litrów na dobę. Otręby zawierają kwas fitynowy, który upośledza wchłanianie wapnia, magnezu, żelaza. W diecie wysokoresztkowej ważną rolę odgrywają owoce suszone: śliwki, rodzynki, figi, a także buraki, które zawierają 5% ligniny i są bardzo skuteczne w zaparciach. W diecie bogatoresztkowej stosowanej w zaparciach ilość błonnika pokarmowego należy stopniowo zwiększać do 40-50 g/ dobę. Przy dużej ilości błonnika początkowo mogą wystąpić wzdęcia i lekkie bóle brzucha. Korzystne działanie na perystaltykę jelit, obok wymienionych wyżej produktów mają: miód, jogurt, kefir, |-dniowe mleko ukwaszone, kawa prawdziwa, śmietanka, wody gazowane, kompoty z suszonych śliwek, soki zawierające kwasy organiczne, masło, oliwa z oliwek, oleje, surówki, siemię Iniane, buliony, rosoły, potrawy ostro przyprawione. Dobry efekt dają napoje i potrawy chłodne . Zaleca się pół szklanki wody przegotowanej chłodnej z miodem lub namoczone suszone śliwki albo łyżeczkę masła lub oliwy na czczo. W diecie należy ograniczyć pokarmy obniżające perystaltykę jelit. Są to: kluski, pieczywo białe, ryż, kasza manna, mąka ziemniaczana, ciastka z kremem, banany. Wyłączyć się powinno mocną herbatę, suszone czarne jagody, wino czerwone wytrawne, suche pożywienie oraz pokarmy powodujące wzdęcia: groch, fasolę, bób, warzywa kapustne. Potrawy mogą być przyrządzane różnymi metodami tak aby były trawione dobrze przez organizm, i nie były ciężkostrawne dla danego organizmu. Potrawy przyrządza się metodami: gotowanie w wodzie, na parze, duszenie, pieczenie w folii, w pergaminie (smażenie w tradycyjny sposób jest zabronione). gołąb, sandacz, karp szczupak, dorsz, karp, lin, flądra, mintaj. Potrawy gotowane- pulpety, duszone, pieczone wieprzowina średnio tłusta, ozorki, neki, serca, mózg, flaki, kaczki, śledzie, leszcz, halibut, łosoś, potrawy smażone z mięsa, drobiu i ryb Grupa Zalecane Zalecane w Przeciwwskazane produktów / umiarkowanych | potraw ilościach Napoje mleko chude, jogurt, kawa naturalna, napoje czekoladowe, mocna kefir, mleko ukwaszone, | mleko pełne, jogurt herbata, alkohol, zbyt maślanka, kawa tłusty, napar z ziół kwaśne mleko, napar z zbożowa, soki owocowe, | pobudzające pracę czamych suszonych jagód, warzywne, napoje przewodu wytrawne wino czerwone mleczno- owocowe, pokarmowego, słaba warzywno-mleczne, herbata herbata owocowa, ziołowa, wody mineralne Pieczywo pieczywo z pełnego pieczywo pszenne- pieczywo świeże ziarna, bułki grahamki, | jasne, chleb żytni, pieczywo chrupkie, półcukiernicze pumpernikiel Dodatki do twaróg, chude wędliny, sery podpuszczkowe, | wędliny bardzo tłuste, tłuste pieczywa drobiowe, chuda, szynka, | salceson, ryby konserwy mięsne dżemy marmolady, wędzone tłuste, miód, serek sojowy, śledzie, konserwy pasztet, masło, rybne margaryna miękka, ryby wędzone chude Zupy isosy | mleczne, owocowe, ryżowa, z kaszy zupy z warzyw gorące jarzynowe, krupnik, manny, podprawiane | wzdymających, zupy czyste na mąką ziemniaczaną strączkowych, kapustnych, wywarach mięsnych bardzo tłuste, zawiesiste, na wywarach kostnych Dodatki do bułki, grzanki, kasze, Soczewica ryż, krokiety z kapustą, zup ziemniaki, lane ciasto, groch, fasola kluski biszkoptowe, makaron, groszek, ptysiowy Mięso, drób, | chude gatunki mięs: średnio tłuste gatunki | bardzo tłuste gatunki mięs: ryby cielęcina, konina, schab, | mięs i mięsa krwiste: | wieprzowina, baranina, królik, indyk, kurczak, wołowina, mięsa smażone w dużych ilościach Potrawy bezmięsne, półmięsne budynie z mięsa i kasz z warzyw, makaron z mięsem, z owocami, leniwe pierogi, pierogi z mięsem, owocami, papryka faszerowana, kluski ziemniaczane, zapiekanki, naleśniki z mięsem, leczo, tarta jarzynowa, lasagne z mięsem i jarzynami racuchy, bliny, kluski kładzione, placki ziemniaczane potrawy z fasoli, grochu, z ryżu, z dodatkiem mąki ziemniaczanej i warzyw kapustnych Tłuszcze oleje zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe: słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, oleje zawierające jednonienasycone kwasy tłuszczowe: rzepakowy, oliwa z oliwek, margaryny miękkie tłuszcze zwierzęce: smalec, słonina, margaryna twarda, olej palmowy, tłuszcze uwodornione Warzywa świeże, mrożone, buraki, papryka, pomidory, dynia, marchew, seler, rabarbar, pietruszka, warzywa w postaci soków, surówek kalafior, kiszona kapusta, warzywa cebulowe: cebula, czosnek, pory, fasolka szparagowa, groszek zielony, ogórki kiszone suche nasiona roślin strączkowych, pozostałe warzywa kapustne, ogórki świeże Ziemniaki gotowane, pieczone smażone w dużej ilości tłuszczu: frytki, placki Owoce świeże, suszone, konserwowe, orzechy włoskie, laskowe, owoce w postaci surówek, soków, gotowane gruszki, orzechy, solone, orzechy kokosowe, arachidowe czereśnie Desery kompoty, galaretki owocowe, mleczne, musy, kremy, przeciery owocowe, suflety, sałatki owocowe, ciasta, ciasteczka biszkoptowe, keksy z dodatkiem otrąb ciasta tłuste z dużą ilością żółtek, masłami kisiele, czekolada, kakao, ciasta z dodatkiem kakao Przyprawy kwas mlekowy, kwasek | ostra papryka, pieprz | ocet cytrynowy, koperek chili, musztarda zielony, pietruszka, kminek, majeranek, gałka muszkatołowa, liść laurowy, ziele angielskie, sól do 5g/dobę, pieprz ziołowy, curry Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 4 do procedury P-OD 1.1 Dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu Charakterystyka diety Dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu jest modyfikacją diety łatwo strawnej. Modyfikacja ta polega na zmniejszeniu podaży produktów będących źródłem tłuszczu zwierzęcego oraz obfitujących w cholesterol. Zawartość tłuszczu w diecie zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego powinna wynosić od 30 do 50 g/dobę. Jest to tłuszcz znajdujący się w produktach: ( w mięsie, wędlinach, mleku, jajach) oraz tłuszcz dodawany do pieczywa i potraw. Należy pamiętać że produkty białkowe dostarczają ponad połowę tłuszczu dziennej racji. W chorobach, w których stosowana jest omawiana dieta, ograniczenie tłuszczu jest konieczne ze względu na upośledzone jego trawienie i wchłanianie. Produkty tłuszczowe które będą miały zastosowanie w ilości od 20 do 30 g/dobę, to: olej słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, rzepakowy-bezerukowy, oliwa z oliwek, w ograniczonej ilości masło, miękkie margaryny pakowane w kubkach. Całkowicie wyklucza się: słoninę, smalec, boczek, łój. Zmniejszona ilość tłuszczu w diecie ogranicza podaż witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego należy zwiększyć ilość warzyw bogatych w beta-karoten. Z diety należy wyłączyć produkty trudno strawne, długo zalegające w żołądku, wzdymające, ostro przyprawione. Ogranicza się także ilość błonnika- produkty zbożowe gruboziarniste są wykluczone. Dieta powinna zapewnić organizmowi wszystkie niezbędne składniki pokarmowe, a jej wartość energetyczna ma zapewnić utrzymanie należnej masy ciała pacjenta. Posiłki podaje się w małych objętościach, o umiarkowanej temperaturze, ale często-5 razy w ciągu dnia. Modyfikacja diety Biorąc pod uwagę zastosowanie omawianej diety w różnych przypadkach chorobowych, zachodzi konieczność jej modyfikacji i tak: « w chorobach pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych z diety należy wyłączyć żółtka, które powodują silne skurcze pęcherzyka żółciowego, nasilając dolegliwości. Przeciwwskazane są produkty z dużą ilością cholesterolu. Bogate w cholesterol są żółtka, mleko, podroby (wątroba, mózg). Ogranicza się produkty zawierające duże ilości kwasu szczawiowego: szczaw, szpinak, rabarbar. * w chorobach wątroby o przebiegu lekkim, z zachowaną prawidłową funkcją, białko podaje się w granicach normy, tj. 1g /kg masy ciała. W stłuszczeniu wątroby lub po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby białko w diecie można zwiększyć do 1,5 g/kg masy ciała, tj. około 90-100g/dobę. Przy upośledzonym wydzielaniu żółci obowiązują większe ograniczenia, nawet do 20 g/dobę. - w przewlekłym zapaleniu trzustki, jeśli występują biegunki, nie należy podawać tłuszczu do pieczywa i potraw. * chorzy z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego z reguły nie tolerują mleka (cukru mlecznego) i serów. Po spożyciu mleka niedobór enzymu laktazy wzmaga fermentację w jelicie grubym, powodując wzdęcia i przyspieszoną perystaltykę jelit. Mleko należy ograniczyć, względnie wyeliminować z pożywienia, można je częściowo zastąpić jogurtem, kefirem, które zawierają znacznie mniej laktozy. Ser twarogowy stosuje się indywidualnie w zależności od tolerancji pacjenta. Uwagi technologiczne Technologia wykonania jest taka sama jak w diecie łatwo strawnej: gotowanie w wodzie lub na parze, można stosować pieczenie w folii oraz duszenie. Smażenie na tłuszczu w zwykły sposób jest całkowicie zabronione. Z uwagi na ograniczenie tłuszczu (oraz cholesterolu w diecie stosowanej w chorobach pęcherzyka żółciowego) do potraw, których podstawą stanowią jaja, należy dodać tylko białko, najlepiej w postaci ubitej piany. Warzywa i owoce podaje się gotowane i rozdrobnione oraz w postaci soków i przecierów. Zupy sporządza się na wywarach warzywnych. Zupy, sosy, warzywa podprawia się zawiesiną z mąki i mleka. Dozwolony tłuszcz należy dodać w postaci surowej do gotowych potraw. Grupa Zalecane Zalecane w Przeciwwskazane produktów / umiarkowanych potraw ilościach Napoje mleko, kefir, jogurt 0,5- | mleko z zawartością | alkohol, kakao, płynna 1,5% tłuszczu, maślanka | 2% tłuszczu czekolada, kawa 0,5%, serwatka, kawa zbożowa z dozwolonym mlekiem, herbata z mlekiem (bawarka), słaba herbata, herbata owocowa, ziołowa, soki owocowo-warzywne, napoje mleczno- owocowe, mleczno- warzywne, wody niegazowane naturalna, mocna herbata, mleko pełnotłuste, kefir pełnotłusty, jogurt pełnotłusty, wody gazowane, napoje typu cola Pieczywo chleb pszenny jasny- czerstwy, bułki pszenne, pieczywo półcukiernicze, biszkopty na białkach, sucharki pieczywo drożdżowe- cukiernicze chleb świeży, chleb żytni, chleb razowy, graham pszenny, pieczywo chrupkie, pieczywo z dodatkiem ziaren słonecznika, soi, otrąb, pieczywo cukiernicze z dodatkiem tłuszczu, biszkopty na całych jajach Dodatki do chudy twaróg _— (jeśli | masło, margaryny | tłuste wędliny, konserwy, pieczywa pacjent toleruje), chuda | miękkie _ pakowane | salceson, kiszka, szynka, polędwica, | w kubkach, parówki | pasztetówka, smalec, polędwica z drobiu, | cielęce, chude | tłuste sery dojrzewające, mięso gotowane, ścięte | wędliny serek topiony, ser typu białko jaja, dżemy bez "Fromage', sery typu pestek, marmolada, miód "Feta", dżemy z pestkami, jaja gotowane, jajecznica z całych jaj, margaryny twarde, masło w większych ilościach Zupyisosy | rosół jarski, jarzynowe, | chudy rosół z | tłuste, zawiesiste, gorące ziemniaczana, _ przetarte | cielęciny na wywarach z mięsa, owocowe, krupnik, kości, grzybów, podprawiane zawiesiną zasmażane, zaprawiane z mąki i mleka, mleczne, śmietaną, pikantne, łagodne sosy: warzywne, zwarzyw _ kapustnych, owocowe, zagęszczane strączkowych, ogórków, wodą z mąki i mleka, esencjonalne rosoły, mleczne na bazie buliony zaciągane odtłuszczonego mleka żółtkiem, ostre _ sosy (musztardowy, chrzanowy, grecki), sos śmietanowy Dodatki do bułki, grzanki, kasza | groszek ptysiowy bez | kluski francuskie, kluski zup manna, jęczmienna, ryż, | żółtek kładzione, groszek ziemniaki, lane ciasto ptysiowy na całych na białkach, makaron jajach, grube makarony, nitki bezjajeczny, kluski łazanki, nasiona roślin biszkoptowe na białkach strączkowych, jaja Mięso, drób, | chuda cielęcina młoda | wołowina, chudy | tłuste gatunki: ryby wołowina, królik, indyk, | schab, ozorki, serca, | wieprzowina, baranina, kurczaki, dorsz, pstrąg, | płuca, młody karp, | gęsi, kaczki, dziczyzna, karmazyn, _ morszczuk, | leszcz, makrela, sola, | flaki, mózg, wątroba, sandacz, flądra, | mintaj, potrawy | tłuste ryby: węgorz, tłusty szczupak, okoń, lin, | duszone bez | karp, łosoś, sum, halibut, potrawy gotowane, | obsmażania sardynka, Śledzie, pulpety, budynie, | natłuszczu, pieczone | potrawy smażone z potrawki w folii lub pergaminie | mięsa, drobiu iryb, marynowane, wędzone Potrawy budynie z kasz | zapiekanki z | pierogi, knedle, naleśniki bezmięsne, (jęczmiennej, manny, | drobnych kasz i | z mięsem, wszystkie półmięsne krakowskiej, mięsa, makaron nitki | potrawy smażone kukurydzianej), warzyw, | z mięsem na tłuszczu: placki makaron nitki bez żółtek ziemniaczane, bliny, i mięsa, risotto, leniwe kotlety, krokiety, bigos, pierogi na _ białkach, fasolka po bretońsku kluski biszkoptowe na białkach Tłuszcze oleje: słonecznikowy, | smalec, słonina, boczek, sojowy, rzepakowy- | łój, margaryny twarde, bezerukowy, oliwa | tłuszcze kuchenne z oliwek, masło, margaryny miękkie Warzywa młode, soczyste: | szpinak, rabarbar, | warzywa kapustne, marchew, dynia, | buraki, czarna | cebula, czosnek, pory, kabaczki, pietruszka, | rzodkiew, bardzo | suche nasiona roślin patisony, selery, | drobno starta surówka | strączkowych, ogórki, pomidory bez skórki; | z marchwi, selera brukiew, kalarepa, potrawy gotowane, fasolka szparagowa, przetarte lub groszek zielony, warzywa rozdrabniane z „wody”, w _ postaci / surówek, podprawiane sałatek z majonezem, zawiesinami, świeże soki warzywa marynowane, solone Ziemniaki gotowane, puree | gotowane smażone z tłuszczem: z odtłuszczonym w mundurkach, frytki, krążki, chipsy mlekiem pieczone w całości Owoce dojrzałe, soczyste: | kiwi, melon, wiśnie, | gruszki, daktyle, jagodowe i winogrona | śliwki czereśnie, figi, kawon, bez pestek, cytrusowe, owoce marynowane brzoskwinie, morele, banany, jabłka pieczone, gotowane Desery Kisiele, budynie, | ciasta z małą ilością | tłuste ciasta, torty, desery galaretki owocowe, | tłuszczu i jaj zużywkami, czekolada, mleczne na mleku batony, chałwa, słodycze odtłuszczonym, kompoty zawierające kakao, przetarte, bezy, suflety, orzechy soki owocowe Przyprawy łagodne: kwasek | ocet winny, sól, | ostre. ocet, — pieprz, cytrynowy, sok z cytryny, | jarzynka, papryka | papryka ostra, chili, zielona pietruszka, | słodka, estragon, | curry, musztarda, ziele zielony koperek, | bazylia, tymianek, | angielskie, liść laurowy, rzeżucha, melisa, | kminek gorczyca, gałka cynamon, majeranek, muszkatołowa wanilia Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk REN RC OWE Załącznik nr 5 do procedury P - OD 1.1 Dieta z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego Zadaniem diety jest: * dostarczeni pacjentowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych * ograniczenie produktów i potraw pobudzających wydzielanie kwasu solnego * neutralizowanie soku żołądkowego * niedrażnienie chemiczne, mechaniczne, termiczne błony śluzowej żołądka Charakterystyka diety Jest to dieta łatwo strawna z ograniczoną ilością produktów i potraw działających pobudzająco na czynność wydzielniczą żołądka. Zaliczmy do nich: mocne rosoły, buliony, esencjonalne wywary warzywne, grzybowe, galarety, wody gazowane, kwaśne napoje, nie rozcieńczone soki z owoców i warzyw, napoje alkoholowe, kawa prawdziwa, mocna herbata, produkty marynowane, wędzone potrawy pikantne, słone, smażone, pieczone, ostre przyprawy. Białko pełnowartościowe z mleka , twarogu, jaj, drobiu, ryb, mięsa, wiąże nadmiar kwasu solnego, niewskazane jest jednak mleko w większych ilościach niż od 0,5 do 0,7 1./ dobę ( na zlecenie lekarza ). W diecie należy uwzględnić tłuszcze łatwo strawne, obok masła, śmietanki, ważne są tłuszcze roślinne obniżające cholesterol .Ograniczeniu podlega błonnik pokarmowy, należy więc z diety wyłączyć pieczywo razowe, grube kasze oraz surowe warzywa i owoce, które często dają objawy dyspeptyczne: gniecenie, wzdęcia, w sposób mechaniczny podrażniające błonę śluzową żołądka. Z diety tej wyłącza się produkty trudno strawne, wzdymające, ostro przyprawione. Aby ograniczyć żucie wzmagające wydzielanie żołądkowe potrawy powinny mieć konsystencje papkowatą. Posiłki należy spożywać regularnie o jednakowych porach dniach w niewielkich objętościach, 5 razy dziennie. Ważna jest temperatura potraw, nie powinny one być zbyt gorące ani zbyt zimne. Należy uwzględniać obserwacje pacjenta i wyłączyć te pokarmy, które wywołują i nasilają dolegliwości . Uwagi technologiczne Potrawy przyrządza się metodą gotowania w wodzie, na parze, w kombiwarach lub duszenia bez obsmażania na tłuszczu. Tłuszcz dodaje się do gotowych potraw. Zupy i sosy podprawia się zawiesiną z mąki i śmietanki lub mąki i mleka. Zastosowanie w tej diecie będą miały zupy przecierane. Warzywa i owoce należy podawać gotowane w postaci rozdrobnionej. Soki owocowowarzywne powinny być rozcieńczone. Niewskazane są ciasta zarabiane na stolnicy (oprócz makaronu nitki) oraz potrawy smażone, pieczone w sposób tradycyjny. Grupa Zalecane Zalecane w Przeciwwskazane produktów umiarkowanych / potraw ilościach Napoje mleko słodkie, mleko słaba herbata soki płynna czekolada, kakao, zsiadłe, nie przekwaszone, owocowo-warzywne, mocna herbata, kawa jogurt, kawa zbożowa z herbata ziołowa, herbata | naturalna, wszystkie napoje mlekiem, słaba herbata z owocowa alkoholowe, napoje mlekiem, soki, napoje gazowane, kwaśne mleczno-owocowe, mleczno- przetwory mleczne, warzywne, wody maślanka, kumys niegazowane Pieczywo | pszenne jasne, czerstwe, pieczywo cukiernicze wszelkie pieczywo świeże, biszkopty, pieczywo żytnie, razowe, pieczywo półcukiernicze, drożdżowe chrupkie, pszenne razowe Dodatki do | masło, twarożek, jaja na margaryna miękka, tłuste wędliny, konserwy, pieczywa | miękko, jajecznica na parze, | miód, marmolada, chude | salceson, kiszka, pasta z cielęciny, drobiu wędliny: szynka, pasztetowa, polędwica, drobiowe, smalec, pikantne sery parówki cielęce, dojrzewające, jaja na łagodny ser twardo podpuszczkowy, pasztet Zupy i rosół jarski, mleczne, owocowe nie tłuste, zawiesiste na sosy krupniki rozcieńczone, chudy wywarach: mięsnych, gorące z dowolnych kasz, owocowe | rosół z cielęciny, na grzybowych, kostnych, rozcieńczone, ziemniaczana, | esencjonalnych Zasmażane, zaprawiane warzywne z dozwolonych wywarach jarzynowych | kwaśną śmietaną, pikantne warzyw, przecierane, z zaprawiane mąką i masłem, warzyw kapustnych, roślin zawiesiną z mąki i śmietany, strączkowych, cebulowa, mąki i mleka zaciągane porowa, rosoły, buliony, żółtkiem, sosy łagodne: ze Sosy słodką śmietanką- ostre, pikantne, zasmażane: koperkowy, potrawkowy, grzybowy, musztardowy, pomidorowy, pietruszkowy cebulowy chrzanowy Dodatki do | bułka, grzanki, lane ciasto, ziemniaki w całości, grube kasze, makarony zup kluski biszkoptowe, kluski groszek ptysiowy zarabiane na stolnicy, francuskie, makaron nitki, kasza manna, kasza jęczmienna, ryż, ziemniaki puree kluski kładzione, nasiona roślin strączkowych, jaja gotowane na twardo Mięso, drób, ryby chude: cielęcina, królik, kurczak, indyk, chude ryby: dorsz, sola, płastuga, szczupak, morszczuk, mintaj, sandacz, pstrąg,lin, okoń, flądra, potrawy gotowane: pulpety, budynie, potrawki wołowina, konina, ozory, płuca, serca, kura, ryby: młody karp, makrela, leszcz, sardynka potrawy duszone bez obsmażania na tłuszczu pieczone z masy mielonej w folii lub pergaminie tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, dziczyzna tłuste ryby: węgorz, łosoś, sum, tołpyga, nototenia, halibut, troć, pikling, szproty, potrawy marynowane, wędzone, smażone, pieczone Potrawy bezmięsne, półmięsne budynie z drobnych kasz, warzyw i mięsa, makaron nitki z mięsem, risotto, leniwe pierogi, kluski biszkoptowe, kluski francuskie zapiekanki z kasz, warzyw i mięsa, kluski z ziemniaków i sera wszystkie potrawy smażone na tłuszczu, np.: placki ziemniaczane, bliny, kotlety, bigos, krokiety, fasolka po bretońsku Tłuszcze dodawane na surowo: masło, śmietanka, oleje: sojowy, słonecznikowy, kukurydziany, rzepakowy, oliwa z oliwek margaryny miękkie, niezbyt kwaśna śmietana smalec, słonina, boczek łój, margaryny twarde, kwaśna śmietana Ziemniaki gotowane, w postaci puree pieczone, gotowane w całości smażone z tłuszczem: frytki, krążki Owoce dojrzałe, soczyste, bez skórki i pestek, nie kwaśne, w okresie zaostrzenia choroby w postaci przecierów gotowanych; owoce jagodowe, winogrona, cytrusowe, banany, brzoskwinie, morele, jabłka gotowane, pieczone; w formie rozcieńczonych soków w okresie remisji choroby przeciery z surowych owoców wymienionych w kolumnie z dozwolonymi produktami Czereśnie, gruszki, agrest, wiśnie, śliwki, orzechy, owoce suszone i marynowane Desery kompoty z dozwolonych owoców, galaretki, kisiele, mus z pieczonego jabłka, budynie i kisiele mleczne, desery mało słodzone kremy torty, ciasta z masami z dużą ilością cukru, desery z używkami, orzechami, kakao; czekolada, batony, chałwa, ciasta z proszkiem spulchniającym Przyprawy bardzo łagodne: cukier, wanilia, sok z cytryny, zielona pietruszka, koper, cynamon melisa, jarzynka, sól ocet, pieprz musztarda, papryka ostra, chrzan, maggi, kostki bulionowe, ziele angielskie, liść laurowy Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŹ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 6 do procedury P - OD 1.1 Dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów Celem stosowania odpowiedniego żywienia (diety) jest: * dostarczenie zalecanej ilości energii i wszystkich niezbędnych składników odżywczych * utrzymanie należnej masy ciała * wyrównanie cukrzycy Charakterystyka diety Dieta polega na ograniczeniu lub wykluczeniu z żywienia glukozy, fruktozy, sacharozy (a zatem słodyczy) a zwiększeniu podawania węglowodanów złożonych (skrobi i błonnika pokarmowego). Dietę opracowuje się indywidualnie dla danego pacjenta. Przy planowaniu diety należy brać pod uwagę płeć, wiek, wzrost, masę ciała rzeczywistą, masę ciała należną, aktywność fizyczną (wykonywana praca) oraz stan zdrowia i choroby współistniejące. Uwagi technologiczne: * nie zaleca się potraw smażonych * nie należy rozgotowywać produktów zbożowych i jarzyn * stosować warzywa i owocowe w postaci surowej * należy ograniczyć sól kuchenną, można stosować przyprawy ziołowe * zupy i sosy należy sporządzać na wywarach warzywnych, doprawiać zawiesina z chudego kefiru i jogurtu « stosować gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie w folii lub pergaminie, duszenie. Smażenie na tłuszczu w zwykły sposób jest zabronione. Grupa Zalecane Zalecane w Przeciwwskazane produktów / umiarkowanych ilościach potraw Napoje Woda przegotowana, Mleko 2% tłuszczu — Wszystkie słodzone cukrem, wody mineralne, herbata | rozcieńczone „słaba kawa | kakao naturalne, mocna bez cukru, kawa zbożowa, | prawdziwa z mlekiem bez | kawa, napój z owoców i soki z warzyw ubogo cukru, koktajl mleczno- śmietanki, tłuste mleko, węglowodanowych, owocowy bez cukru, napoje alkoholowe, soki napoje z warzyw bez napoje z owoców, soki owocowe z cukrem, cukru, napoje z kwaśnego | owocowe bez cukru, lemoniada, napoje typu cola mleka i warzyw bez napoje i soki z warzyw cukru, napoje z serwatki i | rozcieńczone warzyw bez cukru Pieczywo Chleb razowy graham, Chleb pszenny, pszenno- | Wypieki z dodatkiem cukru, chleb pełnoziarnisty, żytni, bułeczki, chleb na miodzie, pieczywo chrupki pumpernikiel delikatesowe z dodatkiem karmelu, bułki maślane, biszkopt z cukrem, babki drożdżowe, ciasta kruche Dodatki do | Chude wędliny, Jaja na miękko lub Tłuste wędliny, kiszka, pieczywa polędwica szynka, jajecznica (2-3 razy w konserwy mięsne, drobiowe pasty z mięsa i warzyw, ryby morskie chude i średniotłuste, gotowane, wędzone, jaja faszerowane bez żółtek, ser twarogowy, chudy serek homogenizowany tygodniu) ser twarogowy półtłusty, sery podpuszczkowe niepełnotłuste, masło, margaryna, pasztet z drobiu, cielęciny, parówki cielęce, drobiowe (robione domowym sposobem — chude) dżemy bezcukrowe, śledzie pasztetowa, salceson, miód, dżemy, marmolady, konfitury, jaja-żółtka, tłuste sery podpuszczkowe, ser twarogowy tłusty, sery topione Zupy isosy | Jarzynowe z warzyw Zupy podprawiane Zupy esencjonalne, np. na gorące ubogowęglowodanowych, | zawiesinami: jarzynowa, | tłustych wywarach mięsnych, czyste: pomidorowa, ziemniaczana, owocowa — | zagęszczone zasmażkami, z czerwony barszcz, bez cukru, chudy rosół dużą ilością śmietany, koperkowa, kalafiorowa, owocowe z cukrem. Sosy zupa z maślanką, zawiesiste, tłuste, serwatką, cytrynowa, esencjonalne, słodkie barszcz czerwony zabielany, żurek, krupnik, rosół jarski, ryżowa, kapuśniak, podprawiane jogurtem, kefirem, sosy na wywarach z warzyw, np. pietruszkowy, koperkowy, pomidorowy, potrawkowy, cytrynowy, chrzanowy, mleczny Dodatki do Ryż pełnoziarnisty, Lane ciasto, makaron, ryż | Duże ilości pieczywa, zup grzanki, kasze, makaron | biały, ziemniaki, fasola makaronów, kasz, grochu, nitki (ciemny) lane ciasto fasoli, groszek ptysiowy, na białku kluski francuskie, biszkoptowe na jajkach Mięso, drób, | Mięso chude: cielęcina, Mięsa krwiste: wołowina, | Tłuste gatunki: wieprzowina, ryby młoda wołowina, jagnię, | konina, polędwica baranina, podroby, gęsi, królik, kurczak, indyk, wieprzowa, kury, potrawy | kaczki tłuste ryby: węgorz, chude ryby, potrawy duszone tradycyjnie łosoś, lin, potrawy gotowane, pieczone w nasiąknięte tłuszczem, folii, pergaminie, duszone smażone, pieczone w bez tłuszczu tradycyjny sposób Potrawy Budynie z mięsa i Budynie z kasz, Potrawy z dodatkiem cukru, bezmięsne, warzyw, z sera, warzywa | makaronów, zapiekanki, | np. knedle, naleśniki, pierogi półmięsne faszerowane mięsem risotto, pierogi z mięsem | z cukrem, potrawy smażone Tłuszcze Oleje: rzepakowy Smalec, słonina, boczek, łój, niskoerukowy, sojowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek, masło, śmietanka i margaryny miękkie z ww. olejów margaryny twarde Warzywa O zawartości węglowodanów od 0-6%: rzodkiewka, sałata, endywia, cykoria, ogórki, rabarbar, szczypiorek, szparagi, szpinak, grzyby, boćwina, brokuły, cebula, kabaczek, kalafior, pomidory, szczaw, papryka, w postaci gotowanej, „z wody”, sałatek „surówek z dodatkiem oleju lub majonezu na białkach O zawartości węglowodanów od 6-10% i więcej: brukiew, buraki, brukselka, dynia, fasola, groszek, jarmuż, kapusta biała, czerwona, włoska, marchew, pietruszka korzeń, pory, rzepa, włoszczyzna, seler, bób, chrzan, ziemniaki, Stare, surówki i warzywa gotowane z dodatkiem dużej majonezu, śmietany, żółtek, cukru Ziemniaki gotowane, pieczone smażone z tłuszczem, frytki, krążki Owoce Grejpfruty , owoce świeże i mrożone, konserwowe (niesłodzone) Od 200 do 300 g winogrona, banany, śliwki w zależności od indywidualnej tolerancji, owoce suszone, soki owocowe Owoce w syropach, kompoty z cukrem, galaretki ze śmietaną, daktyle, rodzynki Desery Kompoty, kisiele, galaretki słodzone słodzikami, leguminy z serka homogenizowanego, owoce z serkiem, jabłka pieczone z pianą, sernik na zimno ze słodzikami, Owoce-surówki owocowe, desery mleczne, wszystkie desery słodzone słodzikami, orzechy Wszystkie desery z cukrem, miodem, np.: galaretki, kremy, kompoty, leguminy, marmolady, wszystkie produkty z dużą ilością tłuszczu i cukru: np. ciasta, torty, pączki, faworki, chałwa Przyprawy Łagodne, jak: kwasek cytrynowy, koperek zielony, pietruszka, czosnek, cebula, jarzynka Gałka muszkatołowa, liść laurowy, ziele angielskie, sól do $ g dziennie, papryka słodka, pieprz ziołowy, curry Bardzo ostre: pieprz, papryka ostra, musztarda, ocet, chili Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻZ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik Nr 7 do procedury P - OD 1.1 Dieta niskobiałkowa Zadaniem diety jest: zapobieganie nadmiernemu wytwarzaniu toksycznych dla organizmu produktów przemiany białkowej * ochrona zmienionych chorobowo narządów-wątroby, nerek * utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywiania pacjenta poprzez dostarczenie potrzebnej ilości energii i składników pokarmowych Uwagi: O stosowaniu diety niskobiałkowej i zawartości białka decyduje lekarz. Charakterystyka diety W diecie stosowanej w niewydolności nerek kalorie niebiałkowe pokrywają produkty bogatoenergetyczne- węglowodanowe i tłuszczowe, natomiast w niewydolności wątroby głównym źródłem energii dla organizmu są węglowodany, ponieważ tłuszcze obciążają chorą wątrobę-w ostrych stanach produkty tłuszczowe należy całkowicie wyłączyć. Charakterystyczną cechą diety jest zmniejszona ilość białka do granic tolerancji tego składnika przez chorego. Tolerancja na białko zmienia się w czasie trwania choroby. Należy dobierać białko tak, aby z jednej strony nie uszkadzało nerek czy wątroby, a z drugiej nie powinno się dopuścić do ujemnego bilansu azotowego i nie doprowadzić do wyniszczenia organizmu. Zadaniem diety niskobiałkowej jest utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywienia chorego, przez dostarczenie potrzebnej ilości energii, składników mineralnych i witamin, przy zmniejszonej ilości białka w stosunku do zapotrzebowania człowieka zdrowego. Stosowanie diety niskobiałkowej pociąga za sobą konieczność stałej kontroli jakości i ilości spożywanego białka, kontroli elektrolitów głównie takich jak sód, potas, wapń, fosfor oraz kontroli pobieranych płynów, są to analizy medyczne. Ilość białka musi być ograniczona w stopniu zależnym od tolerancji tego składnika przez organizm chorego oraz od parametrów morfologicznych. Ilość białka dla pacjenta ustala lekarz. Produkty będące w omawianej diecie źródłem białka (mleko, ryby, jaja, mięso, sery) powinny być spożywane równocześnie z produktami bogatymi w węglowodany, aby organizm mógł wykorzystać białko do syntezy tkankowej, a nie jako materiał energetyczny. Przy zaawansowanej niewydolności nerek czy wątroby ograniczenia tego składnika są dużo większe. Tłuszcze w chorobach nerek nie wymagają ograniczenia, jednak z uwagi na podwyższone stężenia lipidów powinno się uwzględniać tłuszcze roślinne i pochodzące z ryb morskich. Głównym produktem węglowodanów są produkty zbożowe. Skrobia-pszenna i ziemniaczana, prawie pozbawione białka, muszą wówczas zastąpić mąkę pszenną, a specjalnie „bezbiałkowe” pieczywo-pieczywo zwykłe. Bez takiej zamiany same produkty roślinne (zbożowe, ziemniaki, warzywa, owoce) osiągają limit białkowy lub nawet go przekraczają. Przy dużych ograniczeniach białka w diecie, mąkę pszenna należy zastąpić skrobią pszenna, ziemniaczaną, a pieczywo zwykłe pieczywem niskobiałkowym. Węglowodany pokrywają zapotrzebowanie energetyczne w ponad 60%. Ilość węglowodanów w diecie ulega zwiększeniu w chorobach wątroby, związanych z niewydolnością tego narządu. W tym przypadku dużemu ograniczeniu podlegają nie tylko białka ale i tłuszcze, dieta jest więc typowo węglowodanowa. W wymienionych chorobach wskazana jest kontrola płynów i elektrolitów: fosforu, sodu, potasu, wapnia, żelaza. Ilość płynów w diecie zależy od dobowej diurezy. Na ogół płyny ogranicza się. Przy zmniejszonej diurezie dochodzi do zatrzymania elektrolitów w organizmie, dlatego z diety należy wyłączyć produkty z dodatkiem soli, np: wędliny oraz produkty i potrawy solone, również pieczywo z dodatkiem soli. W niektórych przypadkach-w wielomoczu może być utrata sodu wraz z moczem, wówczas zachodzi potrzeba wzbogacenia diety w ten składnik. Istnieją również przypadki, w których dieta nie może zawierać sodu więcej aniżeli 0,5 g dziennie. W chorobach tych często zachodzi konieczność ograniczeni potasu do połowy normy. Diety niskobiałkowe nie zabezpieczają zapotrzebowania na wapń, żelazo i witaminy rozpuszczalne w wodzie. Na niedobór wapnia ma wpływ także fosfor, znajdujący się w nadmiarze w surowicy krwi, który jest zatrzymywany przez niewydolne nerki. W niektórych przypadkach stosowania diety niskobiałkowej np. przy obniżonej filtracji kłębkowej nerek, istnieje konieczność kontroli zawartości wapnia i fosforu w diecie. W praktycznym działaniu chodzi o utrzymanie w diecie wysokiego poziomu wapnia i możliwie niskiego poziomu fosforu. Jest to trudne do osiągnięcia przy stosowaniu samej diety, gdyż produkty bogate w wapń są równocześnie bogate w fosfor, w związku z tym lekarz może zalecić stosowanie preparatów wapniowych w celu zwiększenia ilości tego składnika lub preparatów wiążących fosfor-aby redukować w ten sposób absorpcję fosforu. Ponieważ diety zawierają niewielkie ilości żelaza hemowego - łatwiej przyswajalnego zachodzi konieczność suplementacji tego pierwiastka. Dieta powinna być wzbogacona w witaminy rozpuszczalne w wodzie oraz w aktywną formę witaminy D3. Zamiana pieczywa zwykłego na niskobiałkowe, podwójne gotowanie warzyw zubaża dietę w witaminy. Dieta jest uzależniona od rodzaju schorzenia oraz od okresu choroby ( dieta pod kontrolą lekarza ). Uwagi technologiczne Surowce używane do przyrządzania potraw powinny być świeże i możliwie najwyższych gatunków. Potrawy przyrządza się metodą gotowania, duszenia i pieczenia bez dodatku tłuszczu. Podprawia się zawiesiną z mąki i śmietany lub mleka, kefiru i jogurtu. Tłuszcz należy dodać do gotowych potraw. Wszystkie posiłki przyrządza się bez dodatku soli, a dozwoloną jej ilość podaje się osobno. W celu polepszenia smaku potraw można je zakwasić, np. sokiem z cytryny, kwaskiem cytrynowym, kwaśnym mlekiem, kiszonym żurkiem, serwatką, galaretką, kisielem owocowym. Smak potraw poprawią także przyprawy ziołowe (świeże i suszone): zielona pietruszka, koperek, seler naciowy, kminek, bazylia, melisa, mięta, estragon, kolendra, tymianek, majeranek, a także słodka papryka, cynamon, wanilia. Z uwagi na zmniejszenie płynów należy ograniczyć zupy-można je z diety wyłączyć. Ilość warzyw i owoców zmniejsza się ze względu na zawartość w nich dużej ilości potasu i wody. Wskazane jest wypłukiwanie potasu z ziemniaków i warzyw poprzez moczenie, odlewanie wody w trakcie gotowania i niewykorzystywanie wywarów. Powinno się ściśle przestrzegać ilości białka w diecie. Białko zwierzęce (choć jest ono w niewielkiej ilości) powinno być rozłożone na trzy główne posiłki. Grupa Zalecane Zalecane w Przeciwwskazane produktów umiarkowanych ilościach / potraw Napoje Herbata, woda z cytryną, | kakao, płynna czekolada, herbata z mlekiem, kawa | napoje alkoholowe, kawa zbożowa, napoje i soki naturalna owocowo-warzywne, koktajle Pieczywo | Pszenne, Zwykłe pieczywo, solone ; niskobiałkowe, niskosodowe Dodatki do | Masło, dżem, Ser twarogowy, mięso Wędliny, konserwy, sery pieczywa | marmolada, miód gotowane, jaja, pasty dojrzewające, ryby serowo-warzywne, wędzone, śledzie serowo-rybne, mięsno- marynowane jarzynowe Zupy i Sosy łagodne zaciągane | Krupnik jarzynowe z Na wywarach mięsnych, sosy żółtkiem, zaprawiane dozwolonych warzyw, kostnych, grzybowych, gorące masłem, zagęszczane ziemniaczana, zaprawiane | rosoły, buliony, kapuśniak, skrobią pszenną, skrobią pszenną lub ogórkowa, z nasion ziemniaczaną: ziemniaczaną, z dodatkiem | strączkowych, zaprawiane koperkowy, cytrynowy, | świeżego masła lub mąką, kwaśną śmietaną, potrawkowy zaciągane żółtkiem zasmażkami. Sosy ostre na wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane Dodatki do | Grzanki z pieczywa Kasze, ryż Dodatki z jajami, mięsem, zup niskobiałkowego, nasiona roślin strączkowych, ziemniaki, makarony z jaja gotowane na twardo, mąki niskobiałkowej kluski francuskie, groszek ptysiowy Mięso, . Chude gatunki: cielęcina, | Wszystkie w większych drób, ryby młoda wołowina, królik, ilościach, tłuste gatunki, indyk. Chude ryby gotowane: dorsz, pstrąg, lin, okoń, flądra, morszczuk, mintaj. Potrawy gotowane, duszone, bez tłuszczu, potrawki, pulpety z dodatkiem skrobi lub pieczywa niskobiałkowego wieprzowina, baranina, gęś, kaczki. Tłuste ryby: węgorz, leszcz, łosoś, sum. Potrawy smażone, pieczone, duszone w sposób konwencjonalny, marynowane, wędzone Potrawy Budynie z mięsa Zapiekanki z kasz, warzyw | Bigos, fasolka po bretońsku, bezmięsne, | gotowanego, kasz i i mięsa, kluski potrawy smażone na półmięsne | warzyw, risotto z ziemniaczano-serowe z tłuszczu, bliny, krokiety warzywami, ryż z mąki niskobiałkowej jabłkiem Tłuszcze Masło, olej: Margaryny miękkie z Smalec, słonina, boczek, łój, słonecznikowy, wymienionych olejów, margaryny twarde, kwaśna rzepakowy śmietanka śmietana Warzywa Pomidor bez skórki, Kiszonki, konserwowane z marchew, dynia, buraki, octem, warzywa z octem, kabaczek, szparagi, seler, warzywa solone, nasiona szpinak, sałata zielona, roślin strączkowych, ogórki, cykoria „rabarbar, fasolka | czosnek, cebula, rzepa, szparagowa, kalafior, zasmażane, grubo starte gotowane, rozdrobnione, surówki w formie puree z masłem, drobno starte surówki Ziemniaki | Gotowane w postaci Smażone: frytki, placki, puree pyzy Owoce Jagodowe, cytrusowe, Owoce niedojrzałe, suszone, jabłka, melon, winogrona | gruszki „daktyle, czereśnie, bez pestek, wiśnie, kiwi, owoce marynowane śliwki, morele Desery Kisiele z dozwolonych | Kompoty, budyń mleczny | Tłuste kremy z używkami, owoców, galaretki, ze skrobią ziemniaczaną desery z ciastka ze skrobi lub pszenną przeciwwskazanych pszennej i owoców, z czekoladą, z ziemniaczanej orzechami, ciasta Przyprawy | Sok z cytrynu, kwasek | Ocet winny, sól, pieprz Ocet, pieprz, musztarda, cytrynowy, cukier, ziołowy, papryka słodka, | papryka ostra, chrzan, pietruszka, zielony koperek, majeranek, rzeżucha, kminek, melisa, wanilia estragon, bazylia, tymianek, jarzynka maggi, kostki bulionowe, ziele angielskie, liść laurowy Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 8 do procedury P - OD 1.1 Dieta wysokobiałkowa Dieta ta ma na celu dostarczenie odpowiedniej ilości białka do budowy i odbudowy tkanek ustrojowych, ciał odpornościowych, enzymów, hormonów. Aby białko mogło spełnić swoje zadanie, dieta musi mieć należną wartość energetyczną, w przeciwnym razie białko będzie wykorzystane do celów energetycznych. Charakterystyka diety Omawiana dieta jest modyfikacją diety łatwo strawnej. Modyfikacja ta polega na zwiększeniu ilości białka. Lekarz ustala o ilości białka podanego w g/kg masy ciała dla pacjenta. Aż 2/3 białka powinno pochodzić z produktów zwierzęcych, jak: mleko, ser twarogowy, chude mięsa, chude wędliny, jaja. Produkty te są źródłem białka o wysokiej wartości biologicznej, tzn. Białko to ma w swoim składzie niezbędne aminokwasy, konieczne do syntezy białek ustrojowych. Przy ustalaniu białka należy brać pod uwagę: masę ciała pacjenta, aktywność fizyczną i zastosowanie. Przy dostatecznej ilości energii z reguły pokryte jest zapotrzebowanie na witaminy i sole mineralne. Jeśli zachodzi potrzeba zwiększenia niektórych składników, np. żelaza, potasu, wskazana jest suplementacja w postaci preparatów farmakologicznych. W diecie z bardzo dużą ilością produktów białkowych, zwłaszcza przetworzonych (z mięs, drobiu) zwiększa się ilość sodu do ponad 2g. W takim przypadku wskazane jest ograniczenie bądź wyłączenie z diety soli kuchennej, wykluczenie produktów z dodatkiem Na CI (wędlin, konserw, marynat, pieczywa solonego). Grupa Zalecane Zalecane w Przeciwwskazane produktów / umiarkowanych ilościach potraw Napoje Mleko, jogurt, kefir, Mocna herbata i kawa, Kakao, czekolada, napoje maślanka, serwatka, słaba | jogurt i mleko pełnotłuste | alkoholowe, wody mineralne herbata i kawa, napoje gazowane, coca-cola, pepsi- owocowe, soki owocowo- cola, lemoniada warzywne, koktajle owocowo-mleczne Pieczywo Chleb pszenny, suchary, Chleb graham, pieczywo | Chleb żytni świeży, razowy, biszkopt, bułki, pieczywo | cukiernicze, chrupki i pieczywo chrupkie żytnie półcukiernicze, drożdżowe | pieczywo pszenne, razowe z dodatkiem słonecznika i soi Dodatki do Masło, chudy i półtłusty ser | Miękkie margaryny, Tłuste wędliny, konserwy, pieczywa twarogowy, pasty serowe z | tłusty twaróg, ser salceson,kiszka, smalec, tłuste różnymi dodatkami, mięso | podpuszczkowy z sery podpuszczkowe, jaja gotowane, chude wędliny, | mniejszą ilością tłuszczu, | gotowane na twardo i smażone szynka, polędwica, całe jaja, gotowane na z tłuszczem drobiowa, chude ryby, miękko, jajecznica na ścięte białko jaja, galaretki | parze, jajko sadzone, mięsne, drobiowe parówki cielęce, ryby wędzone, kiełbasa szynkowa Zupy i sosy Chudy rosół z cielęciny, Rosół, kalafiorowa, z Tłuste, zawiesiste, na mocnych gorące kurczaka, rosół jarski, ogórków kwaszonych, wywarach: mięsnych, kostnych, krupnik, jarzynowe, pieczarkowa, zaprawiane | grzybowych, zasmażane, ziemniaczana, owocowe mąką i śmietaną, pikantne, z warzyw kapustnych, zaprawiane mąką i zaciągane żółtkiem. strączkowych. Sosy: grzybowe, mlekiem lub mąką i Sosy: chrzanowy, cebulowe, zasmażane śmietaną. Sosy łagodne ze | musztardowy, zaciągane słodką śmietanką żółtkiem Dodatki do zup | Bułka, grzanki, kasza Kluski francuskie, Grube kasze: pęczak, gryczana, manna, jęczmienna, groszek ptysiowy grube makarony, kluski krakowska, ryż, drobne kładzione, jaja gotowane na makarony, lane ciasto, twardo, nasiona roślin kluski biszkoptowe strączkowych Mięso, drób, Chuda cielęcina, królik, Wołowina, dziczyzna, Tłuste gatunki: wieprzowina, ryby indyk, wątroba, chude chuda wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, tłuste ryby: dorsz, młody karp, ozorki, płuca, serca, kura, | ryby: węgorz, tłusty karp, pstrąg, lin, okoń, szczupak, | ryby morskie: makrela, | leszcz, łosoś, sum. Potrawy flądra, mintaj. Potrawy śledzie, morszczuk, smażone, pieczone w gotowane: pulpety, sardynka: potrawy tradycyjny sposób budynie, potrawki duszone bez obsmażania na oleju, pieczone w folii lub pergaminie Potrawy Budynie z kasz, warzyw, | Zapiekanki z kasz, Wszystkie potrawy smażone bezmięsne, makaronu cienkiego, warzyw i mięsa, kluski | ma tłuszczu np. placki półmięsne mięsa, risotto, leniwe francuskie, makaron z ziemniaczane, bliny, kotlety, pierogi, tarta z warzywami, | mięsem, kluski krokiety, bigos, fasolka po serem, owocami ziemniaczane bretońsku Tłuszcze Masło, słodka śmietanka Masło roślinne, Smalec, łój, słonina, boczek, (18%), oleje roślinne: margaryny miękkie margaryny twarde sojowy, rzepakowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek Warzywa Młode, soczyste: marchew, | Szpinak, kalafior, Warzywa kapustne, cebula, dynia, kabaczki, patisony, | brokuły, groszek zielony, | pory czosnek, suche nasiona buraki, seler, pietruszka, fasolka, szparagowa, roślin strączkowych, ogórki, pomidory bez skórki, sałata zielona, rabarbar, | brukiew, rzodkiewka, papryka, szparagi , warzywa z wody | cykoria, drobno starte warzywa w postaci grubo z dodatkiem tłuszczu surówki, np. z startych surówek, warzywa marchewki, selera smażone, marynowane Ziemniaki Gotowane, pieczone Smażone z tłuszczem, frytki, krążki Owoce Dojrzałe, soczyste, jagodowe i winogrona bez pestek, cytrusowe, dzikiej róży, brzoskwinie, morele, banany, jabłka, pieczone, | gotowane Wiśnie, śliwki, kiwi, melon Wszystkie niedojrzałe, gruszki, czereśnie, daktyle, orzechy, owoce marynowane Desery Kisiele, budynie, galaretki mleczne, owocowe, jogurty, z serka homogenizowanego, kremy, bezy, musy, suflety, soki i przeciery owocowe Ciasta deserowe, lody Tłuste ciasta, torty, desery z używkami, czekolada, batony, chałwa, desery z kakao Przyprawy Sok z cytryny, kwasek cytrynowy, cukier, pietruszka, zielony koperek, majeranek Ocet winny, sól, pieprz ziołowy, jarzynka, papryka słodka, estragon, bazylia, tymianek, kminek Ostre :ocet, pieprz, papryka ostra, chili, curry, ziele angielskie, liść laurowy, gorczyca Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 9 do procedury P - OD 1.1 Dieta ścisła (zerowa) Dieta na zlecenie lekarza uwzględniająca stan chorego. Dieta nie jest wliczana do kosztów żywienia. Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk BAK ATZACRLOWOR KE Załącznik nr 10 do procedury P -OD 1.1 Dieta płynna W skład diety wchodzą tylko płyny: - woda przegotowana, - woda mineralna niegazowana, - napar rumianku, mięty, - herbata bez cukru. Na zlecenie lekarza herbata może być lekko osłodzona, z cytryną lub sokiem owocowym. Lekarz może zlecić choremu kleik przecedzony przez gęste sito, ugotowany z kaszy jęczmiennej, ryżu lub płatków owsianych. Przy braku przeciwwskazań chory może otrzymać chudy rosół. Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 11 do procedury P - OD 1.1 Dieta płynna wzmocniona Wszystkie posiłki w diecie mają konsystencje płynną, pokarmy po ugotowaniu są przecierane lub miksowane. Produkty, z których przyrządzamy dietę, powinny być świeże. * pieczywo należy namoczyć i zmiksować « kasze podawać w formie kleików * sery zmiksować z mlekiem lub śmietanką * jaja zagotować: zmiksować z mlekiem lub zupą * mięso, ziemniaki, warzywa podawać zmiksowane w zupie » warzywa i owoce podawać w formie soków, przecierów * potrawy można wzbogacić mlekiem w proszku lub preparatami przemysłowymi. Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 12 do procedury P - OD 1.1 Dieta podstawowa (ogólna) — pediatria Tak jak w przypadku diety podstawowej (dedykowanej dorosłym pacjentom) jest to dieta, w której wszystkie rodzaje produktów oraz techniki kulinarne są dozwolone, pod warunkiem, że są zgodne z zasadami racjonalnego żywienia. Stosowana jest u osób nie wymagających żywienia dietetycznego. Jadłospis diety podstawowej jest wyjściem do komponowania jadłospisów diet leczniczych. Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik Nr 13 do procedury P - OD 1.1 Dieta łatwo strawna- pediatria Cel: Dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych przy jednoczesnym ograniczeniu produktów i potraw ciężkostrawnych. Wskazania: e nadmierna pobudliwość jelita grubego, choroby nowotworowe przewodu pokarmowego, stany zapalne błony śluzowej wyściełającej przewód pokarmowy, wyrównane choroby nerek oraz dróg moczowych, choroby infekcyjne z występującą w przebiegu gorączką, zapalne choroby płuc oraz opłucnej o ostrym przebiegu, po zabiegach chirurgicznych (okres rekonwalescencji) chorzy pozostający długo w łóżku, u których występują zaburzenia ze strony układu pokarmowego. Charakterystyka: Dieta łatwo strawna jest najszerzej stosowaną dietą leczniczą, będącą modyfikacją podstawowego żywienia zdrowego człowieka. Dietę tę charakteryzuje dobór produktów spożywczych, które łatwo ulegają trawieniu w przewodzie pokarmowym i tym samym go nie obciążają. Wyklucza się z niej produkty zawierające stosunkowo duże ilości błonnika, chrząstek, ścięgien, wzdymające, nasączone tłuszczem. Eliminacji ulegają również ostre przyprawy. Błonnik pokarmowy nie może być jednak wyeliminowany całkowicie, gdyż ułatwia on formowanie i wydalanie mas kałowych. Błonnik powinien pochodzić z młodych i delikatnych warzyw, dojrzałych owoców oraz drobno- i średnio mielonych produktów zbożowych. Posiłki należy podawać 3-5 razy na dobę, małe objętościowo. Ostatni posiłek w ciągu dnia, zaleca się 2 godziny przed snem. Uwagi technologiczne: Dozwolonymi technikami kulinarnymi są przede wszystkim: gotowanie i duszenie (w wodzie lub na parze), pieczenie w folii lub pergaminie, rozdrabnianie, przecieranie. W celu zwiększenia strawności potraw stosowane są środki powodujące ich spulchnienie i zmiękczenie, np.: sporządzając ciasta i budynie dodawana jest ubita piana z białek, do potraw z mięsa mielonego namoczona bułka. Wykluczone jest tradycyjne smażenie na tłuszczu oraz stosowanie tłustych produktów spożywczych, ponieważ tłuszcz hamuje wydzielanie soku żołądkowego, a potrawa przesiąknięta tłuszczem jest trudniej dostępna dla enzymów trawiennych. Zupy oraz sosy podprawia się zawiesiną mąki z mlekiem/wodą, poprzez zaciągnięcie żółtkiem. Nie wolno stosować zasmażek. Produkty dozwolone oraz niezalecane przy komponowaniu diety łatwo strawnej: sadzonych ) Grupa (Zalecane (Zalecane w umiarkowanych |Przeciwwskazane produktów / ilościach |potraw Napoje mleko do 2% tłuszczu, kawa|Jogurt pełnotłusty, pełne mleko |mocne kakao, płynna zbożowa z mlekiem, herbata czekolada, mocna herbata, bawarka, słaba herbata, herbata wody gazowane, napoje owocowa, ziołowa, soki typu cola owocowe, warzywne, napoje mleczno-owocowe, mleczno- warzywne, woda niegazowana, jogurt niskotłuszczowy, serwatka, kefir, maślanka Pieczywo chleb pszenny, bułki, biszkopt,jgraham pszenny, pieczywo|chleb żytni świeży, chleb pieczywo cukiernicze cukiernicze drożdżowe, chrupki|razowy, pieczywo chrupkie pszenne, pieczywo pszenne|żytnie, pieczywo z otrębami razowe z dodatkiem słonecznika i soi, Dodatki do |masło, chudy twaróg, Serek|margaryna, tłusty twaróg, serjtłuste wędliny, konserwy, pieczywa homogenizowany, mięso|podpuszczkowy z mniejszą|salcesony, kiszka, gotowane, chude wędliny, |ilością tłuszczu, parówki|pasztetowa, smalec, tłuste szynka, polędwica z drobiu cielęce, jaja, ryby wędzone sery dojrzewające, sery topione, ser typu "Feta", ser| typu "Fromage" Zupy isosy |rosół jarski, jarzynowa, |chudy rosół z cielęciny, jzawiesiste na wywarach gorące ziemniaczana, owocowa, |kalafiorowa, z . ogórków|mięsnych, kosnych, krupnik, podprawiane zawiesiną|kwaszonych, pieczarkowa, grzybowych, _ zasmażane, z mąki i mleka, mleczne sosy|zaprawiane mąką i śmietaną, |zaprawiane śmietaną, łagodne: koperkowy, cytrynowy, |zaciągane żółtkiem pikantne, z warzyw pomidorowy, potrawkowy, kapustnych, strączkowych, owocowe ze słodką śmietanką mocne rosoły, buliony, sosy cebulowe, grzybowe Dodatki do |bułka, grzanki, kasza manna, |kluski francuskie, groszek|kluski kładzione, grube zup jęczmienna, ryż, ziemniaki, lane|jptysiowy makarony, łazanki, nasiona ciasto, makaron nitki, kluski roślin strączkowych, jaja biszkoptowe gotowane na twardo Jaja Gotowane na miękko, Gotowane na _ twardo w koszulkach (ścięte na parze ismażone w tradycyjny w formie jajecznicy, omletów, jaj sposób pulpety, budynie, potrawki [Mięso, drób, |chuda cielęcina, młodajwołowina, dziczyzna, chuda|tłuste gatunki, wieprzowina, ryby wołowina, królik, / kurczak, |wieprzowina, kura, ryby|baranina, gęsi, kaczki, tłuste indyk, chude ryby: dorsz, młody|morskie: _ makrela, _ śledź, |ryby, węgorz, tłusty karp, karp, pstrąg strumieniowy, sola, |sardynka, ryby słodkowodne: łosoś, sum, potrawy imorszczuk, karmazyn, sandacz, leszcz, potrawy duszone bezlsmażone z mięsa, drobiu flądra, lin, okoń, szczupak, obsmażania na tłuszczu, |i ryb, marynowane, mintaj,j potrawy gotowane, pieczone w folii lub pergaminie |wędzone Potrawy budynie z kasz, warzyw, |zapiekanki z kasz, mięsa, |wszystkie potrawy smażone bezmięsne, |makaronu, mięsa, risotto, leniwejwarzyw, kluski francuskie,|na tłuszczu, np. placki półmięsne pierogi, kluski biszkoptowe makaron z mięsem, kluski|ziemniaczane, bliny, ziemniaczane krokiety, kotlety oraz bigos, fasolka po bretońsku Tłuszcze dodawane na surowo: olej|margaryny miękkie|smalec, słonina, boczek, łój, sojowy, słonecznikowy |(utwardzane przez estryfikację))margaryny twarde (ZNNKT), olej rzepakowy,|z _ wymienionych olejów, oliwa z oliwek (z JNKT), masło |śmietana Warzywa Młode, soczyste: marchew,|Szpinak, rabarbar, kalafior, Warzywa kapustne, cebula, dynia, kabaczki, pietruszka, |brokuły, fasolka szparagowa, |czosnek, pory, suchej patisony, seler, pomidory bez|groszek zielony, sałata zielona, nasiona roślin skórki, potrawy gotowane, |bardzo drobno starte surówki, strączkowych, ogórki, rozdrabniane lub - przetarte|np. z marchewki, selera brukiew, rzodkiewka, rzepa, z „wody” podprawiane kalarepa w postaci surówek zawiesinami, oprószone, surowe grubo startych, sałatek soki zmajonezem i musztardą warzywa marynowane, solone Ziemniaki Gotowane, pieczone, gotowanej Smażone, z tłuszczem, tłuczone w postaci puree frytki, krążki, placki ziemniaczane, Owoce Dojrzałe, soczyste: jagodowe|Wiśnie, śliwki , śliwki suszone, |Gruszki „daktyle, czereśnie, iwinogrona bez pestek (w|namoczone, przetarte (przylkawon, owoce marynowane postaci przecierów), cytrusowe „|zaparciach), kiwi, melon dzikiej róży, - brzoskwinie, imorele, banany, jabłka pieczone, gotowane Desery Kisiele, budynie, galaretki|Kremy, ciasta z małą ilością|Tłuste ciasta, torty, desery owocowe, mleczne, kompoty, tłuszczu z używkami, czekolada, musy bezy, suflety, soki batony, lody, chałwa, owocowe, przeciery owocowe słodycze zawierające kakao, orzechy Przyprawy Kwasek cytrynowy, sok|Ocet winny, sól, pieprz|Ostre: ocet, pieprz, bazylia, zcytryny, cukier, pietruszka, |ziołowy, „jarzynka”, Vegeta” |chili, curry, musztarda, ziele zielony koper majeranek, |papryka słodka, estragon, |angielskie, liść laurowy, rzeżucha, melisa bazylia, tymianek, kminek gałka muszkatołowa, gorczyca Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik Nr 14 do procedury P - OD 1.1 Dieta bogatoresztkowa (bogatobłonnikowa) - pediatria Wskazania: zapobieganie i leczenie dietetyczne zaparcia czynnościowego, e nadmierna pobudliwość jelita grubego (np. postać zaparciowa zespołu jelita drażliwego), e zapobieganie i leczenie nadwagi oraz otyłości, zaburzeń przemiany lipidowej i węglowodanowej oraz kamicy żółciowej, e profilaktyka uchyłkowatości i raka jelita grubego. Cel: Celem diety bogatoresztkowej jest pobudzenie motoryki jelit oraz regulacja ich czynności bez udziału środków farmakologicznych. Charakterystyka: Dieta bogatoresztkowa jest modyfikacją diety podstawowej polegającej na zwiększeniu ilości błonnika pokarmowego frakcji nierozpuszczalnych oraz płynów. Pod pojęciem błonnika pokarmowego rozumie się nieskrobiowe polisacharydy ścian komórkowych roślin, ligniny, celulozy i hemicelulozy. W diecie bogatoresztkowej istotną rolę odgrywa błonnik frakcji nierozpuszczalnej czyli ligniny, celulozy i hemicelulozy, których działanie polega na: drażnieniu mechanicznym przyspieszającym perystaltykę jelit, zwiększaniu mas kałowych, wiązaniu w niewielkim stopniu wody, opóźnianiu hydrolizy skrobi i zmniejszaniu wchłaniania glukozy, zmniejszaniu gęstości energetycznej diety, zwiększaniu uczucia sytości. Aby błonnik pokarmowy spełniał swoje funkcje, należy dostarczyć odpowiednią ilość wody — dlatego też płyny w diecie zwiększa się do minimum 2-2,5 litrów dziennie (dla nastolatków). Największy wpływ na odruchy defekacyjne mają otręby pszenne oraz gruboziarniste produkty zbożowe (pieczywo: chrupkie, razowe, graham, kasza jęczmienna, kasza gryczana). Otręby (w ilości 2-3 łyżek/ dobę) mogą być podawane z pastami do smarowania pieczywa, jogurtami, surówkami, potrawami mielonymi. Niestety produkt ten zawiera duże ilości kwasu fitynowego, który upośledza wchłanianie wapnia, żelaza i magnezu. Przez wzgląd na to niekorzystne działanie, podczas podawania otrąb należy zwiększyć o 10% ilość wapnia dostarczanego organizmowi wraz z dietą. Ilość błonnika w diecie bogatoresztkowej powinna być zwiększana stopniowo i powoli. Zalecane spożycie błonnika pokarmowego u dzieci zdrowych wynosi 0,5g/kg mc/d, ale nie więcej niż 35g/d. Innym sposobem na oszacowanie ilości błonnika w diecie dzieci po 2. roku życia jest wzór [w g/24h]: wiek (w latach) x 2 + 5g. Podawanie dodatkowych ilości błonnika- ponad normę zalecaną dla danego wieku- nie jest zasadne w leczeniu zaparcia czynnościowego u dzieci. Produktami, których spożycie przynosi korzystne efekty w diecie bogatoresztkowej są suszone owoce, takie jak: śliwki, rodzynki, figi, morele, ale również buraki, papryka. Ponadto pobudzająco na perystaltykę jelit działają: miód, jogurt, kefir, ukwaszone 1-dniowe mleko, śmietanka, kawa naturalna, wody gazowane, kompot z suszonych śliwek, kwaśne soki owocowe, masło, oliwa z oliwek i inne oleje roślinne, surówki, siemię lniane, buliony, rosoły, ostre przyprawy. Dobre rezultaty w walce z zaparciami dają chłodne napoje oraz potrawy. Warto także z 1 rana, na czczo podawać łyżeczkę masła lub oliwy, namoczone suszone śliwki, czy też pół szklanki przegotowanej chłodnej wody z miodem. Do produktów zmniejszających perystaltykę jelit (czyli tych, których ilość w diecie należy ograniczyć) należą: kasza manna, ryż biały, pieczywo białe, mąka ziemniaczana, kluski, banany, ciastka z kremem. Zapierająco działają czarne jagody, wytrawne czerwone wino, suche pożywienie, mocna herbata oraz produkty wzdymające (groch, fasola, bób, warzywa kapustne). Dodatkowo, przy zastosowaniu diety bogatoresztkowej w _ dyspepsjach czynnościowych jelit przebiegających z zaparciami, należy ograniczyć w diecie węglowodany powodujące procesy fermentacyjne. Do produktów nasilających objawy dyspeptyczne należą: sok jabłkowy (zawiera mnóstwo fruktozy), mleko słodkie (i występująca w nim laktoza), galaretki, gumy do żucia bez cukru, dietetyczne dżemy i czekolady, niektóre słodziki (zawierają one sorbitol), tłuszcze zwierzęce, używki: kawa, mocna herbata, ostre przyprawy, potrawy ciężko strawne- smażone, posiłki duże objętościowo, podawane rzadko w ciągu dnia. Uwagi technologiczne: Potrawy mogą być sporządzane różnymi technikami. Produkty dozwolone oraz niezalecane przy komponowaniu diety bogatoresztkowej: Grupa Zalecane Zalecane w Przeciwwskazane produktów / umiarkowanych potraw ilościach Napoje mleko chude, jogurt, kawa naturalna, napoje czekoladowe, mocna kefir, mleko ukwaszone, | mleko pełne, jogurt herbata, alkohol, zbyt maślanka, kawa tłusty, napar z ziół kwaśne mleko, napar z zbożowa, soki owocowe, | pobudzające pracę czarnych suszonych jagód, warzywne, napoje przewodu wytrawne wino czerwone mleczno- owocowe, pokarmowego, słaba warzywno-mleczne, herbata herbata owocowa, ziołowa, wody mineralne Pieczywo pieczywo z pełnego pieczywo pszenne- pieczywo świeże ziarna, bułki grahamki, jasne, chleb żytni, pieczywo chrupkie, półcukiernicze pumpernikiel Dodatki do twaróg, chude wędliny, sery podpuszczkowe, | wędliny bardzo tłuste, tłuste pieczywa drobiowe, chuda, salceson, ryby konserwy mięsne szynka, dżemy wędzone tłuste, marmolady, miód, serek | śledzie, konserwy sojowy, pasztet, masło, rybne margaryna miękka, ryby wędzone chude Zupyisosy | mleczne, owocowe, ryżowa, z kaszy zupy z warzyw gorące jarzynowe, krupnik, manny, podprawiane | wzdymających, zupy czyste na mąką ziemniaczaną strączkowych, kapustnych, wywarach mięsnych bardzo tłuste, zawiesiste, na wywarach kostnych Dodatki do bułki, grzanki, kasze, Soczewica ryż, krokiety z kapustą, zup ziemniaki, lane ciasto, groch, fasola kluski biszkoptowe, makaron, groszek, ptysiowy Mięso, drób, | chude gatunki mięs: średnio tłuste gatunki | bardzo tłuste gatunki mięs: ryby cielęcina, konina,schab, | mięs i mięsa krwiste: | wieprzowina, baranina, królik, indyk, kurczak, wołowina, mięsa gołąb, sandacz, karp wieprzowina średnio | smażone w dużych ilościach szczupak, dorsz, karp, tłusta, ozorki, neki, lin, flądra, mintaj. serca, mózg, flaki, Potrawy gotowane- kaczki, śledzie, pulpety, duszone, leszcz, halibut, łosoś, pieczone potrawy smażone z mięsa, drobiu i ryb Potrawy budynie z mięsa i kasz z | racuchy, bliny, kluski | potrawy z fasoli, grochu, z bezmięsne, warzyw, makaron z kładzione, placki ryżu, z dodatkiem mąki półmięsne mięsem, z owocami, ziemniaczane ziemniaczanej i warzyw leniwe pierogi, pierogi z kapustnych mięsem, owocami, papryka faszerowana, kluski ziemniaczane, zapiekanki, naleśniki z mięsem, leczo, tarta jarzynowa, lasagne z mięsem i jarzynami Tłuszcze oleje zawierające tłuszcze zwierzęce: łój wielonienasycone kwasy | smalec, słonina, tłuszczowe: margaryna twarda, słonecznikowy, olej palmowy, sojowy, kukurydziany, tłuszcze uwodornione oleje zawierające jednonienasycone kwasy tłuszczowe: rzepakowy, oliwa z oliwek, margaryny miękkie Warzywa świeże, mrożone, buraki, | kalafior,kiszona suche nasiona roślin papryka, pomidory, dynia, marchew, seler, rabarbar, pietruszka, warzywa w postaci soków, surówek kapusta, warzywa cebulowe:cebula, czosnek, pory, fasolka szparagowa, groszek zielony, ogórki strączkowych, pozostałe warzywa kapustne, ogórki świeże kiszone Ziemniaki gotowane,pieczone smażone w dużej ilości tłuszczu: frytki, placki Owoce świeże, suszone, gruszki, orzechy, czereśnie konserwowe, orzechy solone, orzechy włoskie, laskowe, owoce | kokosowe, w postaci surówek, arachidowe soków, gotowane Desery kompoty, galaretki ciasta tłuste z dużą kisiele, czekolada, kakao, owocowe, mleczne, ilością żółtek, ciasta z dodatkiem kakao musy, kremy, przeciery masłami owocowe, suflety, sałatki OWOCOWE, ciasta, ciasteczka biszkoptowe, keksy z dodatkiem otrąb Przyprawy kwas mlekowy, kwasek | ostra papryka, pieprz | ocet cytrynowy, koperek chili, musztarda zielony, pietruszka, kminek, majeranek, gałka muszkatołowa, liść laurowy, ziele angielskie, sól do 5g/dobę, pieprz ziołowy, curry Na podstawie: Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, red. Hanna Szajewska, Adrea Horvath, Medycyna Praktyczna, 2017 Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 15 do procedury P-OD 1.1 Dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu — pediatria Charakterystyka, uwagi technologiczne oraz dobór produktów taki jak w przypadku pacjentów dorosłych. Charakterystyka diety Dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu jest modyfikacją diety łatwo strawnej. Modyfikacja ta polega na zmniejszeniu podaży produktów będących źródłem tłuszczu zwierzęcego oraz obfitujących w cholesterol. Zawartość tłuszczu w diecie zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego powinna wynosić od 30 do 50 g/dobę. Jest to tłuszcz znajdujący się w produktach: ( w mięsie, wędlinach, mleku, jajach) oraz tłuszcz dodawany do pieczywa i potraw. Należy pamiętać że produkty białkowe dostarczają ponad połowę tłuszczu dziennej racji. W chorobach, w których stosowana jest omawiana dieta, ograniczenie tłuszczu jest konieczne ze względu na upośledzone jego trawienie i wchłanianie. Produkty tłuszczowe które będą miały zastosowanie w ilości od 20 do 30 g/dobę, to: olej słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, rzepakowy-bezerukowy, oliwa z oliwek, w ograniczonej ilości masło, miękkie margaryny pakowane w kubkach. Całkowicie wyklucza się: słoninę, smalec, boczek, łój. Zmniejszona ilość tłuszczu w diecie ogranicza podaż witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego należy zwiększyć ilość warzyw bogatych w beta-karoten. Z diety należy wyłączyć produkty trudno strawne, długo zalegające w żołądku, wzdymające, ostro przyprawione. Ogranicza się także ilość błonnika- produkty zbożowe gruboziarniste są wykluczone. Dieta powinna zapewnić organizmowi wszystkie niezbędne składniki pokarmowe, a jej wartość energetyczna ma zapewnić utrzymanie należnej masy ciała pacjenta. Posiłki podaje się w małych objętościach, o umiarkowanej temperaturze, ale często-5 razy w ciągu dnia. Uwagi technologiczne Technologia wykonania jest taka sama jak w diecie łatwo strawnej: gotowanie w wodzie lub na parze, można stosować pieczenie w folii oraz duszenie. Smażenie na tłuszczu w zwykły sposób jest całkowicie zabronione. Z uwagi na ograniczenie tłuszczu (oraz cholesterolu w diecie stosowanej w chorobach pęcherzyka żółciowego) do potraw, których podstawą stanowią jaja, należy dodać tylko białko, najlepiej w postaci ubitej piany. Warzywa i owoce podaje się gotowane i rozdrobnione oraz w postaci soków i przecierów. Zupy sporządza się na wywarach warzywnych. Zupy, sosy, warzywa podprawia się zawiesiną z mąki i mleka. Dozwolony tłuszcz należy dodać w postaci surowej do gotowych potraw. Produkty zalecane i przeciwwskazane w diecie łatwostrawnej z ograniczeniem tłuszczu Grupa Zalecane Zalecane w Przeciwwskazane produktów / umiarkowanych | potraw ilościach Napoje mleko, kefir, jogurt 0,5- | mleko z zawartością | alkohol, kakao, płynna 1,5% tłuszczu, maślanka | 2% tłuszczu czekolada, kawa 0,5%, serwatka, kawa naturalna, mocna herbata, zbożowa z dozwolonym mleko pełnotłuste, kefir mlekiem, herbata pełnotłusty, jogurt z mlekiem (bawarka), pełnotłusty, wody słaba herbata, herbata gazowane, napoje typu owocowa, ziołowa, soki cola owocowo-warzywne, napoje mleczno- OWOCOWE, mleczno- warzywne, wody niegazowane Pieczywo chleb pszenny jasny- | pieczywo drożdżowe- | chleb świeży, chleb żytni, czerstwy, bułki pszenne, | cukiernicze chleb razowy, graham pieczywo półcukiernicze, pszenny, pieczywo biszkopty na białkach, chrupkie, pieczywo sucharki z dodatkiem ziaren słonecznika, soi, otrąb, pieczywo cukiernicze z dodatkiem tłuszczu, biszkopty na całych jajach Dodatki do chudy twaróg _ (jeśli | masło, margaryny | tłuste wędliny, konserwy, pieczywa pacjent toleruje), chuda | miękkie _ pakowane | salceson, kiszka, szynka, polędwica, | w kubkach, parówki | pasztetówka, smalec, polędwica z drobiu, | cielęce, chude | tłuste sery dojrzewające, mięso gotowane, ścięte | wędliny serek topiony, ser typu białko jaja, dżemy bez "Fromage', sery typu pestek, marmolada, miód "Feta", dżemy z pestkami, jaja gotowane, jajecznica zcałych jaj, margaryny twarde, masło w większych ilościach Zupyisosy | rosół jarski, jarzynowe, | chudy rosół z | tłuste, zawiesiste, gorące ziemniaczana, przetarte | cielęciny na wywarach z mięsa, Owocowe, krupnik, kości, grzybów, podprawiane zawiesiną zasmażane, zaprawiane z mąki i mleka, mleczne, śmietaną, pikantne, łagodne sosy: warzywne, zwarzyw _ kapustnych, owocowe, zagęszczane strączkowych, ogórków, wodą z mąki i mleka, esencjonalne rosoły, mleczne na bazie buliony zaciągane odtłuszczonego mleka żółtkiem, ostre sosy (musztardowy, chrzanowy, grecki), sos śmietanowy Dodatki do bułki, grzanki, kasza | groszek ptysiowy bez | kluski francuskie, kluski zup manna, jęczmienna, ryż, | żółtek kładzione, groszek ziemniaki, lane ciasto ptysiowy na całych na białkach, makaron jajach, grube makarony, nitki bezjajeczny, kluski łazanki, nasiona roślin biszkoptowe na białkach strączkowych, jaja Mięso, drób, | chuda cielęcina młoda | wołowina, chudy | tłuste gatunki: ryby wołowina, królik, indyk, | schab, ozorki, serca, | wieprzowina, baranina, kurczaki, dorsz, pstrąg, | płuca, młody karp, | gęsi, kaczki, dziczyzna, karmazyn, _ morszczuk, | leszcz, makrela, sola, | flaki, mózg, wątroba, sandacz, flądra, | mintaj, potrawy | tłuste ryby: węgorz, tłusty szczupak, okoń, lin, | duszone bez | karp, łosoś, sum, halibut, potrawy gotowane, | obsmażania sardynka, śledzie, pulpety, budynie, | na tłuszczu, pieczone | potrawy smażone z potrawki w folii lub pergaminie | mięsa, drobiu iryb, marynowane, wędzone Potrawy budynie z kasz | zapiekanki z | pierogi, knedle, naleśniki bezmięsne, (jęczmiennej, manny, | drobnych ' kasz i | zmięsem, wszystkie półmięsne krakowskiej, mięsa, makaron nitki | potrawy smażone kukurydzianej), warzyw, | z mięsem na tłuszczu: placki makaron nitki bez żółtek ziemniaczane, bliny, i mięsa, risotto, leniwe kotlety, krokiety, bigos, pierogi na _białkach, fasolka po bretońsku kluski biszkoptowe na białkach Tłuszcze oleje: słonecznikowy, | smalec, słonina, boczek, sojowy, rzepakowy- | łój, margaryny twarde, bezerukowy, oliwa | tłuszcze kuchenne z oliwek, masło, margaryny miękkie Warzywa młode, soczyste: | szpinak, rabarbar, | warzywa kapustne, marchew, dynia, | buraki, czarna | cebula, czosnek, pory, kabaczki, pietruszka, | rzodkiew, bardzo | suche nasiona roślin patisony, selery, | drobno starta surówka | strączkowych, ogórki, pomidory bez skórki; | z marchwi, selera brukiew, kalarepa, potrawy gotowane, fasolka szparagowa, przetarte lub groszek zielony, warzywa rozdrabniane z „wody”, w _ postaci _ surówek, podprawiane sałatek z majonezem, zawiesinami, świeże soki warzywa marynowane, solone Ziemniaki gotowane, puree | gotowane smażone z tłuszczem: z odtłuszczonym w mundurkach, frytki, krążki, chipsy mlekiem pieczone w całości Owoce dojrzałe, soczyste: | kiwi, melon, wiśnie, | gruszki, daktyle, jagodowe i winogrona | śliwki czereśnie, figi, kawon, bez pestek, cytrusowe, owoce marynowane brzoskwinie, morele, banany, jabłka pieczone, gotowane Desery Kisiele, budynie, | ciasta z małą ilością | tłuste ciasta, torty, desery galaretki owocowe, | tłuszczu i jaj zużywkami, czekolada, mleczne na mleku batony, chałwa, słodycze odtłuszczonym, kompoty zawierające kakao, przetarte, bezy, suflety, orzechy soki owocowe Przyprawy łagodne: kwasek | ocet _ winny, sól, | ostre: ocet, pieprz, cytrynowy, sok z cytryny, | jarzynka, papryka | papryka ostra, chili, zielona pietruszka, | słodka, estragon, | curry, musztarda, ziele zielony koperek, | bazylia, tymianek, | angielskie, liść laurowy, rzeżucha, melisa, | kminek gorczyca, gałka cynamon, majeranek, muszkatołowa wanilia Na podstawie: Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, red. Hanna Szajewska, Adrea Horvath, Medycyna Praktyczna, 2017 Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Podstawy żywienia człowieka, Dorota Czerwińska, Edyta Gulińska, WsiP, 2005 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 16 do procedury P - OD 1.1 Dieta hipoalergiczna — pediatria Leczenie dietetyczne opiera się na wyeliminowaniu z jadłospisu produktów będących dla pacjenta źródłem alergenów (dieta eliminacyjna). Ważne jest zupełne wyłączenie ich z diety, a nie tylko ograniczenie spożywanych ilości. Przy komponowaniu posiłków należy starannie dobierać produkty, aby uniknąć alergenów ukrytych. Pomaga w tym stosowanie żywności w jak najmniejszym stopniu przetworzonej. Prodi Alergeny, które mogą w nim występować spożywczy > mogą ystęp Pieczywo Białka mąki pszennej, sojowej lub kukurydzianej, białka mleka, białka jaj (używa się czasami do smarowania powierzchni pieczywa), kwas sorbowy i jego sole (m.in. w paczkowanym, krojonym chlebie żytnim lub w paczkowanych, częściowo upieczonych kajzerkach przeznaczonych do dopieczenia w domu) Szynka Białka soi, białko kukurydzy, kazeina (białko mleka) Parówki Kazeina (białko mleka), białka soi, białka występujące w preparatach kukurydzy, glutaminian sodu Margaryny Lecytyna, pozostałości białek w oleju sojowym lub oleju kukurydzianym do (u osób szczególnie wrażliwych nawet niewielkie ilości białka znajdujące smarowania | się w olejach mogą wywoływać uczulenie), alginian pieczywa propylenowoglikolowy Czekolada Białka mleka, lecytyna, białka jaj (np. w czekoladach nadziewanych), białka orzeszków ziemnych Majonez, Białka jaj, białka mleka, pozostałości białek w oleju sojowym i Sosy kukurydzianym, alginian propylenowoglikolowy, mączka chleba majonezowe | świętojańskiego, guma guar, tragakanta, guma arabska, glutaminian sodu (dressingi) oraz potrawy je zawierające Lody Białka mleka, białka jaj, białka orzechów, owoce i soki owocowe, białka soi, lecytyna, pozostałości białka w syropie kukurydzianym, barwniki azowe, kwas sorbowy i jego sole (w polewach) Herbatniki Białka mąki pszennej, kukurydzianej lub sojowej, białka jaj, białka orzechów, lecytyna, barwniki azowe, cynamon, anyż, przeciwutleniacze dodawane do tłuszczu cukierniczego (p. wykaz alergenów) Na podstawie: Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Wskazania: e celiakia, Załącznik nr 17 do procedury P - OD 1.1 Dieta bezglutenowa — pediatria *_ opryszczkowate zapalenie skóry (choroba Duhringa, dermatitis herpeliformis), e ataksja glutenozależna, e alergia na pszenicę, e niecelikalna nadwrażliwość na gluten. Charakterystyka: Dieta z eliminacją produktów zawierających gluten, czyli mieszaniny zapasowych białek roślinnych (prolamin) zawartych w ziarnach zbóż: © _gliadyna (pszenica, orkisz), e hordeina (jęczmień), e sekalina (żyto), e awenina* (owies). *Awenina jest bezpieczna dla większości chorych nietolerujących glutenu, ale z uwagi na zanieczyszczenie owsa glutenem w czasie produkcji, również to zboże jest eliminowane z diety. Zgodnie z uniwersalnymi zasadami zdrowego żywienia dzienną rację pokarmową powinno rozłożyć się na 4-5 posiłków (3 główne- I śniadanie, obiad, kolacja oraz 2 uzupełniające- II śniadanie, podwieczorek). Grupa produktów Nie zawierają glutenu Mogą zawierać gluten Zawierają gluten Produkty zbożowe Zboża niezawierające naturalnie glutenu: ryż, kukurydza gryka, proso, szarłat i produkty wytworzone z tych zbóż: — mąki i kasze: gryczana, jaglana (z prosa), kukurydziana, ryżowa; skrobia kukurydziana, Płatki śniadaniowe mogą zawierać słód jęczmienny Produkty zbożowe zawierające pszenicę, żyto, jęczmień, owies (bułki, chleb zwykły, pszenno-żytni, razowy, pieczywo chrupkie, pumpernikiel, maca, pieczywo ryżowa, tapioka; — pieczywo i makarony z mąki ryżowej, kukurydzianej, gryczanej, ziemniaczanej, sojowej; — płatki i kaszki ryżowe, kukurydziane; — wafle ryżowe i kukurydziane; — chrupki kukurydziane; — kukurydza prażona; — produkty oczyszczone z glutenu w procesie technologicznym, np. skrobia pszenna bezglutenowa, mąka bezglutenowa i przetwory z nich: gotowe pieczywo bezglutenowe lub makarony bezglutenowe oznakowane na opakowaniu półcukiernicze); kasze (manna, kuskus, jęczmienna — mazurska, perłowa, pęczak); mąki, makarony, otręby, płatki, zarodki, kiełki ze zbóż zawierających gluten; opłatek komunijny Mleko i produkty mleczne Mleko świeże, w proszku, skondensowane, śmietana, kefir, sery białe Jogurty, napoje czekoladowe, niektóre produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu, skrobi niewiadomego pochodzenia, sery żółte (powlekana powierzchnia sera) Napoje na bazie lub z dodatkiem słodu jęczmiennego Mięso, ryby i ich przetwory Mięso świeże, ryby, owoce morza, drób Konserwy mięsne, kiełbasy, parówki, hamburgery, pasztety, wędliny, kaszanki, salcesony, pulpety, budynie mięsne, ryby w puszkach, produkty z dodatkiem hydrolizowanego białka roślinnego Produkty panierowane Tłuszcze Masło, margaryna, oleje Dresingi, majonezy Owoce Wszystkie owoce świeże, mrożone, w puszkach, soki owocowe Nadzienia owocowe, owoce suszone mogą być posypane mąką, aby się nie sklejały Warzywa i ich przetwory Wszystkie warzywa świeże, mrożone i konserwowe; ziemniaki, groch, fasola, Sosy warzywne, sałatki z sosami o nieznanym składzie, Panierowane warzywa soczewica, orzechy; mąka sojowa, skrobia warzywa w puszkach, fasola w puszkach, ziemniaczana marynaty Słodycze i Cukier, dżemy, miód, Czekolady, Ciasta i ciastka desery galaretki, ciasta i ciastka nadziewane cukierki, | przygotowane z przygotowane z batony, wafle; gotowe | dodatkiem dozwolonych produktów, budynie (mogą niedozwolonych zbóż domowe desery ryżowe, zawierać mąkę lub tradycyjnym kisiele i budynie z mąki pszenną); lody, gumy | proszkiem do ziemniaczanej; landrynki, do żucia, chipsy pieczenia; słód ciastka i ciasta gotowe jęczmienny bezglutenowe Przyprawy Sól, pieprz, zioła, cynamon, | Ketchup, majonezy, - goździki, chili, gałka musztardy, mieszanki muszkatołowa; ocet winny | przyprawowe, sosy w proszku, gotowe dipy, Sosy sojowe, pomidorowe, curry Zupy Domowe zupy ze świeżych | Kostki bulionowe Zupy zaprawiane i mrożonych warzyw i z mąką, zupy z dozwolonych produktów makaronami i kluskami; większość zup w proszku i innych gotowych Napoje Herbata, kawa naturalna, Kawa zbożowa, soki, wody mineralne, kompoty, napary z ziół kakao owsiane, napoje ze słodem z jęczmienia lub innych zbóż zawierających gluten; piwo Na podstawie: Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, red. Hanna Szajewska, Adrea Horvath, Medycyna Praktyczna, 2017 Praktyczny podręcznik dietetyki, red. Mirosław Jarosz, IŻŻ, 2010 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 18 do procedury P - OD 1.1 Dieta wyprowadzająca — pediatria Zastosowanie: pacjenci z objawami ze strony układu pokarmowego (uporczywe biegunki). Cel: Niedrażnienie przewodu pokarmowego, niefarmakologiczna pomoc w zahamowaniu biegunki. Charakterystyka: Dieta wyprowadzająca jest dietą niefizjologiczną, tj. nie dostarcza odpowiedniej ilości składników pokarmowych. Jest ona przejściową formą żywienia, prowadzącą do zbilansowanej diety (łatwostrawnej, a nawet ogólnej). Przykłady posiłków: Dzień I: I śniadanie/kolacja: rosół z ryżem, sucha bułka, herbata bez cukru obiad: rosół z ryżem, ziemniaki puree, marchew miksowana, herbata bez cukru II śniadanie/ podwieczorek: kisiel bez cukru lub mus z jabłek bez cukru, chrupki Dzień II: I śniadanie/ kolacja: rosół z ryżem, bułka z wędliną drobiową, herbata bez cukru obiad: rosół z ryżem lub makaronem lub kaszą manną lub zupa ziemniaczana, ziemniaki, gałka mięsna, marchewka gotowana, herbata bez cukru II śniadanie/ podwieczorek: jabłko pieczone, wafle tortowe Zwykle w dniu III wprowadzana jest dieta łatwostrawna, dostosowana do wieku i płci pacjenta. Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 19 do procedury P - OD 1.1 Dieta małego dziecka — pediatria Dieta stosowana u niemowląt. W zależności od wieku pacjenta, składa się z 2-3 posiłków, na które składa się kleik ryżowy z tartym jabłkiem lub marchewką. Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 20 do procedury P - OD 1.1 Dieta łatwostrawna bezmleczna — pediatria Cel: dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych bez podaży produktów nietolerowanych przez pacjenta. Wskazania: e _ Dieta bez białek mleka krowiego: o próba eliminacji w diagnostyce nadwrażliwości na białka mleka krowiego, o leczenie nadwrażliwości na białka mleka krowiego, o eozynofilowe zapalenie przełyku, o galaktozemia, e Dieta bezlaktozowa: o próba eliminacji w diagnostyce nietolerancji laktozy, o leczenie nietolerancji laktozy (wrodzony niedobór laktazy, pierwotny niedobór laktazy — hipolaktazja typu późnego, wtórny niedobór laktazy), zaburzenia wchłaniania monosacharydów, o galaktozemia. Charakterystyka diety: Dieta powinna dostarczać wszystkich niezbędnych składników odżywczych (dieta zbilansowana — dostosowana do wieku, płci, stanu klinicznego pacjenta), z wyjątkiem produktów i potraw nietolerowanych przez pacjenta, co wymaga zastosowania alternatywnych zamienników produktów spożywczych. Produkty zakazane i dozwolone w diecie bez białek mleka krowiego i laktozy Zakazane! Dozwolone mleko krowie, owcze, kozie? wszystkie warzywa i owoce, mleka modyfikowane wszystkie rośliny strączkowe wszystkie produkty mleczne otrzymywane z ww. mleka, tj. sery | z wyjątkiem soi? podpuszczkowe (żółte), twarogowe, wiejskie, pleśniowe, maślanka, | wszystkie zboża i bezmleczne serwatka, jogurty i kefiry, śmietana i śmietanka produkty zbożowe masło i masło klarowane kaszki mleczne i błyskawiczne z dodatkiem ww. mleka mięso wołowe i cielęce wędliny mięsa wołowego i/lub cielęcego oraz wędliny zawierające dodatek białek mleka krowiego lub laktozę z mleka białka (serwatkowe i kazeinowe) i składniki mleka krowiego dodawane do żywności — diacetyl, kazeina, kwas mlekowy, kazeinian sodu, kazeinian magnezu, kazeinian wapnia, kazeinian potasu, laktoalbumina, laktoglobulina, laktoza, laktuloza, monohydrat laktozy, podpuszczka kazeiny, serwatka produkty z dodatkiem mleka, tj. czekolady, sosy sałatkowe, desery, kaszki zbożowe dla niemowląt, ciasta drożdżowe na zaczynie z mlekiem, zaleca się unikanie soi i zawierających ją produktów? orzechy, pestki, nasiona, w tym sezam, siemię lniane, dynia, słonecznik, migdały, orzechy włoskie i laskowe, tłuszcze roślinne (oleje, oliwy, margaryny? mięso: drobiowe, jagnięce, królika, wieprzowe, ryby substancje intensywnie słodzące: tagatoza, laktitol IW tym wszystkie produkty, na etykietach których producent umieścił informację o produkcji wymienionych poniżej produktów na terenie zakładu i/lub śladowej ich obecności w produkcie spożywczym 2Duże ryzyko wystąpienia reakcji krzyżowej 3Duże ryzyko nadwrażliwości na białko sojowe śNiektóre margaryny zawierają dodatek białek mleka, serwatki lub maślanki. Na podstawie: Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, red. Hanna Szajewska, Adrea Horvath, Medycyna Praktyczna, 2017 Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 21 do procedury P - OD 1.1 Pokarm matki — pediatria Stosowany w przypadku pacjentów pediatrycznych karmionych wyłącznie mlekiem kobiecym. Dieta nie jest wliczana do kosztów żywienia. Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk Załącznik nr 22 do procedury P - OD 1.1 Mieszanki — pediatria Mieszanki, czyli mleko modyfikowane (początkowe i następne) są stosowane według zaleceń lekarza. l. Mieszanki przygotowuje się na bazie koncentratów- preparatów mleko zastępczych, zgodnie z recepturą podaną na opakowaniu przez producenta. 2. Na otwartych opakowaniach zaznacza się datę otwarcia opakowania. 3. Mieszanki na śniadanie, obiad i kolację sporządza pracownik kuchenki mlecznej. 4. Po zakończeniu pracy pracowników kuchni o godz. 18:00, w razie potrzeby sporządzenia mieszanki — pielęgniarka z oddziału dziecięcego przygotowuje roztwór w pomieszczeniu kuchenki mlecznej (zgodnie z instrukcją producenta i zachowaniem wszystkich wymagań higieniczno-sanitarnych). Opracowała: Magdalena Pyłkowska - dietetyk EE Załącznik nr 23 do procedury P-OD 1.1 Założenia żywieniowe diet stosowanych w SP ZOZ w Łapach Diety stosowane w Oddziale Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Oddziale Chirurgicznym i Zakładzie Pielęgnacyjno-Opiekuńczym: I.p. Nazwa diety E [kcal] | B[g] | Tłlsj | Wplsl | Bie] 1. | Dieta podstawowa (ogólna) 2300- 80 80 | 325 27-40 2400 2. | Dieta łatwostrawna 2300- 80 75-80 |330-340 25 2400 3. | Dieta bogatoresztkowa 2300- 80-85 | 75-80 |330-350| >40 2400 4. | Dieta łatwostrawna z ograniczeniem 2200 80-85 40 375 =25 tłuszczu 5. | Dieta łatwostrawna z ograniczeniem 2300- 80-85 80 320 25 substancji pobudzających wydzielanie| 2400 soku żołądkowego 6. | Dieta z ograniczeniem 2200 80 62 330 27-40 łatwoprzyswajalnych węglowodanów 7. | Dieta niskobiałkowa 2300- 40 70 375-400 25 2400 8. | Dieta bogatobiałkowa 2400 120 70 320 >30 9. | Dieta zerowa (głodówka) brak brak brak brak brak zaleceń | zaleceń | zaleceń | zaleceń | zaleceń 10. | Dieta płynna brak brak brak brak brak zaleceń | zaleceń | zaleceń | zaleceń | zaleceń 11. | Dieta płynna wzmocniona 2300- 80-85 80 320 <25 2400 Diety stosowane w Oddziale Dziecięcym z Izbą Przyjęć: 1.p. | Nazwa diety TE [kcal] | B[g] TŁ[g] | Wp[gl | BŁ[g] 1. | Dieta podstawowa (ogólna) 2400- 40-60 | 60-90 | >130 15-20 2600 2. | Dieta łatwostrawna 2400- 40-60 | 60-90 >130 15 2600 3. | Dieta bogatoresztkowa 2400- 40-60 | 60-90 >130 20 2600 4. | Dieta łatwostrawna z ograniczeniem 2400- 40-60 <65 >130 15 tłuszczu 2600 5. | Dieta hipoalergiczna 2400- 40-60 | 60-90 | >130 15 2600 6. | Dieta bezglutenowa 2400- 40-60 | 60-90 | >130 15 2600 Dieta wyprowadzająca 2000 40-60 |. 60-90 | >130 10 8. | Dieta małego dziecka 1500 15-30 | 30-40 |>90-130| brak zaleceń 9. | Dieta łatwostrawna bezmleczna 2400- 40-60 | 60-90 >130 15 2600 10. | Pokarm matki brak brak brak brak brak zaleceń | zaleceń | zaleceń | zaleceń | zaleceń 11. | Mieszanki brak brak brak brak brak zaleceń | zaleceń | zaleceń | zaleceń | zaleceń Na podstawie: Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Helena Ciborowska Anna Rudnicka, PZWL, 2014 Normy żywienia dla populacji Polski red. Mirosław Jarosz, Wydawnictwo IŻŻ w Warszawie, 2017 Opracowała: Magdalena Pyłkowska- dietetyk